Είχα πολύ καιρό να ακούσω και να ξανακούσω ελληνικό καινούργιο δίσκο. Συνήθως ακούς ένα CD μια-δυο φορές, όσο χρειάζεται για να σχηματίσεις άποψη και να γράψεις γι'αυτό, τοποθετώντας το αμέσως μετά στη δισκοθήκη σου και, μοιραία, ξεχνώντας το. Αυτό, λοιπόν, δε συνέβη καθόλου με το ''Σαν παιχνίδι παιδικό'', τα δώδεκα τραγούδια που έγραψε ο ''δάσκαλος'' Χρίστος Τσιαμούλης με ερμηνεύτρια τη Σοφία Παπάζογλου.
Όσοι γνωρίζουν την πορεία του Τσιαμούλη στην εγχώρια μουσική, κατανοούν απολύτως τον χαρακτηρισμό του ''δασκάλου'' που του αποδίδω. Πέραν της θέσης που κατέχει ως εκπαιδευτικός στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών και στο τμήμα Μουσικολογίας του Πανεπιστημίου της Αθήνας - θέση που επίτρεψε στο σύνολο σχεδόν των νεότερων τραγουδοποιών να έχουν μαθητεύσει κοντά του -, ο Τσιαμούλης υπήρξε ο πρώτος μουσικός που με το συγκρότημα Δυνάμεις του Αιγαίου, στα μέσα των 80s, εισήγαγε τη χρήση κάποιων ξεχασμένων ανατολίτικων οργάνων στο ελληνικό τραγούδι. Θυμάμαι τον συνθέτη Νίκο Ξυδάκη να μου λέει χαρακτηριστικά πως οι Δυνάμεις του Αιγαίου και ο Χρίστος Τσιαμούλης πρωτομπόλιασαν το έντεχνο τραγούδι με ούτια, σάζια και κανονάκια. Οφείλω, ωστόσο, να πω εδώ πως κάπου έγινε κατάχρηση μ' αυτά τα όργανα την αμέσως επόμενη δεκαετία - κάτι παρεμφερές με τη σημερινή χρήση του theremin στην indie σκηνή -, οδηγώντας το έντεχνο ελληνικό τραγούδι σε μία εσωστρέφεια και λίγο προτού αυτό, ευτυχώς, παραδοθεί στα χέρια φωτισμένων μουσικών κυρίως της jazz. Αυτά είναι, όμως, άλλη ιστορία.
Το ''Σαν παιδικό παιχνίδι'' δεν το λες έντεχνο CD, ούτε λαϊκό, ούτε καν λαϊκότροπο, κατά τη γνώμη μου. Περισσότερο ακούγεται σαν μια τέλεια μίξη ελληνικής και αιγυπτιακής μουσικής, λόγου χάριν, όπου οι μεγάλες αραβικές ορχήστρες συμπορεύονται με το ρεμπέτικο και τη μικρασιατική, ακόμη και την Κρητική παράδοση.
Το θέμα μας είναι πως ο Τσιαμούλης έγραψε μια σειρά από τραγούδια που βρίθουν εμπνεύσεως και διαφέρουν κατά πολύ από το μέσο όρο της δισκογραφίας του έντεχνου που εξακολουθεί να μας τροφοδοτεί, αναιμικά λίγο η αλήθεια είναι, με παραγωγές. Η συγκεκριμένη παραγωγή (της εταιρείας MLK) είναι φθηνή, όχι απ' την άποψη του ήχου, αλλά απ' αυτήν της έκδοσης: Ένα ένθετο με ένα δίφυλλο κομμάτι χαρτί χωρίς τους στίχους του ποιητή Κώστα Καρτελιά, της ερμηνεύτριας Λιζέτας Καλημέρη, της Ελένης Περινού, του ίδιου του Τσιαμούλη και του συχωρεμένου του Ηλία Κατσούλη. Στίχοι σπάνιοι που μοιάζει να ενδύθηκαν επιτυχημένα τις μελωδίες του συνθέτη, προερχόμενες από ένα κλίμα της καθ'ημάς Ανατολής και πάλι.
Το "Σαν παιδικό παιχνίδι" δεν το λες έντεχνο CD, ούτε λαϊκό, ούτε καν λαϊκότροπο, κατά τη γνώμη μου. Περισσότερο ακούγεται σαν μια τέλεια μίξη ελληνικής και αιγυπτιακής μουσικής, λόγου χάριν, όπου οι μεγάλες αραβικές ορχήστρες συμπορεύονται με το ρεμπέτικο και τη μικρασιατική, ακόμη και την Κρητική παράδοση: Κανονάκι, κρουστά, βιολί, ακορντεόν και μαντολίνο με νέι, Κρητική και πολίτικη λύρα, μπουζούκι και τζουρά στην υπηρεσία συνθέσεων που αποκαλύπτουν κάτι καινούργιο παρά τις αρχαϊκές καταβολές τους. Ρούμπες, μπαλάντες, ένα αμιγώς ζεϊμπέκικο κομμάτι και στο τέλος το remix του τραγουδιού "Σαν χελιδόνι μόνο", που αν και remix ακριβώς, δεν προδίδει τις ρίζες του προκειμένου να κερδίσει το πολυπόθητο ραδιοφωνικό air - play.
Όσο για την ερμηνεύτρια Σοφία Παπάζογλου, η οποία δρα αθόρυβα, διακριτικά και κυρίως καλαίσθητα, δίχως την παραμικρή έκπτωση στη μακρόχρονη πορεία της, θεωρώ πώς μαζί με τη Γιώτα Νέγκα είναι οι δύο μεγαλύτερες σύγχρονες λαϊκές τραγουδίστριες. Τα γυρίσματα της φωνής της είναι μοναδικά, φανερώνουν τη μελέτη της σε προκατόχους της από την Om Kalthoum μέχρι τη Βίκυ Μοσχολιού κι από τη Μαρίκα Νίνου μέχρι την Πόλυ Πάνου. Η φωνή της Παπάζογλου διαθέτει έκταση, άπλωμα, τεχνική και συναίσθημα, κάνοντας την ικανή να υπηρετήσει και ένα άλλο είδος ρεπερτορίου - ας κάνω μία σχετική παραπομπή στο δίσκο της με τίτλο "Ένα παράξενο ταξίδι" (Μετρονόμος, 2009) που τραγούδησε το "Un ano de amor", τη χατζιδακική ''Παναγία των Πατησίων'' κ.α.
Καλύτερες στιγμές του CD, τα κομμάτια "Δυτικά της λύπης", "Σαν χελιδόνι μόνο" (και στις δύο εκδοχές του), ο ρυθμικός "Κόσμος μυστικός", η "Τριανταφυλλιά της θάλασσας" που αποδίδει ο Χρίστος Τσιαμούλης συνοδεία του σχήματος ΕΛ Q και "Του έρωτα τα δώρα", ντουέτο του συνθέτη με την ερμηνεύτρια. Μερικοί ενδεικτικοί όμορφοι στίχοι: Izmir, η Σμύρνη κι η Νέα Σμύρνη, μια γειτονιά που την πονάει η μαχαιριά όταν θυμάται (του Κώστα Καρτελιά από το "Δυτικά της λύπης"), Ό,τι αξίζει το σκορπάς μέσα σε λόγια φαύλα και δεν σου φτάνει μια ζωή για της ψυχής τα ναύλα (της Ελένης Περίκου από το "Σαν χελιδόνι μόνο"), Τα όνειρα μου κέντησα με μια παλιά βελόνα, με βρήκε στο Καφέ Αμάν ο στεναγμός θαμώνα (του Ηλία Κατσούλη από το "Καφέ Αμάν").
σχόλια