Ο Οριενταλισμός στην τέχνη αποτέλεσε ένα καλλιτεχνικό ρεύμα που άκμασε κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και συνέχισε την παρουσία του, με τα χαρακτηριστικά που τον καθιέρωσαν, μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον -η ολοένα και αυξανόμενη διεθνής βιβλιογραφία είναι αποκαλυπτική- ειδικά κατά τις τελευταίες δεκαετίες στη Δύση, δεδομένου ότι πολλά κράτη της Ανατολής έχουν αποκτήσει πλέον την ανεξαρτησία τους επιτρέποντας την πιο ανώδυνη πλέον μελέτη του αποικιοκρατικού παρελθόντος τους. Στη ζωγραφική, με την οποία συνδέθηκε περισσότερο ο όρος -καθώς και με την αρχιτεκτονική, τη μουσική και τη γλυπτική-, οι καλλιτέχνες που ενεπλάκησαν ήταν κυρίως Γάλλοι και Άγγλοι, και δευτερευόντως άλλες εθνικότητες, όπως Γερμανοί, Ιταλοί και Αμερικανοί.
Η Ανατολή, που ορίζεται δυτικά από τη βαλκανική χερσόνησο με κατεύθυνση, μέσω της Εγγύς Ανατολής, προς τα βάθη της Άπω Ανατολής και νότια από τη Β. Αφρική προς το κέντρο της μαύρης ηπείρου, αποτέλεσε τη γεωγραφική έκταση από όπου αντλήθηκαν τα θέματα των οριενταλιστών ζωγράφων. Άμεσα συνδεδεμένο με το κίνημα ήταν το ταξίδι, το οποίο, εκτός από την απαραίτητη παιδευτική του αξία, πραγματοποιούνταν πάντα με σκοπό την άντληση θεμάτων για έργα που θα γινόταν αποδεκτά και θα αγοράζονταν από το κοινό, το οποίο παρακολουθούσε τα δωμάτια και τις οργανωμένες περιοδικές εκθέσεις .
Η αναπαραγωγή μιας Ανατολής που εξαντλείται σε απεικονίσεις καθημερινών σκηνών νωχέλειας και ηδυπαθών οδαλισκών, προχωρά σταδιακά στον 19ο αιώνα στην ανάπτυξη μιας εικόνας πιο πραγματικής, που παρ 'όλη την αληθοφάνειά της δεν απαλλάσσεται από τις προβολές του Δυτικού πολιτισμού πάνω στο ελάχιστα γνωστό άλλο, το οποίο δρα όχι μόνο ως αποθεματικός χώρος των ενοχών ή νομιμοποιημένων σκέψεων του θεατή στη Δύση, αλλά και ως πηγή απόλαυσης, μέχρι το σημείο που να μη θίγει την τάξη πραγμάτων στη Δυτική κοινωνία. Κατά τον 18ο αιώνα ανιχνεύουμε έργα, λογοτεχνικά και ζωγραφικά, που έχουν ως θέμα τους την Ανατολή -χαρακτηριστική είναι η επήρεια του τουρκικού πολιτισμικού στοιχείου-, τα οποία όμως δεν είχαν την καθολικότητα που απέκτησαν τον 19ο αιώνα. Επιπρόσθετα, η θεωρία του Μαρξ, η μελέτη του υποσυνείδητου από τον πατέρα της ψυχανάλυσης, οι εθνογραφικές έρευνες και οι τεχνικές ανακαλύψεις είχαν απήχηση στη φαντασία του κοινού και επηρέασαν το βλέμμα των Ευρωπαίων για την Ανατολή.
σχόλια