Έχουν περάσει δώδεκα χρόνια από τότε που η Chaka Khan αποφάσισε να επιστρέψει επίσημα στη δισκογραφία. Όσο απείχε, έκανε αμφιλεγόμενες συναυλίες ή παραλάμβανε τιμητικά βραβεία. Συμμετείχε μέχρι και σε reality shows, όπως το «Dancing with the Stars». Το σημαντικότερο είναι ότι προσπαθούσε να μείνει μακριά από τις εξαρτήσεις τους παρελθόντος.
Κανείς δεν περίμενε ότι εν έτει 2019 θα βγάλει νέα μουσική. Φέτος, στα 65 της χρόνια, κυκλοφόρησε το δωδέκατο άλμπουμ της (σύμπτωση;) με τίτλο «Hello Happiness» και όσο μπανάλ κι αν ακούγεται, νιώθει καλά για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια.
«Αισθάνομαι πιο ευτυχισμένη από ποτέ αυτές τις μέρες» είπε πρόσφατα στους «New York Times». «Όλη μου η ζωή, εκτός από συναρπαστική, ήταν και προβληματική, καταλαβαίνεις; Πλέον γίνονται πράγματα που επιθυμούσα να συμβούν εδώ και πολύ καιρό».
Τη δεκαετία του '80, όταν βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας της, έκανε ηρωίνη, κοκαΐνη και έπινε αβέρτα. Επέζησε όμως. Το αποδίδει στο ότι σταματούσε ανά τακτά διαστήματα, όποτε τα πράγματα έφταναν στο απροχώρητο.
Στην ουσία, η Chaka Khan δεν άφησε ποτέ τη μουσική. Αυτό που άφησε είναι οι μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες. Έτσι εξηγείται το ότι δεν έβγαλε νέα πράγματα για πάνω από μία δεκαετία.
Πάντοτε ήταν στα μαχαίρια με τις δισκογραφικές. Μια περίοδο είχε τα ίδια μπλεξίματα που είχε ο Prince με τη Warner. Η μόνη διαφορά, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στην ίδια συνέντευξη, είναι ότι δεν κυκλοφορούσε με τη λέξη «slave» (δηλαδή σκλάβος) γραμμένη στο πρόσωπο.
Με τον Prince ήταν αρκετά στενοί φίλοι. Έπαιζαν μπάσκετ μαζί και συχνά διηγείται τις πλάκες που της έκανε, όπως όταν πρωτογνωρίστηκαν, που την πήρε τηλέφωνο και μιμήθηκε τη φωνή του Sly Stone για να την κάνει να τον συναντήσει.
Ήταν μεγάλο σοκ ο θάνατός του. Όσα χρόνια τον ήξερε δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι ήταν εθισμένος στα παυσίπονα. Το κρατούσε κρυφό από τους κοντινούς του ανθρώπους.
Ήταν όμως αυτός που της έσωσε τη ζωή, κατά κάποιον τρόπο. «Είμαι ζωντανή επειδή αυτός είναι νεκρός» δήλωσε σε μια άλλη συνέντευξή της στην «Guardian». Μόλις έμαθε τα άσχημα νέα το 2016, κλονίστηκε τόσο πολύ, που μπήκε αμέσως σε κλινική αποτοξίνωσης για να απεξαρτηθεί από τον εθισμό της στα βαρβιτουρικά μετά από ένα σοβαρό ατύχημα που είχε στο πόδι.
Τα ναρκωτικά δεν έλειψαν ποτέ από την πολυτάραχη πορεία της. Τη δεκαετία του '80, όταν βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας της, έκανε ηρωίνη, κοκαΐνη και έπινε αβέρτα. Επέζησε όμως. Το αποδίδει στο ότι σταματούσε ανά τακτά διαστήματα, όποτε τα πράγματα έφταναν στο απροχώρητο. Σήμερα ακολουθεί μια αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα. Κοινώς, είναι vegan.
Έχουν ενδιαφέρον οι συνεντεύξεις της, πάντως. Εκτός από απολαυστικές, είναι και αποκαλυπτικές. Μαθαίνεις αρκετά πράγματα για τη μουσική βιομηχανία αλλά και για την ιστορία και τις κοινωνικές συνθήκες στις οποίες μεγάλωσε. Είναι χειμαρρώδης, με μια ιδιαίτερη ματιά στο παρελθόν, χωρίς ενοχές.
H Chaka Khan –το πραγματικό της όνομα είναι Yvette Stevens– γεννήθηκε το 1953 σε ένα προάστιο στο Σικάγο και προέρχεται από μια μποέμικη οικογένεια. Η αδερφή της Yvonne έγινε κι αυτή μουσικός με το όνομα Taka Boom και ο αδερφός της Mark σχημάτισε το φανκ γκρουπ Aurra. Είχε άλλες δύο αδερφές.
Οι γονείς της χώρισαν στις αρχές του '60 και η δεύτερη γυναίκα του πατέρα της, που ήταν ακτιβίστρια, έβαζε τη 13χρονη θετή της κόρη να μιλάει σε συλλαλητήρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στα 14 της την είχαν ήδη προσηλυτίσει οι Μαύροι Πάνθηρες. Έφυγε από την οργάνωση όταν μια μέρα βρέθηκε με ένα 38άρι στα χέρια, που αναγκάστηκε να κρύψει στο δωμάτιό της.
«Κάθε λεπτό που κρατούσα αυτό το όπλο με άλλαζε. Αισθανόμουν άρρωστη. Το πέταξα σε μια λίμνη της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστήμιου του Σικάγου. Αμέσως ένιωσα καλύτερα. Έτσι ξέμπλεξα από τους Πάνθηρες» περιγράφει σήμερα.
Η Chaka Khan θεωρεί το Σικάγο, όπου μεγάλωσε, μια πόλη με πλούσια καλλιτεχνική ζωή, αλλά απόλυτα ρατσιστική αν ήσουν μαύρος που ήθελε να ασχοληθεί με τις τέχνες. Το οικογενειακό και πολυφυλετικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε τη βοήθησε να προχωρήσει, όπως και το ταλέντο της στο τραγούδι και στην ενορχήστρωση. Δεν χρειάστηκε ποτέ να μάθει να διαβάζει μουσική. Ήταν φυσικό ταλέντο.
Μετά τους Πάνθηρες παράτησε το σχολείο και αφοσιώθηκε στο τραγούδι και στη μουσική της καριέρα. Άρχισε να τραγουδάει σε μια μεικτή φυλετικά μπάντα, τους Rufus.
«Ήταν της μόδας τότε να έχεις μια λευκή μπάντα με μια μαύρη γκόμενα μπροστά. Αυτό σήμαινε πολλά λεφτά κι έκανε τους ιδιοκτήτες των κλαμπ να ενδιαφέρονται. Μια ακόμα ρατσιστική φάση που πέρασε από το Σικάγο».
Οι Rufus έκαναν αμέσως αίσθηση. Η Khan δεν είχε κλείσει τα 17, ήταν σχεδόν ανήλικη, όταν η ABC Records τους ζήτησε να υπογράψουν συμβόλαιο για την κυκλοφορία του πρώτου τους άλμπουμ. Οι γονείς της αρνήθηκαν κι εκείνη τους είπε ψέματα ότι έμεινε έγκυος από τον τότε φίλο της για να παντρευτεί και να ανεξαρτητοποιηθεί.
Το ψέμα δεν άργησε να γίνει πραγματικότητα. Όταν το γκρουπ έκανε την πρώτη του επιτυχία, το 1974, με το κομμάτι «Tell me something good» που έγραψε ο Stevie Wonder, περίμενε το πρώτο της παιδί, την κόρη της.
Το συγκρότημα δεν μπορούσε καν να διανοηθεί ότι η Khan κάποια στιγμή θα έβρισκε άλλο σύντροφο. Τη θεωρούσαν πολύτιμη. Στις περιοδείες τσέκαραν κάθε βράδυ το καμαρίνι της για να δουν αν κοιμόταν μόνη. Ακραία σκηνικά, δίχως άλλο.
Με τους Rufus ηχογράφησε 10 άλμπουμ πριν ρίξει μαύρη πέτρα πίσω της το 1983. Ήταν το μόνο σταθερό μέλος από την αρχή της δημιουργίας τους. Τους άφησε με μια μεγάλη επιτυχία, το κλασικό πλέον «Ain't Nobody» του 1983.
Η πρώτη της μεγάλη σόλο επιτυχία ήταν λίγα χρόνια πριν, το «I'm every woman» του 1978. Αν νοσταλγεί περισσότερο μια εποχή, ήταν όταν δούλευε με τον παραγωγό Arif Mardin, τον υπεύθυνο για τα περισσότερα hits της.
Από μια γενιά που γαλουχήθηκε με το πρώτο ρεύμα του χιπ-χοπ, η Chaka Khan ήταν η πρώτη R&B καλλιτέχνις που έκανε ένα crossover hit με τη συμμετοχή ενός ράπερ. Το «I Feel You», η χορευτική εκδοχή της σε ένα παλιό slow κομμάτι του Prince, έγινε τεράστια επιτυχία.
Σε αυτό συμμετείχε ο Grandmaster Melle Mel από τους Grandmaster Flash and the Furious Five. Έχει μία από τις ιστορικότερες και πιο χαρακτηριστικές εισαγωγές, με τον Mel να επαναλαμβάνει το όνομά της – αυτό ξεκίνησε σαν ένα λάθος του Mardin, που τελικά αποφάσισε να κρατήσει στην ηχογράφηση.
Chaka Khan - I Feel for You (1984)
Επίσης, ήταν από τα πρώτα τραγούδια στο βίντεο των οποίων συμμετείχαν γνωστοί breakdancers.
Και στην Ελλάδα ήταν τεράστια hits αυτά, από τα αγαπημένα του ραδιοφώνου μέχρι σήμερα, ειδικά μια εποχή που το breakdance είχε εισβάλει για τα καλά στην Αθήνα – μια πληροφορία που είναι αδύνατον να γνωρίζεις αν δεν ενηλικιώθηκες στα '80s και αν ήσουν τυχερός άκουγες από συζητήσεις.
Για να γυρίσουμε όμως στο τώρα, το «Hello Happiness» είναι ένας αρκετά τίμιος και feelgood δίσκος από έναν ζωντανό θρύλο.
Tην παραγωγή έχουν αναλάβει ο Switch, πρώην μέλος των Major Lazer και γνωστός κυρίως από τη συνεργασία του με τη M.I.A., και η Sarah Ruba και έχουν σεβαστεί απόλυτα το τεράστιο παρελθόν της.
Σίγουρα δεν αξίζει το πεντάρι που πήρε από το Pitchfork, που το έθαψε για τους δικούς του λόγους. Δεν είναι, ίσως, από τα καλύτερα άλμπουμ της, αλλά το ομώνυμο κομμάτι δεν γίνεται να μη σου κολλήσει με τον disco, uplifting ρυθμό του.
Αν κάτι είναι αψεγάδιαστο, πάντως, είναι η φωνή της, η οποία είναι ίδια και απαράλλακτη, παρά την ηλικία της.
Αυτό το διάστημα μεγαλώνει την εγγονή της από τη μεριά του γιου της, που βρίσκεται στην φυλακή.
Παράλληλα, ασχολείται με το ίδρυμα που έχει για αυτιστικά παιδιά, ενώ προσπαθεί να κάνει πραγματικότητα ένα όνειρο του Prince: ένα μουσικό εξωσχολικό πρόγραμμα, όπως αυτό στο οποίο πήγαινε όταν ήταν έφηβος και κατάφερε να τον σώσει από το γκέτο.
Όσον αφορά τη μουσική, πιο ενδιαφέρον ακούγεται το επερχόμενο πρότζεκτ της, μια συλλογή με διασκευές τραγουδιών της Joni Mitchell, που τη λατρεύει. Πέρα από αυτά, προσπαθεί να αποκτήσει τα δικαιώματα των τραγουδιών της και για πρώτη, ίσως, φορά στη ζωή της φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει πόσο σημαντικά είναι αυτά αλλά και πόσο σπουδαία είναι η ίδια.
Chaka Khan - Hello Happiness
