H ζωή και το έργο του Μάνου Λοΐζου

«Ο Μάνος ήταν μια πλαγιά πολύχρωμα λουλούδια που έλαμπαν καθώς τα χτυπούσε ο ήλιος».

Σαν σήμερα το 1982 πεθαίνει ο Μάνος Λοίζος — Το 1960 θα εγκαταλείψει τις σπουδές του. Γνωρίζει πια πως πρέπει να αφοσιωθεί στη μουσική.

LIFOTEAM UPDATED 17.9.2024 | 08:00

UPD 17.9.2024 | 08:00

«Ο Μάνος ήταν μια πλαγιά πολύχρωμα λουλούδια που έλαμπαν καθώς τα χτυπούσε ο ήλιος. Και θα λάμπουν για πάντα και πιο πολύ όσο θα υπάρχει και θα λάμπει στον κόσμο αυτός ο μοναδικός ήλιος: Η καρδιά του Ανθρώπου...»

— Ο Μίκης Θεοδωράκης για τον Μάνο Λοΐζο

Ο Μάνος Λοΐζος γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1937, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι στην Αλεξάνδρεια ή όπως θέλουν άλλες πληροφορίες στο χωριό Άγιοι Βαβατσινιάς της επαρχίας Λάρνακας (για να μεταναστεύσει αργότερα με την οικογένειά του στην Αλεξάνδρεια). Ο πατέρας του Ανδρέας Λοΐζος ήταν παντοπώλης και η μητέρα του Δέσποινα Μανάκη είχε καταγωγή από τη Ρόδο.

Από μαθητής ακόμα γράφτηκε στο Ωδείο, επιλέγοντας να μάθει βιολί. Λίγο αργότερα, θα αλλάξει μουσικό όργανο και θα καταπιαστεί με την κιθάρα. Αποφοίτησε από το Αβερώφειο Γυμνάσιο το 1955 και έφτασε στην Αθήνα για να συνεχίσει τις σπουδές του. Γράφτηκε στην Φαρμακευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ωστόσο στις αρχές του 1956 εγκαταλείπει τη σχολή και ξεκινά τη φοίτησή του στην Ανωτάτη Εμπορική. Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ο Μάνος Λοΐζος θα φοιτήσει και στην Σχολή Βακαλό θέλοντας να σπουδάσει ζωγραφική.

Στις 17 Νοεμβρίου του 1973 ο Μάνος Λοΐζος συλλαμβάνεται. Οι χωροφύλακες του τμήματος της Νέας Ιωνίας, δεν δίστασαν να τον σύρουν μπροστά στην κόρη του και να τον οδηγήσουν στη φυλακή.

Το 1958, έχει ήδη εγκατασταθεί, από την Κυψέλη όπου ζούσε, στη Νέα Σμύρνη. Τότε θα αρχίσει να ανακαλύπτει το νέο μουσικό κύμα με τις παρεμβάσεις του Μάνου Χατζιδάκι, αλλά και την αποδοχή που είχε το ρεμπέτικο. Το 1960 θα εγκαταλείψει τις σπουδές του. Γνωρίζει πια πως πρέπει να αφοσιωθεί στη μουσική. Κάνει διάφορες δουλειές για να επιβιώσει. Γίνεται γκαρσόνι σε ταβέρνα της Κω, δουλεύει ως γραφίστας και διακοσμητής και τον Απρίλιο του 1962 γίνεται ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος στο Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής (ΣΦΕΜ), με στόχο τη στήριξη του έργου του Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και την προβολή νέων δημιουργών.

Την εποχή εκείνη ο Μάνος Λοΐζος φιλοξενείται σε μια φίλη που εργάζεται στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας και αυτή θα τον συστήσει στον Μίμη Πλέσσα. Με τη μεσολάβηση του τελευταίου στη δισκογραφική εταιρεία, ο Μάνος Λοΐζος θα ηχογραφήσει το πρώτο του τραγούδι. Το "Τραγούδι του δρόμου" από ένα ποίημα του Λόρκα. Το κομμάτι θα ερμηνεύσει ο Γιώργος Μούτσιος.

Τραγούδι του Δρόμου

Δεν θα περάσει ο φασισμός

Ο Μάνος Λοΐζος θα αναλάβει τη διεύθυνση της χορωδίας του Σ.Φ.Ε.Μ. και με αυτή συμμετέχει το καλοκαίρι στις παραστάσεις της μουσικής επιθεώρησης του Μίκη Θεοδωράκη "Όμορφη Πόλη" που ανεβαίνει με μεγάλη επιτυχία στο θέατρο Πάρκ. Εκεί θα γνωρίσει και τη Μάρω Λήμνου και το 1965 θα παντρευτούν. Ένα χρόνο αργότερα θα έρθει στον κόσμο η κόρη του Μυρσίνη και θα γίνει η πηγή της έμπνευσης του. Μια δημιουργική πορεία έχει ξεκινήσει για τον Μάνο Λοΐζο. Το 1964 θα γράψει "το Ακορντεόν", τον "Στρατιώτη", και τον "Γ΄ Παγκόσμιο" τραγούδια που θα αποτελέσουν σύμβολο των αγώνων του Ελληνικού λαού.

Το 1967, το πραξικόπημα θα φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή του Ελλάδας και του καλλιτεχνικού κόσμου. Ο Μάνος Λοϊζος θα καταφύγει στην Αγγλία προκειμένου να γλυτώσει τη σύλληψη και θα επιστρέψει στην Ελλάδα 6 μήνες μετά. Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος είναι ο άνθρωπος που θα του παρέχει καταφύγιο αλλά και την ευκαιρία να βρεθούν οι δύο άνδρες καλλιτεχνικά. Σε σύντομο διάστημα θα κυκλοφορούσαν έναν σπουδαίο δίσκο που ονομάστηκε «Ο Σταθμός» από τον οποίο ξεχώρισαν, εκτός από το ομώνυμο τραγούδι, το «Παλιό Ρολόι» και το «Δελφίνι Δελφινάκι».

Δελφίνι Δελφινάκι

Το 1971, ο Μάνος Λοΐζος θα γράψει μουσική για την ταινία του Αλέξη Δαμιανού "Ευδοκία", ενώ θα ηχογραφηθεί και το τραγούδι του "Αχ χελιδόνι μου" με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα.

Το ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας

Στις 17 Νοεμβρίου του 1973 ο Μάνος Λοΐζος συλλαμβάνεται. Οι χωροφύλακες του τμήματος της Νέας Ιωνίας, δεν δίστασαν να τον σύρουν μπροστά στην κόρη του και να τον οδηγήσουν στη φυλακή. Εννέα μέρες μετά θα αφεθεί ελεύθερος. Το 1974 η Χούντα πέφτει. Ο Μάνος Λοΐζος είναι ελεύθερος να ηχογραφήσει τα τραγούδια που του είχε απαγορεύσει η λογοκρισία, και να βγάλει στο τέλος του χρόνου το δίσκο "Τα Τραγούδια του Δρόμου". Τον Απρίλιο είχε κυκλοφορήσει ο δίσκος "Καλημέρα Ήλιε" σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου.

Ένα χρόνο αργότερα θα κυκλοφορήσουν "Τα Νέγρικα" σε στίχους του Γ. Νεγρεπόντη. Ήταν το ίδιο διάστημα που ο Φ. Λάδης θα δώσει στον Μάνο Λοΐζο στίχους που μιλάνε για συνδικάτα και απεργίες. Ο Λοΐζος θα τα μελοποιήσει και θα βγάλει το δίσκο "Τα Τραγούδια Μας" μαζί με τον Γιώργο Νταλάρα.

Τον Οκτώβριο του 1981 ο Μάνος Λοϊζος εισάγεται στο Γενικό Κρατικό με περικαρδίτιδα, νεφρική ανεπάρκεια και πίεση. Θα βγει με την υγεία του κλονισμένη. Θα μείνει όρθιος για να βγάλει στις αρχές του επόμενου χρόνου τον τελευταίο δίσκο του τα "Γράμματα στην Αγαπημένη" σε στίχους του Τούρκου ποιητή Ναζίμ Χικμέτ με απόδοση στα ελληνικά του Γιάννη Ρίτσου.

Στις 8 Ιουνίου του 1982 παθαίνει εγκεφαλικό επεισόδιο και νοσηλεύεται για ένα μήνα. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, ταξιδεύει για νοσηλεία στη Μόσχα, όπου στις 7 Σεπτεμβρίου υφίσταται δεύτερο εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο Μάνος Λοΐζος θα φύγει από τη ζωή δέκα ημέρες αργότερα στις 17 Σεπτεμβρίου του 1982.