Ο κορωνοϊός μπορεί να παρέσυρε στο διάβα του την ανοιξιάτικη σεζόν όσον αφορά τον τομέα της μουσικής διασκέδασης, επειδή, όπως και να το κάνουμε, η ασφάλεια και η υγεία προηγούνται και είναι αδιαπραγμάτευτες, αλλά για το καλοκαίρι δεν υπήρχε από την αρχή σαφής εικόνα. Εδώ που τα λέμε, ακόμα απειλούνται με ακύρωση πολλές εκδηλώσεις που έχουν προγραμματιστεί για τότε, αλλά τουλάχιστον υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια στα μέτρα από την πλευρά της κυβέρνησης.
Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, κατά τη διάρκεια ανακοινώσεων για τη στήριξη του πολιτισμού και την άρση των μέτρων που εφαρμόζονται λόγω κορωνοϊού, δήλωσε ότι οι εκδηλώσεις θα ξεκινήσουν από 15 Ιουλίου μόνο σε ανοιχτούς χώρους, και αυτό με προϋποθέσεις.
Γιατί ζημιώνονται, όμως, τόσο πολύ οι τομείς που έχουν να κάνουν με τη μουσική διασκέδαση, θα αναρωτηθεί κάποιος εύλογα. Και τι σημαίνει, τελικά, όλο αυτό για το μέλλον της μουσικής βιομηχανίας και τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη μουσική γενικότερα;
Είναι γνωστό ότι το μεγαλύτερο έσοδο των μουσικών και των συγκροτημάτων εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες είναι οι ζωντανές εμφανίσεις. Δεν είναι όμως μόνο οι μουσικοί που έχουν πληγεί αλλά και όσοι δουλεύουν για να φέρουν σε πέρας αυτές τις εκδηλώσεις, από τους τεχνικούς μέχρι τις εταιρείες διοργανώσεων, οι οποίες απειλούνται με χρεωκοπία, αν κάτι πάει στραβά.
Είναι γνωστό ότι το μεγαλύτερο έσοδο των μουσικών και των συγκροτημάτων εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες είναι οι ζωντανές εμφανίσεις. Δεν είναι όμως μόνο οι μουσικοί που έχουν πληγεί αλλά και όσοι δουλεύουν για να φέρουν σε πέρας αυτές τις εκδηλώσεις, από τους τεχνικούς μέχρι τις εταιρείες διοργανώσεων, οι οποίες απειλούνται με χρεωκοπία, αν κάτι πάει στραβά.
Παρατηρώντας διάφορα φαινόμενα που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της καραντίνας, σε ατομικό επίπεδο αρκετοί μουσικοί και συγκροτήματα άρχισαν να διοργανώνουν μικρά, αυτοσχέδια, διαδικτυακά live. Τα παραδείγματα είναι άπειρα, από τον Σωκράτη Μάλαμα, που τραγουδούσε από το σπίτι με μια κιθάρα και τον συνόδευαν τα παιδιά του, και τους Bazooka, που ένωσαν τις οθόνες τους για να κάνουν μια διαδικτυακή συναυλία από τα σαλόνια τους, μέχρι μεγαλύτερες παραγωγές, όπως η καταπληκτική πρόσφατη εμφάνιση της Δήμητρας Γαλάνη στον Φάρο του ΚΠΙΣΝ κεκλεισμένων των θυρών, που μεταδόθηκε διαδικτυακά, με πάνω από 5.000 θεατές να συνδέονται στα επίσημα κανάλια του ιδρύματος στο Facebook και στο YouTube (υπάρχει ακόμη, αν θέλει να την παρακολουθήσει κανείς). Ήταν ένα περίεργο θέαμα να το βιώνει κανείς από κοντά, με το σύνολο μουσικών (τους εξαιρετικούς Θωμά Κωνσταντίνου στο ούτι και Σπύρο Μάνεση στο πιάνο) να περιτριγυρίζεται μόνο από τεχνικούς και καμεραμέν με μάσκες. Και αν κάτι έλειψε περισσότερο στην ίδια, όπως σχολίασε σε κάποια φάση, ήταν το χειροκρότημα του κοινού.
Ο Σωκράτης Μάλαμας τραγουδούσε από το σπίτι με μια κιθάρα και τον συνόδευαν τα παιδιά του.
Μαζί με το ADD Festival, το Summer Nostos Festival ήταν από τα πρώτα μαζικά φεστιβάλ που ακύρωσαν τις προγραμματισμένες συναυλίες τους.
«Η πρώτη ακύρωση εκδήλωσης του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) ήρθε πολύ νωρίς, στις αρχές Μαρτίου, με την ακύρωση των εορταστικών εκδηλώσεων του διημέρου Αποκριάς και Καθαράς Δευτέρας, που είναι δύο ημέρες πολύ μεγάλης γιορτής για εμάς» αναφέρει η Γαβριέλλα Τριανταφύλλη, διευθύντρια προγραμματισμού και παραγωγής. «Φυσικά, καμία ακύρωση δεν είναι ευχάριστη για όποιον δουλεύει ένα πρότζεκτ καιρό, είτε αυτό είναι πολιτιστικό είτε οποιασδήποτε άλλης φύσης. Σε κάθε περίπτωση, όμως, για το Κέντρο Πολιτισμού, έναν τέτοιας κλίμακας χώρο υποδοχής κοινού, βασική μέριμνα είναι, τώρα και πάντα, η ασφάλεια κοινού και εργαζομένων.
Με την αναστολή της λειτουργίας του ΚΠΙΣΝ, γρήγορα, σχεδόν αντανακλαστικά, σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε το #snfccAtHome, τη διαδικτυακή ομπρέλα προγραμματισμού που φιλοξενεί πλέον ένα ευρύ φάσμα εκδηλώσεων, προχωρώντας άμεσα και στη δημιουργία νέου περιεχομένου. Στόχος μας ήταν η διατήρηση της σχέσης μας με το κοινό, του οποίου η καθημερινότητα είναι πια στενά συνδεδεμένη με το ΚΠΙΣΝ. Και το πετύχαμε! Το Σάββατο 25 Απριλίου βγήκαμε ζωντανά από τον Φάρο του Κέντρου Πολιτισμού με μια σόλο συναυλία του Theodore, την οποία έως σήμερα έχουν παρακολουθήσει 40.000 άνθρωποι. Στις 16 Μαΐου προγραμματίζουμε μια πραγματικά ξεχωριστή εκδήλωση, με τον Δημήτρη Καμαρωτό και τη μεσόφωνο Άννα Παγκάλου σε μια συναυλία στην κορυφή του Ενεργειακού Στέγαστρου του ΚΠΙΣΝ την ώρα της δύσης! Αυτός είναι ένας χώρος που ως τώρα το κοινό μας δεν είχε ξαναδεί.
Αυτές οι συναυλίες γίνονται με την τήρηση όλων των κανόνων ασφάλειας και απόστασης. Το κοινό μας λείπει, εντούτοις είναι μαζί μας: είναι σημαντική η αίσθηση του live – το είδαμε και στα σχόλια που κατέκλυσαν το streaming το προηγούμενο Σάββατο. Παρότι δεν μπορούμε να βρεθούμε στον ίδιο χώρο όπως παλιά –και δεν θα μπορούμε για αρκετούς μήνες ακόμα–, η αίσθηση ότι παρακολουθείς ταυτόχρονα με πολύ κόσμο μια συναυλία από έναν χώρο που αγαπάς συναισθηματικά έχει μεγάλη φόρτιση.
Αναμένουμε, όπως και όλοι οι φορείς πολιτισμού της Ελλάδας, τα νεότερα σχετικά με την έναρξη και τον τρόπο λειτουργίας μας. Εμείς, σε κάθε περίπτωση, δρομολογούμε ήδη έναν παράλληλο προγραμματισμό εκδηλώσεων».
Για να επιστρέψουμε στους μουσικούς και στα συγκροτήματα που αποδείχτηκαν πιο δραστήρια αυτές τις ημέρες, οι INCO ήταν από τα πρώτα γκρουπ που έφτιαξαν και κυκλοφόρησαν ένα βίντεο εν μέσω καραντίνας. «Για το "Δεν είναι αρκετό" χρησιμοποιήσαμε διάφορα βίντεο που μας έστειλε ο κόσμος, τραγουδώντας τους στίχους από το σπίτι. Μαζέψαμε κάτι λιγότερο από χίλια βίντεο και το αποτέλεσμα είναι απίστευτο! Κυκλοφόρησε από την Cobalt Music» μου λέει ο Ηλίας Μπόγδανος, frontman του συγκροτήματος, τον οποίο προσέγγισα προτού διαμορφωθεί η κατάσταση.
«Τι προσφέρει ένα διαδικτυακό event κυρίως σε έναν μουσικό;». «Η ακύρωση μιας συναυλίας σημαίνει ότι αυτομάτως χάνεις το βασικό σου εισόδημα. Το δύσκολο κομμάτι είναι το ψυχολογικό. Η έλλειψη που βιώνω είναι πολύ έντονη, αν πάρουμε ως δεδομένο ότι η συναυλία είναι ένας τρόπος έκφρασης τον οποίο έχω συνηθίσει εδώ και μερικά χρόνια, μια και τραγουδάω 1-2 φορές την εβδομάδα το λιγότερο. Με μια socialmedia-κή περφόρμανς εκμηδενίζεις για λίγο την απόσταση από τους διαδικτυακούς σου φίλους, τραγουδάς γι' αυτούς και εκείνοι μαζί σου. Είναι αμφίδρομη η ενέργεια μεταξύ καλλιτέχνη και ακροατή, όπως και στο κανονικό live, κατά κάποιον τρόπο. Όταν επιστρέψουμε στα κανονικά, αυτά τα live-άκια θα παραμείνουν ως είχαν, δηλαδή ως συμπληρωματικά cyber jams για να περάσει η ώρα και όχι ως main events, όπως τώρα».
Το Διαδίκτυο είναι μια λύση που βοηθάει περισσότερο την ψυχολογία του κοινού και του καλλιτέχνη, σίγουρα όμως όχι την άμεση επιβίωσή του. Βέβαια, αν είσαι εμπορικός καλλιτέχνης του μεγέθους της Lady Gaga και των Rolling Stones, μπορείς να το χρησιμοποιήσεις ως εργαλείο για να αφυπνίσεις τον κόσμο σχετικά με τη σοβαρότητα της κατάστασης. Σε αυτό το σημείο θα περίμενε κανείς ότι λόγω του αναγκαστικού εγκλεισμού στο σπίτι για περίπου δύο μήνες, το streaming μουσικής θα είχε εκτιναχτεί στα ύψη. Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Guardian», κάτι τέτοιο δεν συνέβη.
Οι υπεύθυνοι της Cobalt Music υποστηρίζουν: «Τα streams ίσως μειώθηκαν σε κάποιες αγορές όπου οι πλατφόρμες streaming έχουν ωριμάσει εδώ και χρόνια και είναι έτσι κι αλλιώς ο κύριος και δεδομένος τρόπος κατανάλωσης μουσικής. Η μείωση σε αυτή την περίπτωση εξηγείται από τον μικρότερο όγκο μουσικής που παράχθηκε και κυκλοφόρησε την περίοδο του lockdown. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα, η ήδη εδραιωμένη πλατφόρμα streaming μουσικής, το YouTube, κινήθηκε ανοδικά αυτή την περίοδο, σύμφωνα με όσα δείχνουν τα στοιχεία, μάλλον επειδή οι Έλληνες μένουν σπίτι, έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, επομένως τους είναι πιο εύκολο να κατεβάσουν και να δοκιμάσουν νέες digital πλατφόρμες. Κατά γενική ομολογία (και έκπληξη!), η εξοικείωση του κοινού γενικά με τις digital πλατφόρμες αυξήθηκε κατακόρυφα μέσα σε μερικές βδομάδες: συναλλαγές με το Δημόσιο, Ζoom, online θέατρο, online διδασκαλία και, φυσικά, πολλή μουσική».
Και καλά με τους μουσικούς και τις συναυλίες ‒ με τη νυχτερινή διασκέδαση, που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα τους τελευταίους μήνες και ίσως για το υπόλοιπο του καλοκαιριού, τι γίνεται; Για τους κλειστούς χώρους, όπως τα κλαμπ, είναι καταστροφή. Η αβεβαιότητα σχετικά με τον τουρισμό χτυπάει επίσης όλες τις εκδηλώσεις που προγραμματίζονταν φέτος στα νησιά. Είναι κλάδοι που κακώς δεν μπαίνουν στην κουβέντα, επειδή η Αθήνα έχει ακμάζουσα χορευτική σκηνή τα τελευταία χρόνια. «Και το Διαδίκτυο δεν είναι η λύση» όπως τονίζει ο Lorenzo, που κρύβεται πίσω από την ομάδα Blend. «Αυτήν τη στιγμή ζούμε τον μεγαλύτερο εφιάλτη που έχουμε ζήσει ποτέ στη δουλειά μας».
Ως Blend Athens έχουν ακυρώσει ήδη δύο events, ένα από αυτά το Pre Techniques, που μεταφέρθηκε τον Οκτώβριο, αλλά απειλείται όλη η καλοκαιρινή σεζόν τους στο Bolivar Beach Bar και τα 13 πάρτι στο Cavo Paradiso, στη Mύκονο, κατεξοχήν τουριστικό σποτ. Μέσα σε αυτά περιλαμβάνεται και το καθιερωμένο Techniques Festival που προγραμματίζεται να διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο, «με τεράστιο line-up για 10.000 άτομα», όπως μου αναφέρει.
«Όταν ακυρώνονται τέτοιες εκδηλώσεις για λόγους ανωτέρας βίας, σημαίνει πως υπάρχει τεράστια ζημιά, πολύ άγχος και απίστευτη ανησυχία. Έχει πάει χαμένος όλος ο κόπος και μήνες σκληρής δουλειάς για την οργάνωση και την προετοιμασία. Πολλά έξοδα που έχεις καλύψει ήδη χάνονται εν ριπή οφθαλμού για πάντα, π.χ. τα χρήματα για την προώθηση. Συγχρόνως, οι αμοιβές των καλλιτεχνών, που έχουν καλυφθεί είτε στο 50% είτε στο 100%, είναι σε αναμονή, δεν επιστρέφονται προς το παρόν, αλλά κρατούνται από τις εταιρείες εν όψει της νέας ημερομηνίας διοργάνωσης των events. Μιλάμε για τεράστια ποσά.
»Ο λόγος που γίνεται όλο αυτό είναι γιατί τα managements/booking agencies των καλλιτεχνών θέλουν να προστατευτούν από την πτώχευση. Κοινώς, αν ένα management επιστρέψει όλα τα χρήματα των αμοιβών (artist fee και booking fee) στους promoters για όλες αυτές τις διοργανώσεις που έχουν ακυρωθεί ή αναβληθεί σε όλο τον κόσμο, τότε έχει καταστραφεί ολοκληρωτικά σε χρόνο DT.
»Εκεί ξεκινά το δικό μας πρόβλημα με τη διαχείριση του πολύ σοβαρού θέματος των εισιτηρίων προπώλησης, δηλαδή την επιστροφή χρημάτων στον κόσμο που έχει αγοράσει ήδη εισιτήριο και είτε δεν θέλει είτε δεν μπορεί να παρευρεθεί στο event τη νέα ημερομηνία. Είναι πραγματικά μια πρωτόγνωρη κατάσταση που κανείς μας δεν έχει ζήσει σε αυτό το μέγεθος.
»Αυτήν τη στιγμή παρακολουθούμε τις εξελίξεις και τις επίσημες ανακοινώσεις με τεράστια αγωνία. Είμαι σε συνεχή επαφή με τους συνεργάτες μας στο εξωτερικό, που αναγκάζονται να κάνουν το ίδιο. Υπάρχει τεράστια ανησυχία και φόβος για το μέλλον της σκηνής παγκοσμίως και δεν είναι λίγες οι πρωτοβουλίες και οι δράσεις που ήδη στήνονται για τη διάσωσή της. Σε αυτόν τον τόνο, διαβάζουμε καθημερινά πως χώρες και οργανισμοί δημιουργούν funds και ταμεία ενίσχυσης για τους καλλιτέχνες όλων των χώρων έκφρασης και δημιουργίας. Δυστυχώς, δεν έχουμε δει κάτι ανάλογο στη χώρα μας. Το να ζεις από την τέχνη σου πολλές φορές ήταν ήδη δύσκολο. Ελπίζω να μη φτάσει να γίνει ακατόρθωτο».
Για ένα κλαμπ, η κατάσταση είναι ακόμη πιο αβέβαιη και ζοφερή. «Πριν ακόμα ξεκινήσουν όλα αυτά που ζούμε σήμερα, ο χώρος μας είχε δεχτεί πυρά: εξαιρετικά εντατικούς, σχεδόν καθημερινούς ελέγχους στο όριο της υπερβολής, με πρόστιμα να επιβάλλονται αρκετές φορές άδικα. Ακολούθησε ο αντικαπνιστικός νόμος, ο οποίος, χωρίς να κρίνω την αναγκαιότητά του, προκάλεσε εμφανή κρίση. Δεν ήταν λίγα τα μαγαζιά που έκλεισαν λόγω αυτού».
Η Ρένα Καραγκούνη είναι η ιδιοκτήτρια του Sodade2, ενός από πιο παλιά μαγαζιά της πόλης που προσπαθεί να μη χάσει την επαφή του με τους θαμώνες του, με διαδικτυακές μεταδόσεις μέσω του Facebook, όπου residents DJs κάνουν κανονικό πρόγραμμα, όπως πριν κλείσουν. Πήραν την απόφαση να εφαρμόσουν το lockdown το βράδυ της 12ης Μαρτίου, λίγο πριν ανακοινωθούν τα μέτρα.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά για το μαγαζί; «Το Sodade απασχολεί 20 άτομα, εκ των οποίων το 90% ζει αποκλειστικά από αυτήν τη δουλειά. Μαζί με το προσωπικό, έχασαν έσοδα και οι συνεργάτες μας, από το οπωροπωλείο, από το οποίο προμηθευόμαστε τα είδη μαναβικής, μέχρι την κάβα, τους προμηθευτές αναλώσιμων ειδών, το συνεργείο καθαρισμού, τους τεχνικούς φωτισμού και ήχου, τους συντηρητές και πάει λέγοντας. Οι εργαζόμενοι έλαβαν τα 800 ευρώ για τον ενάμιση μήνα με την προοπτική άλλων 500, όμως αυτά, αν και είναι μια ανάσα, δεν μπορούν να τους συντηρήσουν όλο αυτό το χρονικό διάστημα, αφού μπαίνουμε αισίως στον τρίτο μήνα παύσης εργασιών. Δεν συζητώ καν το γεγονός ότι τα πάγια έξοδα του μαγαζιού "τρέχουν" κανονικά.
»Η θέση των κλειστών χώρων σε όλη αυτή την κατάσταση είναι εξαιρετικά ασαφής. Δεν έχει δοθεί έστω μία υποθετική ημερομηνία. Δεν υπάρχει μια σοβαρή ενημέρωση για το τι θα ήταν σωστό και ασφαλές να κάνουμε. Μιλούν για άτομα ανά τετραγωνικά, όμως δεν υπολογίζουν ότι πολλούς από εμάς δεν θα μας συμφέρει καν να ανοίξουμε, κι αν ανοίξουμε, δεν υπάρχει περίπτωση να καλύψουμε τα λειτουργικά, συν το κόστος των μασκών, των γαντιών και των αντισηπτικών. Δεν βγαίνει η εξίσωση.
»Ακόμα κι αν όλα εξελιχθούν ομαλά ‒που το ευχόμαστε, φυσικά‒ και αποφασιστεί ότι επιστρέφουμε στην προηγούμενη συνθήκη, κανείς δεν αναφέρεται στον εξαιρετικά πιθανό φόβο του κόσμου να συγχρωτιστεί. Προβλέπω ότι η οικονομική κρίση θα είναι τεράστια. Δεν ξέρω αν θα αντέξουμε την πίεση, μάλλον θα μας φανεί βόλτα στην εξοχή αυτό που περάσαμε από το 2010 και μετά. Τι θα γίνει, π.χ., από τον Οκτώβριο, που προοικονομούν ότι θα επιστρέψει ο ιός; Πραγματικά, θα ήταν προτιμότερο να μας πουν "κλείστε, να τελειώνουμε" από το να ζούμε αυτή την εφιαλτική αναμονή.
»Το Sodade είναι μια απόλυτα ανθρωποκεντρική επιχείρηση, αυτό μας κράτησε ζωντανούς στη νυχτερινή ζωή της Αθήνας τα τελευταία 20 χρόνια, αυτή είναι η επιτυχία της. Προσωπικά, δεν θα ήθελα με τίποτα να το χάσουμε αυτό, δεν θα ήθελα να μπω στη λογική των εκπτώσεων σε κανένα κομμάτι της ύπαρξής μας, γιατί γνωρίζω πολύ καλά πως οι εκπτώσεις έχουν πάντα επιπτώσεις. Είκοσι χρόνια αντέξαμε σε κάθε αντιξοότητα που βρέθηκε στον δρόμο μας με επιμονή και πίστη στις δυνατότητές μας, πάντα βρίσκαμε δημιουργικά πράγματα να κάνουμε, τα οποία μας έφεραν μέχρι εδώ. Θα το παλέψουμε με ελπίδα, αρκεί να μας δώσουν τον χώρο ώστε να το κάνουμε πραγματικότητα. Άρα ζητάμε απαντήσεις, ζητάμε ένα μακροπρόθεσμο πλάνο, ζητάμε τις κατάλληλες προϋποθέσεις, ώστε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε».
Purple Night | Together Alone
Τέλος, δεν γίνεται να μην αναρωτηθεί κανείς τι σημαίνουν όλα αυτά για το μέλλον της μουσικής γενικότερα. Ο Σωτήρης Τρέχας προσπαθεί να είναι αισιόδοξος. Στην καραντίνα, η ομάδα τoυ, Purple Nights, ανέβασε online ένα audiovisual mixtape, μια ταινία μιάμισης ώρας που συνδυάζει μαγικά drone πλάνα Αθήνας και Θεσσαλονίκης σε επιμέλεια του Γιάγκου Παπαδόπουλου, ενώ η μουσική επιλογή έγινε απ' όλους του resident DJs του Purple Night, Denis d'or, Wrapped in Plastic και The Dreamer.
«Το χειρότερο είναι πως δεν ξέρουμε τι επιφυλάσσει το μέλλον. Η αγορά σίγουρα θα αλλάξει πιο πολύ απ' ό,τι μπορούμε να υπολογίσουμε, οπότε το να κάνεις σχέδια για το μέλλον φαντάζει περίεργο. Η Αθήνα, που ερήμωνε τον Αύγουστο, φέτος θα βιώσει ένα περίεργο καλοκαίρι και τα νησιά, τα οποία βούλιαζαν, θα είναι ερημικά. Καμία online πλατφόρμα δεν μπορεί να αντικαταστήσει ένα πάρτι. Κανένα mixtape δεν θα σε κάνει να χορέψεις όπως ένα live DJ set. Δεν πιστεύω πως το να κάνεις κάτι διαδικτυακά μπορεί να θεωρηθεί "λύση", γιατί είναι κάτι πολύ διαφορετικό. Η σιγουριά του καναπέ μάς δίνει τη δυνατότητα να είμαστε πιο δημιουργικοί. Εφόσον δεν εμπλέκονται χρήματα, δεν φοβάσαι να πάρεις ρίσκα κι έτσι πειραματίζεσαι πιο εύκολα.
»Πιστεύω πως μετά από όλο αυτό που βιώνουμε θα έχουμε εντελώς διαφορετική αντίληψη για την τέχνη της μουσικής και τη σημασία μιας αντίστοιχης εκδήλωσης. Η δημιουργία δεν θα σταματήσει, καθώς είναι μια μορφή έκφρασης. Τα events θα λιγοστέψουν σίγουρα, αλλά δεν θα εξαφανιστούν. Απλώς θα πρέπει να γίνουν πιο δημιουργικοί και έξυπνοι οι καλλιτέχνες και οι διοργανωτές, προκειμένου να βγάλουν χρήματα. Επιπλέον, η μουσική θα αποκτήσει μεγαλύτερη αξία. Είναι απλό παράδειγμα ζήτησης και προσφοράς. Όσο πιο δύσκολο είναι να πάμε σε ένα πάρτι, τόσο πιο πολύ ανάγκη θα το έχουμε. Και όταν πάμε στο πάρτι, θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να περάσουμε όσο καλύτερα μπορούμε».
σχόλια