Η Αρλέτα δεν δήλωνε ποτέ "τραγουδίστρια του Χατζιδάκι", ασχέτως αν ένα από τα ωραιότερα άλμπουμ με επανεκτελέσεις τραγουδιών του συνθέτη, το «12+1 τραγούδια» είχε κυκλοφορήσει το 1969 με τη φωνή της. Δεν παρέλειπε βέβαια να ερμηνεύει τα τραγούδια του σε κάθε συναυλία της και να εκφέρει άποψη τόσο για τον ίδιο τον Χατζιδάκι, όσο και για το έργο του. Έτσι είναι απορίας άξιον που σπανίως μιλούσε για το «Παιδί της Γης», έναν δίσκο που βγήκε το 1977 από τη Lyra με μελοποιημένα ποιήματα του Χατζιδάκι από τον 32χρονο τότε, συνομήλικο της, συνθέτη Νότη Μαυρουδή. Η Αρλέτα ήταν η βασική ερμηνεύτρια του εν λόγω δίσκου: Έξι κομμάτια τραγούδησε, άλλα τρία ο 20χρονος Ηλίας Λιούγκος, ενώ ένα ποίημα του για τον Γιώργο Σεφέρη απήγγειλε ο Χατζιδάκις αυτοπροσώπως. Σπανιότατο το τελευταίο, ο Χατζιδάκις δηλαδή να βάλει τη φωνή του σε ηχογράφηση που δεν ήταν δική του, όπως σπανιότατη ήταν τελικά και ολόκληρη η δουλειά αυτή ως concept: Μελοποιημένα ποιήματα του Χατζιδάκι μέσα σε μία εντελώς χατζιδακική - ποιητική ατμόσφαιρα και με τον Μαυρουδή σαφώς επηρεασμένο από τα έργα του συνθέτη εκείνης της περιόδου, τα «Παράλογα» και το προγενέστερο «Ο Οδοιπόρος, το Μεθυσμένο Κορίτσι και ο Αλκιβιάδης».
Τα ποιήματα του Χατζιδάκι από την ποιητική πρώτη «Μυθολογία» του, του 1966, τα μελοποίησε ο Νότης Μαυρουδής στο Μιλάνο της Ιταλίας τη διετία 1973 - 74. Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα το '75 ο Αλέκος Πατσιφάς της Lyra, εκδήλωσε αμέσως ενδιαφέρον, θέλησε όμως πρώτα να έβγαινε ο άλλος δίσκος του Μαυρουδή, οι «Ζωγραφιές απ' τον Θεόφιλο» (1976) και μετά να προχωρούσαν με τον μελοποιημένο Χατζιδάκι. Έτσι και έγινε!
Το «Παιδί της Γης» έγινε αφορμή για να γνωρίσει η Αρλέτα προσωπικά τον Μάνο Χατζιδάκι, καθώς ίσαμε τότε ήξερε ότι είχε την έγκριση του και φύλαγε ως κόρη οφθαλμού εκείνη την κάρτα του από την Αμερική με τα πιο θερμά του λόγια για τις ερμηνείες της στα τραγούδια του.
Ο Μαυρουδής ήθελε την Αρλέτα βασική ερμηνεύτρια του έργου, αφού μια δεκαετία πριν οι πρώτοι προσωπικοί της δίσκοι περιείχαν και δικές του συνθέσεις για τη φωνή της. Ο Πατσιφάς πάλι ήταν "σκοτωμένος" με την Αρλέτα, έχοντας δώσει κυριολεκτικά "γη και ύδωρ" για να την πείσει να τραγουδήσει στη θρυλική «Τρίτη Ανθολογία» (1975) του Γιάννη Σπανού. Είχε προηγηθεί μια ιστορία μεταξύ Πατσιφά και Αρλέτας που ελάχιστοι γνωρίζουν: Όταν η Αρλέτα ηχογράφησε αγγλόφωνες μπαλάντες το 1974 είχε κινηθεί το ενδιαφέρον ξένων παραγωγών γι' αυτή την "Ελληνίδα Joni Mitchell". Φοβούμενος ο Πατσιφάς μην του "φύγει" η Αρλέτα ή πάρουν αέρα τα μυαλά της, είπε στους ξένους ότι είναι μια "τρελή" που καλά θα κάνουν να μην την πλησιάσουν. Η Αρλέτα το έμαθε όμως αυτό και επήλθε τεράστια ρήξη με τον Πατσιφά, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο. Είχε λιώσει στα τηλέφωνα ο Πατσιφάς - θυμάμαι την Αρλέτα να μου λέει - για να συμμετάσχει στην «Τρίτη Ανθολογία». Αγαπούσε πολύ τον Σπανό και τελικά τραγούδησε στο δίσκο, γράφοντας ιστορία στο ελληνικό τραγούδι.
Το «Παιδί της Γης», βέβαια, ήταν άλλη κατάσταση. Έγινε αφορμή για να γνωρίσει η Αρλέτα προσωπικά τον Μάνο Χατζιδάκι, καθώς ίσαμε τότε ήξερε ότι είχε την έγκριση του και φύλαγε ως κόρη οφθαλμού εκείνη την κάρτα του από την Αμερική με τα πιο θερμά του λόγια για τις ερμηνείες της στα τραγούδια του. «Δεν κοιμήθηκα καθόλου από τον ενθουσιασμό μου που γνώρισα τον Χατζιδάκι» είχε πει στον Νότη Μαυρουδή την επόμενη μέρα της συνάντησης τους στο στούντιο.
Ο Μαυρουδής δίπλα στην Αρλέτα τοποθέτησε ως ερμηνευτή ένα νέο παιδί, που το όνομα του ίσα που φαινότανε στο εξώφυλλο του έργου «Τα Παράλογα» των Μάνου Χατζιδάκι - Νίκου Γκάτσου ένα χρόνο πριν: Τον Ηλία Λιούγκο. Εκείνος δέχτηκε άμεσα τη συμμετοχή του σε ακόμη ένα δίσκο που κατά 50% θα ήταν "Μάνος Χατζιδάκις" και σήμερα θυμάται με νοσταλγία την Αρλέτα να του λέει τη μεγαλειώδη ατάκα: Ο Θεοδωράκης είναι ο πατέρας μας και ο Χατζιδάκις η μητέρα μας...
Ο ίδιος ο Χατζιδάκις είχε περάσει δύο φορές από το στούντιο της Columbia, τη μία για να παρακολουθήσει την ηχογράφηση και την άλλη για να απαγγείλει το ποίημα με τίτλο «Στον Γιώργο Σεφέρη». Οι δε μουσικοί που έπαιζαν ήταν της δικής του οικογένειας: Κιθάρες ο Μαυρουδής με τον Κώστα Γρηγορέα, βιολί και μαντολίνο ο Παντελής Δεσποτίδης και ο Δημήτρης Βράσκος, άρπα η Αλίκη Κρίθαρη, μπάσο ο Ροδουσάκης και ο Τσεσμελής, ενώ στα κρουστά ήταν η Αγγλίδα φίλη της Αρλέτας και τραγουδοποιός, Sasha Brewis. Εντυπωσιακό είναι πως παρόλο που γνώριζε την Αρλέτα, ακούγοντας την ειδικά στο ''Σχέδιο για ένα δημοτικό τραγούδι'', ο Χατζιδάκις έλεγε και ξανάλεγε του Μαυρουδή: «Μα που τη βρήκες αυτή τη φωνή...!» Ήταν τεράστια η χαρά της Αρλέτας που αν και δεν ηχογράφησε ποτέ Χατζιδάκι σε α' εκτέλεση, συνειδητοποιούσε πως έκανε μια καινούργια διαφορετική δουλειά μαζί του.
Ενδεικτικό επίσης της εκτίμησης του Χατζιδάκι στην απόπειρα μελοποίησης του από τον Νότη Μαυρουδή ήταν το ότι έδωσε κατευθείαν προφορικά την άδεια του. «Δε θέλω τίποτα ν' ακούσω από πριν» τού 'χε πει, «σε εμπιστεύομαι. Προχώρα!» Λίγο μετά ο Μαυρουδής θα έβλεπε εκείνες τις δυο φορές τον Χατζιδάκι με την Αρλέτα στο στούντιο να αυτοσαρκάζονται και να ανταλλάσσουν μεγάλες ατάκες!
Ο Χατζιδάκις απ' την άλλη διέβλεπε πως επρόκειτο για ένα ολότελα αντιεμπορικό άλμπουμ. Το ίδιο και ο Πατσιφάς που συνήθιζε να μεταφέρει στον Μαυρουδή όχι τις ανασφάλειες του Χατζιδάκι, αλλά αντιθέτως τον ενθουσιασμό του ακριβώς γι' αυτό. Μην ξεχνάμε πως στην πραγματικότητα, πέραν των μελοποιήσεων, ο Μαυρουδής κατέθετε ένα φόρο τιμής στον συνθέτη Χατζιδάκι σε μία περίοδο που είχε φανερώσει την πιο προσωπική του αντίληψη για το τραγούδι ως μορφή τέχνης.
Έπεσαν μέσα και ο Πατσιφάς και ο Χατζιδάκις! Ο δίσκος δεν "περπάτησε" καθόλου, κάτι που στενοχώρησε πολύ όλους τους δημιουργούς του. Έπρεπε να περάσουν οκτώ ολόκληρα χρόνια για να γραφτεί μια διθυραμβική κριτική στον ''ΗΧΟ'' από το συντακτικό τότε δίδυμο Λάμπρος Λιάβας - Νίκος Διονυσόπουλος. Αυτά ήταν τα λάφυρα μας, θυμάται ο Μαυρουδής, το ίδιο λέγαμε με την Αρλέτα! Την είχε στενοχωρήσει την Αρλέτα το γεγονός πως ένα τόσο ποιητικό έργο δεν είχε περάσει ευρέως στο κοινό. Μάθαινε όμως που ο Χατζιδάκις χαιρόταν μ' αυτό, οπότε δεν σχολίαζε περαιτέρω...
Το «Παιδί της Γης», τίτλος δάνειος από ένα ποίημα του Χατζιδάκι - αναφορά στον Gustav Mahler, κυκλοφόρησε το 1977 και το εξώφυλλο του κοσμούσε ένας σουρεαλιστικός πίνακας της Αρλέτας, όπως άρεσε του Πατσιφά και της ζητούσε να το κάνει σε όσους δίσκους εμπλεκόταν. Αποτελεί έναν απ' τους πιο αγαπημένους μου δίσκους και της Αρλέτας και του Χατζιδάκι και του Μαυρουδή. Πάντα θα μου θυμίζει την τόλμη των συντελεστών του για δημιουργία ενός τραγουδιού ιδιαίτερου, ποιητικού, για "λίγους και καλούς", έτη φωτός μακριά από κάθε είδους λαϊκή αποδοχή και επιδοκιμασία. Και ίσως γι' αυτό η Αρλέτα, όποτε μιλούσαμε γι' αυτό το έργο, να στόλιζε απλά το στρογγυλό πρόσωπο της με το πιο φωτεινό και συνεσταλμένο χαμόγελο!
Ακούστε εδώ ολόκληρο το «Παιδί της Γης»:
Ένας αποχαιρετισμός από την πιανίστρια Ντόρα Μπακοπούλου:
Μια σπάνια φίλη, μια σπάνια καλλιτέχνις, μια σπάνια ψυχή έφυγε από κοντά μας. Η Αρλέτα που έγραψε ιστορία με τα τραγούδια της, με την ευαισθησία της και τη μοναδικότητα της δεν θα μας ξανατραγουδήσει. Εγώ σήμερα από την Αίγινα που βρίσκομαι, όλοι μιλάνε με πόνο γι' αυτήν και φέρνουν στη μνήμη την αξέχαστη συναυλία που έδωσε πριν πολύ λίγα χρόνια, δίπλα στο κύμα, γοητεύοντας τους πάντες με την απαράμιλλη γοητεία, τη φαντασία και τη γνησιότητα της. Ένας άκρως γενναιόδωρος άνθρωπος που ήθελε μόνον να προσφέρει και να επικοινωνεί. Ευτυχώς έχει καταγραφεί το έργο της. Είχε ακόμα πολλά να δώσει. Τώρα θα γλιστρήσει στα αστέρια κι από κει θα μας στέλνει την καλή της ενέργεια. Καλό σου ταξίδι, Αρλέτα αγαπημένη!
σχόλια