Το Σαββατοκύριακο 26-27 Σεπτεμβρίου 1981, ακριβώς 40 χρόνια πριν, διοργανώθηκαν στην Κέρκυρα, στο Δημοτικό Θέατρο της πόλης, οι πρώτοι Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού, τους οποίους είχε οραματιστεί ο Μάνος Χατζιδάκις.
Σαν εκδήλωση εντασσόταν κι εκείνη σ’ ένα γενικότερο πλέγμα πολιτιστικών παρεμβάσεων που είχε αναλάβει να φέρει εις πέρας ο Μ. Χατζιδάκις στην πρώτη φάση της Μεταπολίτευσης (δες π.χ. τις Μουσικές Γιορτές στα Ανώγεια, τις εκδηλώσεις του Τρίτου Προγράμματος «Πάσχα 1980», τον Μουσικό Αύγουστο στο Ηράκλειο κ.λπ.), επιχειρώντας να θέσει τις βάσεις για κάποιους ποιοτικούς θεσμούς, που θα έβγαζαν το νέο ελληνικό τραγούδι και την ελληνική μουσική, τους δημιουργούς δηλαδή, από το σκοτάδι στο ξέφωτο.
Τι υπήρχε, έως τότε, ως θεσμός; Μόνο το Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, που διεξαγόταν κάθε Σεπτέμβριο στην Θεσσαλονίκη, και το οποίο, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, είχε απολέσει πλέον ακόμη κι εκείνη την «ελαφρά» λάμψη και σπιρτάδα, που είχε στο ξεκίνημά του και έως τα μέσα του ’70, οδεύοντας, μέσα από επιλογές χωρίς ουσιαστική προοπτική, προς μια πλήρη παρακμή.
Αυτό το έβλεπε ο Μάνος Χατζιδάκις κι έχοντας επίσης αντιληφθεί, λόγω της δουλειάς του, πως υπήρχε σοβαρό καλλιτεχνικό δυναμικό που ασφυκτιούσε, πίσω από την εμπορική βιτρίνα του τραγουδιού μας, χωρίς τις ευκαιρίες να παρουσιάσει κάπου την δουλειά του, αποφασίζει το τόλμημα.
Να προτείνει μια νέα αρχή, ένα νέο φεστιβάλ, που θα το προσδιόριζε με την λέξη «αγώνες» και που θα το αγκάλιαζε ο Δήμος Κερκυραίων, επί δημαρχίας Ιωάννη Κούρκουλου, δίνοντας βήμα σε νέους βασικά δημιουργούς ώστε να δείξουν την δουλειά τους.
Οι συμμετοχές, που είχαν υποβληθεί, ήταν εκατοντάδες! Ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις είχε πει πως για την τρίτη διοργάνωση, που δεν έγινε ποτέ εν τω μεταξύ, είχαν σταλεί, 502 τραγούδια (!), τα 300 από τα οποία ήταν στο ύφος του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης! Υποθέτουμε πως κάπως έτσι θα ήταν τα πράγματα, τουλάχιστον από πλευράς ποσοστών, και στις πρώτες δύο (και μοναδικές) διοργανώσεις.
Το ύφος των τραγουδιών της Κέρκυρας ήταν πολύμορφο. Υπήρχαν οπωσδήποτε «χατζιδακικά» τραγούδια ανάμεσα, υπήρχαν σίγουρα και «σαββοπουλικά», ακόμη και κάποια ελαφρά ποπ, ενώ δεν υπήρχαν ροκ (δεν συμμετείχαν συγκροτήματα ας πούμε), ούτε «λαϊκά».
Η σύγκριση με το Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης ήταν συνεχής – και ο ίδιος ο Μάνος Χατζιδάκις στις συνεντεύξεις του εκείνης της εποχής δεν παρέλειπε να σημειώνει τα σχετικά:
«Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, τόσα χρόνια, δεν είδα ένα καλλιτέχνη να κάνει μια δουλειά ολοκληρωμένη. Απ’ την Κέρκυρα, όμως, βγήκαν τον πρώτο χρόνο τέσσερις (Μακρής, Τσαλίκη, Παπασταύρου, Νικολαΐδης) και τον δεύτερο χρόνο δύο (Τσαπάρας, Αντενούτσι), οι οποίοι κάνανε στις δισκογραφικές εταιρείες δίσκους, αφού τους ζήτησαν. Δεν έγινε το αντίστοιχο σ’ όλα αυτά τα 17 χρόνια απ’ τη Θεσσαλονίκη. Λοιπόν αυτό δεν είναι κάτι θετικό; Στη δισκογραφία υπάρχουν, τα δύο χρόνια που λειτούργησε ο θεσμός, έξι δίσκοι, που έχουν ενδιαφέρον σ’ ένα καλλιτεχνικό επίπεδο». [περιοδικό «Ποπ & Ροκ», τεύχος #68, Οκτώβριος 1983]
Για να είμαστε δίκαιοι, όμως, υπήρξαν πολλοί καλλιτέχνες στην δεκαετία του ’70, στο ποπ τραγούδι, που παίρνοντας γραμμή από τις παρουσίες τους στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης έκαναν προσωπικούς δίσκους –από τον Robert Williams και τον Ιπποκράτη Εξαρχόπουλο, μέχρι τον Τάκη Αντωνιάδη και τον Γιώργο Πολυχρονιάδη–, ασχέτως αν εκείνοι οι δίσκοι δεν ήταν κάτι διαφορετικό, δεν κόμιζαν κάποια νέα πρόταση.
Επίσης πρέπει να πούμε πως δημιουργοί που εμφανίστηκαν στην Κέρκυρα, στους τελικούς το 1981-82, την ίδια εποχή (στο διάστημα 1980-83) διαγωνίζονταν και στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης.
Για παράδειγμα οι Λάκης Παπαδόπουλος / Κυριάκος Ντούμος και ο Χρήστος Κυριαζής είχαν στείλει τραγούδια τους στην διοργάνωση του 1980 (19ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, 18-19 Σεπτεμβρίου), ο Χρήστος Κυριαζής είχε συμμετάσχει και στην διοργάνωση του 1981 (20ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, 24-25 Σεπτεμβρίου), οι Νίκος Μωραϊτόπουλος και Πάνος Τσαπάρας είχαν προστρέξει στην Θεσσαλονίκη το 1982 (21ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, 23-24 Σεπτεμβρίου), ενώ στην διοργάνωση του 1983 είχε συμμετάσχει και ο Τάκης Μπινιάρης (22ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, 22-23 Σεπτεμβρίου).
Φαίνεται, λοιπόν, πως οι καλλιτέχνες δεν ήταν πάντα αυστηρά περιχαρακωμένοι και πως υπήρχαν «κοινές» παρουσίες στους τελικούς των δύο θεσμών, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα.
Η διοργάνωση του 1981, δηλαδή τα τριάντα τραγούδια του τελικού, που ακούστηκαν στην Κέρκυρα το Σαββατοκύριακο 26-27 Σεπτεμβρίου, είχαν μεταδοθεί ζωντανά από την κρατική τηλεόραση της ΕΡΤ, στις 10 το βράδυ, με παρουσίαση από τον Άρη Δαβαράκη, και με guest εμφάνιση στο διάλειμμα από τους Μανώλη Ρασούλη και Βάσω Αλλαγιάννη να τραγουδούν το «Αχ! Ελλάδα σ’ αγαπώ», ενώ μερικούς μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς, θα κυκλοφορούσε και ο διπλός δίσκος «Κέρκυρα ’81 / Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού», στο νέο label Κέρκυρα, που είχε ετοιμάσει ο Μ. Χατζιδάκις (εντός της Μίνως Μάτσας & Υιός). Εκεί, στο οπισθόφυλλο του δίσκου, υπήρχε κι ένα σημείωμά του, που αξίζει να το μεταφέρουμε:
«Είμαι περήφανος που οραματίστηκα και πραγματοποίησα τους αγώνες τραγουδιού στην Κέρκυρα. Και για το αποτέλεσμα να ξεχωρίσουν τα 30 αυτά τραγούδια και για τους δύο αυτούς δίσκους που τα περιέχουν. Ελπίζω κι εύχομαι και στο καινούργιο σήμα της Κέρκυρας (σ.σ. εννοεί το label) να συγκεντρωθούν αληθινά και αυστηρά επιλεγμένα τραγούδια καινούργιων ανθρώπων –νέων στο περιεχόμενο και στους οραματισμούς– που να εκπροσωπούν πραγματικά την σύγχρονη ευαισθησία μας κι όχι μιαν αυθαίρετη εγωπαθή ελληνικότητά μας».
Ο στόχος του Μάνου Χατζιδάκι δεν ήταν εύκολος, αν και στην πρώτη διοργάνωση επετεύχθη σ’ ένα βαθμό – και πάντως περισσότερο απ’ όσο στην δεύτερη. Μπορεί στην αρχή (1981) να υπήρχε μία υπεραισιοδοξία για το υλικό που θα ακουγόταν στην Κέρκυρα, όμως δύο χρόνια αργότερα ο ίδιος ο εμπνευστής της θα εμφανιζόταν –και σωστά– περισσότερο προσγειωμένος. Πάντα από την συνέντευξη στο «Ποπ & Ροκ» (Οκτ. 1983):
«Δεν είναι δυνατόν κάθε χρόνο να εκμαιεύουμε 30 πολύ ωραία τραγούδια, ώστε να διατηρηθεί το κύρος. Και όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες γίνονται κάθε 4 χρόνια σκέφτηκα αν όχι κάθε 4, αλλά τουλάχιστον κάθε 2 χρόνια να γίνεται αυτή η συλλογή τραγουδιών απ’ την οποία θα επιλέγουμε τα καλύτερα. Είναι και σωστότερο. Αυτό δεν ήταν στην πρόθεσή μου στην αρχή, που ήταν κάθε χρόνο...».
Το ύφος των τραγουδιών της Κέρκυρας ήταν πολύμορφο. Υπήρχαν οπωσδήποτε «χατζιδακικά» τραγούδια ανάμεσα, υπήρχαν σίγουρα και «σαββοπουλικά», ακόμη και κάποια ελαφρά ποπ, ενώ δεν υπήρχαν ροκ (δεν συμμετείχαν συγκροτήματα ας πούμε), ούτε «λαϊκά». Δηλαδή, τα δύο κατ’ εξοχήν τραγουδιστικά ρεύματα, τα οποία οδηγούσε η νεολαία της εποχής, ήταν, όχι για ακαθόριστους λόγους, «αποκλεισμένα» από τους «αγώνες».
Έτσι ένας βασικός χαρακτηρισμός, μειωτικός οπωσδήποτε, που ακουγόταν στα πέριξ, για το σύνολο των «αγώνων», ήταν εκείνος μιας «κουλτουριάρικης» εκδήλωσης, που εκινείτο τις περισσότερες φορές κοντά στην «φλου» αισθητική του ΚΚΕ Εσωτερικού και τις λιγότερες πλησίον των ελιτίστικων αντιλήψεων της «πεφωτισμένης δεξιάς».
Ο Μάνος Χατζιδάκις γνώριζε και τους δύο χώρους. Κι αν ο δεύτερος ήταν εκείνος που τον εξέφραζε και ιδεολογικά εν πολλοίς, ο πρώτος, εκείνος της λεγόμενης «ανανεωτικής αριστεράς», συντηρούσε εντός του ένα άλλο πνεύμα ελευθερίας, έως και ελευθεριότητας, που επίσης τον διέκρινε, διαχρονικά, στην καλλιτεχνική διαδρομή του, με τις συγκεκριμένες αποφάσεις και επιλογές.
Και κάπως έτσι, στις 18 Σεπτεμβρίου 1983 ο ίδιος θα εμφανιζόταν στο Φεστιβάλ της Αυγής-Θούριου και μάλιστα παρουσιάζοντας καινούρια τραγούδια του, όπως τα «Για έναν ελεύθερο άνθρωπο» (σε στίχους δικούς του) και «Μπολιβάρ» (σε ποίηση Νίκου Εγγονόπουλου), που θα κυκλοφορούσαν κιόλας σ’ ένα δισκάκι της MINOS, με την φωνή του Βασίλη Λέκκα.
Εν τω μεταξύ ο Μ. Χατζιδάκις αρνιόταν πως τα «χατζιδακικά» τραγούδια έδιναν κι έπαιρναν στους «αγώνες». Είχε πει τότε (πάντα από την συνέντευξη στο «Ποπ & Ροκ»):
«Έπειτα ακούω ότι τα τραγούδια των Αγώνων μοιάζουν με τα δικά μου. Αυτοί που τα λένε αυτά δεν ξέρουν τα τραγούδια μου! Γιατί εγώ δεν είδα κανένα να μοιάζει. Λένε πως η δικιά μου ενορχήστρωση τα ενοποίησε. Μα δεν έκανα καμιά ενορχήστρωση. Την πρώτη χρονιά τις ενορχηστρώσεις τις κάνανε δέκα άνθρωποι και στην δεύτερη δύο. Κατά πόσο λοιπόν αυτά ενοποιήθηκαν και απόκτησαν ενιαίο ύφος; Δηλαδή είναι αστεία πράγματα. Το ότι τα διεύθυνα δεν σημαίνει τίποτα άλλο εκτός από το γεγονός ότι παρουσιάστηκαν όσο γινότανε πιο επιμελημένα».
Το ότι υπήρχαν «χατζιδακικά» τραγούδια στους «αγώνες» δεν σημαίνει πως υπήρχαν αντίγραφα τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι, μα πως υπήρχαν «χατζιδακικές» επιρροές σε αυτά, σ’ ένα «αρτίστικο» επίπεδο. Κάτι πολύ φυσικό, για μια μερίδα διαγωνιζομένων, από τη στιγμή που γνώριζαν ποιος ήταν επικεφαλής των «αγώνων» και από ποιον/ποιους θα κρινόταν η παρουσία τους στην τελική 30άδα. Και οι ενορχηστρώσεις, επίσης, είχαν ουκ ολίγα αναγνωρίσιμα «χατζιδακικά» στοιχεία και ας μην γίνονταν από τον Μάνο Χατζιδάκι, αλλά από συνεργάτες του. Λογικά είναι όλα αυτά.
Ήταν ένας διαγωνισμός, εννοούμε, όπου η επιρροή και το καλλιτεχνικό ανάστημα του Μάνου Χατζιδάκι ήταν εμφανή σε κάθε διάστασή του και δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να το αμφισβητήσει αυτό ή να το υποτιμήσει.
Τώρα, στο πλαίσιο της κριτικής επιτροπής των 30 τραγουδιών τού «τελικού» υπήρχαν άνθρωποι διαφόρων τάσεων, με την δική τους οπωσδήποτε υψηλή αισθητική, συνεργάτες του Μάνου Χατζιδάκι, όπως ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Γκάτσος και ο Γιώργος Κουρουπός, η εκδότρια Ελένη Βλάχου, η λαογράφος Άλκη Κυριακίδου-Νέστορος, η μεσόφωνος Κική Μορφονιού, η Νίκη Γουλανδρή των πολλών ιδιοτήτων, ο δήμαρχος Κερκυραίων Ιωάννης Κούρκουλος (τιμής ένεκεν προφανώς) και βεβαίως ο 37χρονος Διονύσης Σαββόπουλος, ο μοναδικός καθ’ ύλην τραγουδοποιός (και νεότερος όλων).
Το γεγονός ότι νέοι τραγουδοποιοί, συνθέτες και στιχουργοί, θα κρίνονταν από αρκετά μεγαλύτερούς τους ανθρώπους, και όχι από ανθρώπους κοντινούς στις ηλικίες τους (το ότι δεν υπήρχε κάποιος 25χρονος π.χ. στην κριτική επιτροπή ήταν οπωσδήποτε ένα θέμα –δίχως τούτο να σημαίνει πως κάθε νεαρότερος θα είχε a priori μια πιο ρηξικέλευθη κρίση από κάθε γεροντότερο), δημιουργούσε (το γεγονός αυτό) την αίσθηση μιας κρίσης «από καθέδρας», η οποία τελικά μπορεί και να επηρέασε όχι μόνον την τελική 30άδα, μα ακόμη και τα τρία πρώτα βραβεία. Αλλά έτσι είναι χοντρικώς αυτά τα πράγματα, όπου υπάρχουν διαγωνισμοί και κριτικές επιτροπές...
Υπάρχει η αίσθηση ή η εντύπωση πως στους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού της Κέρκυρας, είχαν παρουσιαστεί, νέοι, άγνωστοι ή και πρωτοεμφανιζόμενοι καλλιτέχνες (τραγουδιστές, τραγουδοποιοί, συνθέτες και στιχουργοί). Αυτό δεν είναι και τόσο σωστό, γιατί πολλοί από τους διαγωνιζόμενους είχαν ήδη κάποια δισκογραφία (είτε μόνοι τους είτε ως μέλη συγκροτημάτων). Τέτοιοι ήταν οι: Τάνια Τσανακλίδου, Μιχάλης Τερζής, Άκος Δασκαλόπουλος, Ηλίας Λιούγκος, Σταύρος Παπασταύρου, Ισιδώρα Σιδέρη, Λάκης Παπαδόπουλος, Νικόλας Μητσοβολέας, Βαγγέλης Γερμανός, Χρήστος Κυριαζής, Στέφανος Δεκεριάν, Γιώργος Μελέκης κ.ά.
Ορισμένοι από τους υπολοίπους, πάλι, δεν ήταν εντελώς άγνωστοι, καθώς είχαν παρουσιαστεί σε έντυπα, όπως ο Βασίλης Νικολαΐδης για παράδειγμα, στίχοι του οποίου είχαν δημοσιευθεί στο περιοδικό «Μορμώ» (τεύχος #1, από το καλοκαίρι του 1979 μάλλον), ενώ κάποιοι άλλοι, όπως ο Χρήστος Στέργιογλου και η Σόνια Θεοδωρίδου, θα γίνονταν ξακουστοί αργότερα (και) σε άλλους ρόλους.
Αληθινά πρωτοεμφανιζόμενος, σ’ ένα ευρύτερο κοινό, ήταν οπωσδήποτε ο Γιώργος Μακρής – για εμάς η σημαντικότερη περίπτωση, που ξεπήδησε από τους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού της Κέρκυρας.
Ο Γ. Μακρής είχε παρουσιαστεί με δύο συνθέσεις του στον διαγωνισμό. Μ’ ένα καταπληκτικό τραγούδι του για τον Γιάννης Σκαρίμπα, που λεγόταν έτσι ακριβώς («Για τον Σκαρίμπα»), με την συνοδεία του Μιχάλη Σιγανίδη στο κοντραμπάσο, καθώς και με το περίτεχνα και πρωτότυπα σαρκαστικό (επίσης επηρεασμένο από την ποίηση του Γ. Σκαρίμπα) «Ω Δέσποινα των λογισμών μου».
Το γεγονός πως και τα δύο τραγούδια είχαν αγνοηθεί από τα τρία πρώτα βραβεία δεν πτόησε τον Γιώργο Μακρή, ο οποίος τα επόμενα χρόνια θα έδινε τρία αληθινά ενδιαφέροντα προσωπικά LP («Πέρα Βρέχει» σε ετικέτα Κέρκυρα, το 1982, «Παραδείγματος Χάριν» στη Lyra το 1985 και «Πιο Άσχημα από Πριν Χειρότερα από Μετά» στην Penguin το 1990), συν ένα ακόμη αξιοπρόσεκτο «ζαππικό» CD με το συγκρότημα Zoolixo Λίγο (σε ετικέτα E.2, το 1998). Ο Γιώργος Μακρής, που κατά καιρούς επανεμφανίζεται στις σκηνές, παραμένει περαιτέρω κι ένας αξιοπρόσεκτος ζωγράφος.
Η Ηδύλη Τσαλίκη ήταν μία επόμενη και πολλά υποσχόμενα περίπτωση, η οποία όμως χάθηκε πολύ γρήγορα από το ελληνικό τραγούδι. Μπορεί η μελοποίησή της στην «Δικαίωση» του Κώστα Καρυωτάκη να μην ήταν το καλύτερο τραγούδι των αγώνων (κατά την δική μας γνώμη), ανεξαρτήτως του πρώτου βραβείου που έλαβε (αν και σίγουρα ήταν καλύτερο από το «Νανούρισμά» της σε ποίηση Ναζίμ Χικμέτ), όμως η Τσαλίκη θα έκανε λίγο αργότερα (1983) ένα εξαιρετικό LP, την «Αυταπάτη» [Philips], με πολλές τζαζ επιρροές και funk στοιχεία, χωρίς να θυμίζει σε τίποτα τα τραγούδια της από την Κέρκυρα. Η «Αυταπάτη», που εκτιμήθηκε τα πιο πρόσφατα χρόνια και στο εξωτερικό, καθώς ανακαλύφθηκε από Γερμανούς κυρίως DJ και συλλέκτες, δείχνει πως η Τσαλίκη θα μπορούσε να κάνει θαύματα στο τραγούδι μας... τα οποία, όμως, ποτέ δεν συνέβησαν.
Εντύπωση έκανε βεβαίως και ο Βασίλης Νικολαΐδης, με την «Οδός Σανταρόζα» (δεύτερο βραβείο), καθώς θα ακολουθούσε ο φερώνυμος δίσκος του στην MINOS, το 1982 και βασικά το λογοκριμένο (με μπιπ) LP «Ελλάς» [MINOS, 1984], που περιλάμβανε μερικά από τα ωραιότερα τραγούδια του («Οι καρατζόβες κι η κοινή», «Η ιστορία της Μαρίας», «Συνθέται και τραγουδισταί», συν το «Ελλάς»). Με ενδιαφέροντα κοινωνικοπολιτικό στίχο, καλές μελοποιήσεις και κιθαριστικά παιξίματα που εμφάνιζαν έναν ερασιτεχνισμό, ο Β. Νικολαΐδης υπήρξε μία ιδιαίτερη «μπρασενική» φιγούρα στο τραγούδι μας, που χάθηκε σχετικά νωρίς από την δισκογραφία.
Υπήρχαν φυσικά και άλλα καλά τραγούδια στους πρώτους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού, του 1981, που μπορεί να μην βραβεύτηκαν, αλλά ο κόσμος εξακολουθεί να τα θυμάται και σήμερα. Για παράδειγμα το «Και θα χαθώ» (Λάκης Παπαδόπουλος – Κυριάκος Ντούμος) με την Ισιδώρα Σιδέρη, τραγούδι που τα πιο πρόσφατα χρόνια είπαν ο Μιχάλης Χατζηγιάννης, η Ελεωνόρα Ζουγανέλη κ.ά.
Επίσης το τραγούδι «Ο φυγάς» του Νίκου Μωραϊτόπουλου, το «Απ’ την αρχή» του Σταύρου Παπασταύρου (τρίτο βραβείο), το «Αν δεν είσαι τυχαίος» (Νίκος Οικονόμου – Γιώργος Θεοχάρης) με τον Κώστα Ζηβόπουλο, το «Κυριακή απόγευμα» (Χρήστος Κυριαζής) με τον Βασίλη Λέκκα, το «Έπρεπε να ’σουν εδώ» (Τάκης Μπινιάρης – Θέμης Τασούλης) με τον Τάκη Μπινιάρη, ενώ ευχάριστα ήταν, σ’ ένα πιο ποπ στυλ, τα δύο τραγούδια του Γιώργου Μελέκη (παλαιότερο μέλος των Charms), το «Καλημέρα ζωή» και ο «Καμικάζι», με την αείμνηστη τραγουδίστρια Ηλέκτρα, που θα μπορούσε να διαπρέψουν, την ίδιαν εποχή, στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης.
Σε κάποιο επόμενο άρθρο μας θα ασχοληθούμε και με τους δεύτερους Αγώνες Ελληνικού Τραγουδιού της Κέρκυρας, από το 1982 κι εκεί θα γράψουμε και για τους λόγους, οι οποίοι είχαν οδηγήσει εκείνο τον θεσμό σ’ ένα τόσο πρόωρο και άδοξο τέλος. Ας ολοκληρώσουμε, όμως, τώρα, με λίγα ακόμη λόγια του Μάνου Χατζιδάκι:
«Εκείνο που ελπίζω είναι ότι μπορεί να βγει μια καινούργια φωνή, αλλά κάθε χρόνο είναι λιγάκι δύσκολο να προκύψει κάτι καλό. Μας κατηγορούν συχνά ότι ο θεσμός δημιουργεί μια ελιτίστικη ατμόσφαιρα και ότι τα τραγούδια αυτά δεν τραγουδιούνται. Κατ’ αρχάς τι εννοούμε ελιτίστικη ατμόσφαιρα; Είναι η αυστηρότερη επιλογή; Μα εμείς δεν ήρθαμε για να αντικαταστήσουμε τις εταιρείες δίσκων, που κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους ή να βρούμε ένα τραγούδι που θα τραγουδηθεί. Ήρθαμε να βρούμε καινούργιες φωνές, που να εκφράζονται με ευαισθησία στο χώρο του ελληνικού τραγουδιού. Αν ήταν να κάνουμε τραγούδια, τα οποία θα γίνονταν λαϊκές επιτυχίες δεν θα ήταν ανάγκη καθόλου να ασχοληθούμε με αυτή την ιστορία. Ούτε υποσχεθήκαμε ότι θα σας δώσουμε τραγούδια, τα οποία θα τραγουδάτε όλοι σας».
