OTAN ΠΡΩΤΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΑΜΕ τα 500 καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών τον Δεκέμβριο του 2003, η Amy Winehouse δεν είχε κυκλοφορήσει ακόμη το "Back to Black" –θα το έκανε τρία χρόνια μετά, το 2006–, το "Good Kid, M.A.A.D City" του Kendrick Lamar θα έβγαινε μετά από μία δεκαετία. Αρκετοί από τους σημερινούς μουσικούς (και τους φαν τους) δεν είχαν πάει ακόμη στο γυμνάσιο» έγραψαν στο περιοδικό «Rolling Stone», στον πρόλογο για την ανανεωμένη, καινούργια λίστα που ανέβασε πρόσφατα.
Τότε οι επιλογές τους είχαν προκαλέσει πολλές και ανάμεικτες αντιδράσεις. Η λίστα αρχικά κυκλοφόρησε σε μια επετειακή έκδοση του τεύχους. Αρκετά χρόνια αργότερα, όταν ανέβηκε στο Διαδίκτυο, τη διάβασαν περίπου 63 εκατομμύρια άτομα. Μέχρι πρότινος προκαλούσε συζητήσεις. Στο Facebook π.χ. υπάρχουν, όπως αναφέρουν, ομάδες που κυρίως γκρινιάζουν επειδή το αγαπημένο τους συγκρότημα ή άλμπουμ δεν είναι ανάμεσα στα καλύτερα, π.χ. το γκρουπ «We want Genesis listed on Rolling Stone 500 Greatest Albums» («Θέλουμε τους Genesis να μπουν στη λίστα του Rolling Stone με τα 500 πιο σπουδαία άλμπουμ»).
Είναι σύνηθες φαινόμενο, πάντως, τόσο φιλόδοξες και τέτοιου είδους λίστες να δημιουργούν τόσο έντονα συναισθήματα, επειδή μοιάζουν σαν να μετρούν το γούστο του αναγνώστη. Τα γούστα, όμως, όσο περνάει ο καιρός, αλλάζουν και σε καμία περίπτωση αυτό που διάβαζες το 2003 δεν είναι αντιπροσωπευτικό του τι συμβαίνει στη μουσική σήμερα, τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα.
Στο Top 50 υπάρχουν 7 άλμπουμ από γυναίκες και 24 άλμπουμ από μαύρους μουσικούς και καλλιτέχνες (αλλά μόνο 3 από μαύρες γυναίκες).
Αυτός ήταν από τους κύριους λόγους που αποφάσισαν να «πειράξουν» την αρχική λίστα, και, μεταξύ μας, καλά έκαναν. Η νέα βερσιόν του Tοp 500 που παρουσίασαν φέτος δεν έχει καμία σχέση με αυτήν του 2003 και αντικατοπτρίζει κυρίως το τώρα στη μουσική. Μοιάζει σαν να την έχουν ξαναφτιάξει από την αρχή. Είναι η δεύτερη φορά που επιχειρούν κάτι ανάλογο. Το είχαν ξανακάνει το 2012, χωρίς πολλές και ουσιαστικές αλλαγές.
Τα 500 άλμπουμ που επιλέχθηκαν το 2020 ψηφίστηκαν από 300 μουσικούς, παραγωγούς, αρθρογράφους και άτομα που δουλεύουν στη μουσική βιομηχανία. Πρόκειται για καλλιτέχνες όπως η Beyoncé (που το άλμπουμ της «Lemonade» είναι μέσα στα 50), η Billie Eilish, η Taylor Swift, o Adam Horovitz των Beastie Boys, o Kevin Shields των My Bloody Valentine ή ο Morrissey!
Πιο συγκεκριμένα, η λίστα του 2020 διαφέρει αισθητά από τις δύο προηγούμενες. Έχουν προστεθεί 154 νέα άλμπουμ, ενώ τα 86 από αυτά είναι από τον αιώνα που διανύουμε. Για πρώτη φορά, επίσης, συναντά κανείς περισσότερα χιπ-χοπ άλμπουμ (τρεις φορές περισσότερα απ' ό,τι παλιότερα), αλλά και περισσότερη σόουλ μουσική. Στην παλιά βερσιόν κυριαρχούσαν λευκοί άνδρες που παίζουν ροκ μουσική, όπως περιέγραψαν πετυχημένα. Η σημερινή έχει μεγαλύτερη ποικιλία.
Αν συγκρίνει κανείς το σημερινό Top 50 με αυτό που δημοσιεύτηκε πριν από δύο δεκαετίες, θα δει ότι το τελευταίο είχε μόνο τρία άλμπουμ από γυναίκες μουσικούς και το πρώτο από αυτά, το «Blue» της Joni Mitchell, βρισκόταν στη θέση 30 – τώρα είναι στο Νο 3. Εν τω μεταξύ, πέντε άλμπουμ των Beatles εμφανίζονταν στο Top 14 (στο Top 500 υπήρχε σχεδόν ολόκληρη η δισκογραφία τους, κάτι που είναι απλώς γελοίο, αν το καλοσκεφτείς). Επίσης, μετρούσες μόνο 12 άλμπουμ από μαύρους μουσικούς και μόνο ένα χιπ-χοπ στο Top 50 – το «It takes a nation of millions to hold us back» των Public Enemy, στην 48η θέση. Ο Prince έχει δύο άλμπουμ στο Top 50, ενώ την πρώτη δεκάδα ολοκληρώνει το «Miseducation of Lauryn Hill», από τη θέση 312 όπου ήταν πριν.
Το «Songs in the key of life» του Stevie Wonder είναι στο Νο 4. To «Nevermind» των Nirvana στη 6η θέση, από τη 17η. Το «Thriller» του Michael Jackson είναι στο Νο 12 και ακολουθεί το «I never loved a man the way I love you» της Aretha Franklin. Πριν κλείσει η εικοσάδα, συναντά κανείς μια τριάδα από χιπ-χοπ άλμπουμ, τα «It takes a nation of millions to hold us back» των Public Enemy, «My beautiful dark twisted fantasy» του Kanye West και «To pimp a butterfly» του Kendrick Lamar.
Πλέον, στο Top 50 υπάρχουν συνολικά επτά άλμπουμ από γυναίκες (εννέα, αν συμπεριλάβει κανείς τους Fleetwood Mac και τους Velvet Underground & Nico) και 24 άλμπουμ από μαύρους μουσικούς και καλλιτέχνες (αλλά μόνο τρία από μαύρες γυναίκες).
Φυσικά, καμία λίστα δεν είναι τέλεια. Και εδώ υπάρχουν διάφορες αμερικανιές ή ατυχείς επιλογές, αλλά και αισθητές απουσίες, π.χ. η Μadonna δεν είναι στο Top 50. Και επιδρά στον ακροατή όπως όλες οι λίστες, δηλαδή τον βοηθά να ανακαλύψει πράγματα που δεν γνώριζε ή είχε παραβλέψει στο παρελθόν.
Η σημαντικότερη αλλαγή –κι αυτή που βγάζει μάτι– είναι ότι πλέον στην κορυφή δεν βρίσκονται οι Beatles με το «Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band» αλλά το αντιπολεμικό αριστούργημα του Marvin Gaye, «What's going on» – παλιότερα ήταν στη θέση 6. Το «Sgt. Pepper's» το βρίσκει κανείς στη θέση 24, ενώ προηγoύνται τα «Abbey Road» και «Revolver», στις θέσεις 5 και 11 αντίστοιχα.
Για πολλά χρόνια –και στις προηγούμενες λίστες– ήταν «οι Beatles και όλοι οι υπόλοιποι», όπως μου σχολίασε ένας φίλος σχετικά με τη νέα λίστα και τον παροξυσμό που προκάλεσε στα social media των μουσικόφιλων. Προσωπικά, θα έλεγα ότι πρώτη φορά αναγνωρίζεται πως μια λίστα με άλμπουμ είναι προϊόν της εποχής της.
Οι Beatles μπορεί να είναι από τα κορυφαία συγκροτήματα –και ένα από τα επιδραστικότερα, αν όχι το επιδραστικότερο– στην ιστορία της σύγχρονης μουσικής, αλλά δεν μιλάνε το ίδιο στη νέα γενιά ακροατών. Δεν αρνείται κανείς την προσφορά τους, αλλά έχουν περάσει σχεδόν 60 χρόνια από τότε που εμφανίστηκαν. Η μουσική προχωρά, όπως και ο κόσμος. Η τεχνολογία έχει εξελίξει τον ήχο, ενώ διάφορα είδη έχουν αναμειχθεί με παλιά και έχουν μεταλλαχθεί. Έχει αλλάξει ακόμη και ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη μουσική. Η ίδια η κριτική έχει αλλάξει.
Γράφει ο Matt Melis: «Η μουσικοκριτική, παλιότερα, είχε την ευθύνη να διαχωρίζει την κορυφή από την υπόλοιπη σοδειά, αλλά, απ' ό,τι φαίνεται, δεν είναι πια αυτός ο πρωταρχικός της ρόλος. Στην καλύτερη, επιμελούμαστε, δηλαδή βοηθάμε τους ακροατές να βγάλουν άκρη μέσα από έναν ωκεανό επιλογών, σύμφωνα με το τι τους αρέσει και τι όχι. Από την άλλη, αυτό το κάνουν πλέον οι αλγόριθμοι. Αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς είναι να επικεντρωθούμε στην τέχνη καθαυτή, παρέχοντας πλαίσιο, κάνοντας συνδέσεις, και να προβληματιζόμαστε σχετικά με το πώς η τέχνη σχετίζεται με τον κόσμο που αλλάζει γύρω της. Αν κάνουμε τη δουλειά μας σωστά, μπορούμε να προσφέρουμε περισσότερα σε ένα άλμπουμ από μια υψηλή βαθμολογία ή κατάταξη. Με άλλα λόγια, το θέμα δεν είναι σε ποια θέση βρίσκεται το "What's going on" αλλά τι συμβαίνει και γιατί με το "What's going on" το 2020».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια