ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 Δεκεμβρίου, στις 8:30 μ.μ., o μεγαλοπρεπής ήχος του εκκλησιαστικού οργάνου θα γεμίσει την Αγγλικανική Εκκλησία του Αγίου Παύλου στην καρδιά της Αθήνας. Η διάσημη Κροάτισσα οργανίστα Tea Kulaš θα πλαισιωθεί από την εξίσου καταξιωμένη, γνώριμη του αθηναϊκού κοινού, σοπράνο Γεωργία Μπαλαμπίνη.
Οι δύο καλλιτέχνιδες που εμφανίζονται μαζί για πρώτη φορά σε ένα μαγευτικό πάντρεμα οργάνου και φωνής, θα παρουσιάσουν κλασικά διαμάντια, συμπεριλαμβανομένων έργων των W. A. Mozart, G. F. Händel, J. S. Bach, G. Caccini και A. Pärt αλλά και γιορτινές μελωδίες.
— Τι το ιδιαίτερο έχει ο συνδυασμός οργάνου και φωνής;
Tea Kulaš: Αυτός είναι ένας από τους πιο συνηθισμένους συνδυασμούς όταν συναντάμε το όργανο στη μουσική δωματίου. Τα εκκλησιαστικά όργανα λειτουργούν σαν μια μικροσκοπική ορχήστρα, γεγονός που τα καθιστά ιδανικά για τη φωνή, ειδικά όταν πρόκειται για μια σοπράνο με την «καθαρότητα» της Γεωργίας. Τόσο το όργανο όσο και η φωνή είναι ικανά για ένα μεγάλο δυναμικό εύρος. Αυτό επιτρέπει στους ερμηνευτές να δημιουργούν τόσο στιγμές δραματικές, όσο και στιγμιότυπα τρυφερότητας. Πολλές συνθέσεις έχουν γραφτεί για αυτόν τον συνδυασμό, ενώ υπάρχει επίσης μεγάλος αριθμός μεταγραφών ορχηστρικών έργων που ακούγονται υπέροχα στο όργανο. Στο πρόγραμμά μας έχουμε και τα δύο και πιστεύω ότι η επιλογή μας θα αρέσει στο κοινό.
Οι δύο καλλιτέχνιδες που εμφανίζονται μαζί για πρώτη φορά σε ένα μαγευτικό πάντρεμα οργάνου και φωνής, θα παρουσιάσουν κλασικά διαμάντια, συμπεριλαμβανομένων έργων των W. A. Mozart, G. F. Händel, J. S. Bach, G. Caccini και A. Pärt αλλά και γιορτινές μελωδίες.
— Το ελληνικό κοινό δεν είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένο με το εκκλησιαστικό όργανο. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό;
T.K.: Τα εκκλησιαστικά όργανα είναι πνευστά όργανα με πλήκτρα που παίζονται και με τα χέρια και με τα πόδια. Σε αντίθεση με άλλα όργανα, καθένα είναι εντελώς μοναδικό. Δεν αναφέρομαι μόνο στο ηχόχρωμα και τις μικρές λεπτομέρειες που οι έμπειροι εκτελεστές μπορούν να αναγνωρίσουν στο όργανό τους, εννοώ απολύτως τα πάντα. Από το μέγεθος του οργάνου, τον τύπο του, τη σχολή στην οποία ανήκει, τον αριθμό και το είδος των ρετζίστρων (ηχοχρώματα που χρησιμοποιούνται και συνδυάζονται ανάλογα με το είδος και τον χαρακτήρα της σύνθεσης - π.χ. βιολί, βιόλα, τσέλο, τρομπέτα, όμποε, τρομπόνι κ.ά.), τον αριθμό των κλαβιέ - σειρών των πλήκτρων, τον αριθμό και το είδος των πλήκτρων και των πεντάλ κ.ο.κ. Μπορεί να είναι πολύ μικρά, με ένα μόνο κλαβιέ, ή να είναι τόσο μεγάλα που να διαθέτουν μέχρι και επτά. Για τα μεγαλύτερα όργανα, οι άνθρωποι συχνά λένε ότι μοιάζουν με διαστημόπλοιο - και οι οργανοπαίχτες με χταπόδια ή χορευτές των οποίων ολόκληρο το σώμα πρέπει να συντονίζεται. Τα όργανα είναι σαν μια ολόκληρη ορχήστρα που ελέγχεται από ένα άτομο. Μια ενδιαφέρουσα διασκεδαστική πληροφορία είναι ότι τα πρώτα όργανα εφευρέθηκαν στην Ελλάδα τον 3ο αιώνα π.Χ., αλλά σήμερα υπάρχουν μόνο λίγα λειτουργικά όργανα στην χώρα αυτή.
— Ποιο ήταν το σκεπτικό σας για το πρόγραμμα; Τι μπορεί να περιμένει το κοινό;
Γεωργία Μπαλαμπίνη: Η επιλογή των τριών βασικών συνθετών Mozart, Händel, Bach, αρχικά αποσκοπεί στη δημιουργία ενός διαδεδομένου μουσικού προγράμματος, προσιτού και ευχάριστου στο μέσο αυτί, δεξιοτεχνικού σε επίπεδο ερμηνείας, αλλά ταυτόχρονα δοξαστικού, ελπιδοφόρου και κατανυκτικού για το κοινό. Οι ομαλές κορυφώσεις στη μελωδική γραμμή στο Ave Maria του Caccini, σε συνδυασμό με την εσωτερικότητα του μινιμαλιστικού Vater unser του Arvo Pärt, έρχονται να προσθέσουν μια ποικιλία συναισθημάτων και ηχοχρωμάτων, που σκοπό έχει να αλαφρώσουν την ψυχή του ακροατή και να τον μεταφέρουν σε μια κατάσταση πνευματικής ανάτασης.
— Ποια είναι η σχέση σας με την θρησκευτική μουσική; Την βιώνετε και σε πνευματικό επίπεδο;
Γ.Μ.: Η θρησκευτική μουσική υπήρξε συνοδοιπόρος μου από τα νεανικά χρόνια των μουσικών μου σπουδών, καθώς το είδος της φωνής μου και η βαθιά αγάπη που τρέφω για την παλαιά μουσική και το ορατόριο, με έκανε να την ανακαλώ συχνά. Η αφαίρεση κάθε επιτήδευσης, επίδειξης και υπερβολής, που απαιτεί υφολογικά η εκτέλεσή της, είναι αναπόφευκτο να μη συνδεθεί και με ένα επίπεδο αυτοσυγκέντρωσης, αυτοελέγχου και κατ’ επέκταση πνευματικότητας, όπως μπορεί να ερμηνευτεί αυτή σε ατομικό επίπεδο. Σταθμός στη στροφή μου στη θρησκευτική μουσική υπήρξε η χρόνια πλέον συνεργασία μου με τη μουσικολόγο, οργανίστα και φίλη Μαγδαληνή Καλοπανά, που διεύρυνε κατά πολύ τους μουσικούς μου ορίζοντες.
T.Κ.: Σημαντικό μέρος του ρεπερτορίου για το όργανο, συντέθηκε από εκκλησιαστικούς οργανοπαίχτες, όπως ήταν άλλωστε και ο διάσημος Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Αυτά τα άτομα εργάστηκαν μέσα στην εκκλησία και βίωσαν βαθιά την πίστη, και αυτό διατρέχει τη μουσική τους. Αγαπώ να ερμηνεύω θρησκευτικά έργα επειδή μεταδίδουν μια αίσθηση ανύψωσης, αγάπης, ταπεινότητας και ευγνωμοσύνης.
— Πείτε μας κάτι για την προσωπική σας διαδρομή στη μουσική.
Γ.Μ.: Στάθηκα τυχερή ως παιδί, γιατί μεγάλωσα σ’ ένα συγγενικό περιβάλλον με ποικίλα μουσικά ερεθίσματα, πέρασα μέσα από τον πλούσιο και ιδιαίτερα βοηθητικό χώρο της πολυφωνίας, με συμμετοχή σε χορωδίες και στη συνέχεια αφιερώθηκα με συνέπεια και επιμονή στη μονωδία και το κλασικό ρεπερτόριο, με αρωγό και μέντορά μου, μια καταπληκτική καθηγήτρια και προσωπικότητα, την Αθανασία Μπεζούγλη. Το πάθος μου για τον αυτοσχεδιασμό με οδήγησαν με περιέργεια και περισσό ενθουσιασμό στα μονοπάτια της Jazz και της μεταμοντέρνας μουσικής, δοκιμάζοντας τις αντοχές και την προσαρμοστικότητά μου, με πολύ αξιόλογους συνεργάτες, τόσο συνθέτες όσο και μουσικούς, όπως ο Γιώργος Δούσης, ο Γιώργος Περιστέρης, η Σοφία Κουμπλή και ο Mislav Rezic.
T.Κ.: Το μουσικό μου ταξίδι ξεκίνησε από την πρώιμη παιδική ηλικία μέσω της ενεργής (ερασιτεχνικής) μουσικής δημιουργίας μέσα στην οικογένειά μου. Ωστόσο, η επίσημη κλασική μουσική μου εκπαίδευση ξεκίνησε στην ηλικία των 6. Τελείωσα το λύκειο για πιάνο, θεωρία της μουσικής και όργανο, και ακολούθησε η εγγραφή μου στη Μουσική Ακαδημία του Ζάγκρεμπ στην Κροατία. Εκεί, ολοκλήρωσα δύο μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών - στη μουσικολογία και στο όργανο (συναυλιακή και παιδαγωγική κατεύθυνση). Συνέχισα τις σπουδές μου στο Kunstuniversität στο Γκρατς, με ειδίκευση στην εκτέλεση. Καθ' όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσής μου, έλαβα πολυάριθμα βραβεία και υποτροφίες, συμμετείχα σε διάφορα φεστιβάλ στην Κροατία και την Ευρώπη ενώ παράλληλα τελειοποιούσα με κάθε ευκαιρία τις δεξιότητές μου υπό την καθοδήγηση παγκοσμίως αναγνωρισμένων οργανοπαικτών.
— Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι ανταμοιβές για ένα κλασσικό μουσικό;
T.Κ.: Αυτό το επάγγελμα απαιτεί μεγάλη αφοσίωση – η μουσική πρέπει να είναι καθημερινό βίωμα. Υπάρχουν πολλά κοινά και με τον αθλητισμό. Συνήθως δεν υπάρχουν σταθερές ώρες εργασίας (για εξάσκηση) και κανείς δεν μας αναγκάζει να δουλέψουμε, οπότε χρειαζόμαστε μεγάλη πειθαρχία. Αν σταματήσεις να εξασκείσαι τακτικά και να βελτιώνεσαι σε πολλά επίπεδα, είσαι εκτός παιχνιδιού. Οι μουσικοί συχνά φορούν πολλά καπέλα, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως μάνατζερ, διοργανωτές και δάσκαλοι. Δεν είναι ασυνήθιστο για τους καλλιτέχνες με ακαδημαϊκά πτυχία να αλλάζουν επάγγελμα, επειδή απαιτείται εξοντωτική εργασία ενώ παράλληλα υπάρχει οικονομική αβεβαιότητα.
Παρόλο που οι άνθρωποι απολαμβάνουν καθημερινά την τέχνη (μέσω ραδιοφώνου, τηλεόρασης, βιβλίων, συναυλιών κ.λπ.), πολλοί τη θεωρούν χόμπι και αγνοούν την προσπάθεια, τη δουλειά και την αγάπη που κρύβεται πίσω από κάθε καλλιτεχνική δημιουργία. Αυτό μπορεί συχνά να προκαλέσει απογοήτευση στους καλλιτέχνες οπότε αυτό που κρατάει τους καλλιτέχνες σε εγρήγορση μέρα με τη μέρα είναι ακριβώς η αγάπη για τη μουσική και την τέχνη γενικότερα και η ανάγκη να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους. Παρά την απαιτητική φύση του επαγγέλματος, δεν παύει να είναι όμορφο και ικανοποιητικό, ειδικά όταν βλέπεις ότι έχεις αγγίξει τα συναισθήματα κάποιου και του έχεις αλλάξει την διάθεση με την ερμηνεία σου.
Γ.Μ.: Σίγουρα η ανταμοιβή που εισπράττει κανείς από το να είναι μουσικός της κλασικής μουσικής, τουλάχιστον στην Ελλάδα και σε υλικό επίπεδο είναι σαφώς πενιχρή. Τα οφέλη βρίσκονται σίγουρα σε άλλο επίπεδο, πιο ιδεατό και κυρίως στη συνεχόμενη αναμέτρηση με τον εαυτό, τα όρια, τις ανασφάλειες, τις αντοχές και την εύρεση ενός σταθερού κέντρου, ριζωμένου βαθιά και στερεωμένου με ανθεκτικότητα για να μπορέσει να εκφραστεί, να παράγει και να ξεδιπλώσει μεγαλόψυχα πτυχές του αθέατου είναι, πέρα από κάθε φαίνεσθαι. Και με αυτό τον τρόπο να μεταδώσει αυτή την απειροελάχιστη δόνηση στον κάθε άλλον, που θα μοιραστεί αυτή τη στιγμή μαζί του.
— Ποια είναι τα σχέδια σας και τι προσδοκάτε για την νέα χρονιά;
Γ.Μ.: Το νέο έτος έχω ήδη κάποιες προγραμματισμένες παραστάσεις και κονσέρτα με τους μόνιμους συνεργάτες μου. Ελπίζω να διευρύνω εποικοδομητικά τον κύκλο των συνεργασιών μου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, να έρθουν στα χέρια μου νέα πρωτότυπα έργα, τα οποία θα μου εμπιστευτούν οι δημιουργοί τους, μα πρωτίστως να είμαστε όλοι αληθινοί και ειλικρινείς απέναντι στον εαυτό μας και στο κοινό.
T.Κ.: Την επόμενη χρονιά, σκοπεύω να δώσω πολυάριθμες σόλο παραστάσεις και να καθιερώσω νέες συνεργασίες. Θα συνεχίσω να αναπτύσσω τα σχέδιά μου ως διοργανωτής και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Οργάνου του Ζάνταρ, στην πατρίδα μου την Κροατία, ένα φεστιβάλ που θα διεξαχθεί για 6η χρονιά το 2024. Πρόκειται για μια διοργάνωση που αγκαλιάζει όλες τις τέχνες και σπάει τα στερεότυπα που συνδέονται με αυτό το όργανο, ενώ παράλληλα εκπαιδεύει τόσο τους νέους όσο και το κοινό.
— Τι σημαίνουν τα Χριστούγεννα για εσάς;
T.Κ.: Τα Χριστούγεννα είναι μια υπέροχη γιορτή που αγαπώ βαθιά από παιδί. Με γεμίζουν με συναισθήματα ελπίδας, αγάπης, ευγνωμοσύνης και πίστης.
Γ.Μ.: Αγάπη, προσφορά και ανθρωπιά. Ζεστή καρδιά, λόγια και πράξεις παρηγοριάς, παρουσία και ενδιαφέρον. Χριστούγεννα σημαίνει εμείς, μαζί, με δύναμη.
Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2023, 20:30
Αγγλικανική Εκκλησία Αγίου Παύλου (Φιλελλήνων 27, Αθήνα)
Διοργάνωση – Φωτισμοί: Χρήστος Τόλης (Sub.Urban Images and Soundscapes)
Εισιτήρια 12 ευρώ (Προπώληση 10 ευρώ)
