Χαρά και Δικαίωση. Όταν βραβεύονται φίλοι, ή δημιουργοί που αισθάνεσαι πολύ κοντινούς σου κι ας μην τους έχεις συναντήσει ποτέ, μεγάλη είναι η χαρά, μεγάλη και η δικαίωση. Ναι, ξέρω, αρνήθηκε ο Jean-Paul Sartre το Νόμπελ, αρνήθηκε το Κρατικό ο Χριστιανόπουλος. Ξέρω και για τον Asger Jorn, τον σπουδαίο Δανό ζωγράφο και situationniste/καταστασιακό, και για το σφοδρό τηλεγράφημα που έστειλε στον Harry Guggenheim (GO TO HELL BASTARD—STOP—REFUSE PRIZE—STOP—NEVER ASKED FOR IT—STOP—AGAINST ALL DECENCY MIX ARTIST AGAINST HIS WILL IN YOUR PUBLICITY—STOP—I WANT PUBLIC CONFIRMATION NOT TO HAVE PARTICIPATED IN YOUR RIDICULOUS GAME / «Στο διάολο εσύ και τα λεφτά σου μπάσταρδε. ΣΤΟΠ. Αρνούμαι το βραβείο. ΣΤΟΠ. Δεν το ζήτησα ποτέ. ΣΤΟΠ. Με ποταπότητα ανακατεύεις τον καλλιτέχνη, παρά τη θέλησή του, με τη διαφήμισή σου. ΣΤΟΠ. Απαιτώ δημόσια διαβεβαίωση ότι δεν έχω συμμετάσχει στο γελοίο παιχνίδι σου»). Αρνήσεις που εντάσσονταν σε μια στρατηγική ζωής της οποίας άλλα ήταν τα προτάγματα, άλλη η βιοθεωρία. Άλλη η εποχή. Άλλες οι συνειδήσεις. Και, κυρίως, άλλη η σημασία της βράβευσης.
1.
Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ / Ποιήματα (εκδ. Καστανιώτη). Ξέρει να σκηνοθετεί με απαράμιλλη ευαισθησία την πραγματικότητα, να την κάνει πιο πραγματική, να της προσδίδει την αλήθεια που της αρμόζει, να την κάνει ονειρική και μαζί βαριά και βαθιά υλική. «Όχι άλλη πραγματικότητα!» ανέκραζε ο Καρούζος, εννοώντας ακριβώς ότι πρέπει να μας δοθεί επιτέλους η πραγματική διάσταση της πραγματικότητας: η ποιητική διάσταση. Ποίηση, επιμένει η Κατερίνα, η Ποιήτρια Όλων Μας, είναι η πραγματικότητα σε ελεύθερη μετάφραση. Ποίημα της Κατερίνας, αφιερωμένο στον Νίκο Καρούζο, τον Ποιητή Όλων Μας: «Τη μέρα της βάφτισης / μου υποσχέθηκαν / καλή λαμπάδα στον ουρανό / με τα σύννεφα και τους αγγέλους.// Πόνος τα ζώα χωρίς τροφή / στα νυχτερινά χαντάκια / να προσεύχονται στο φεγγάρι [...]».
2.
Λευτέρης Καλοσπύρος / Η Μοναδική Οικογένεια (εκδ. Πόλις). Είναι talk of the town. Και δικαίως. Είναι ένα μυθιστόρημα όσο μεγάλο πρέπει, όσο έξυπνο πρέπει, όσο συναισθηματικό πρέπει, όσο συγκροτημένο πρέπει, και, last but not least, όσο συγκρατημένο πρέπει. Επίσης, είναι αρκετά εντός της πραγματικής πραγματικότητας, την οποία εντούτοις υπονομεύει με σκακιστική μεθοδικότητα και με ένα μόνιμο μειδίαμα, μειλίχιο μεν, μάλλον μακάβριο μολοντούτο. Η Μοναδική Οικογένεια είναι ένα μυθιστόρημα για όλη την οικογένεια, που καμώνεται πως είναι μια οικογένεια για όλα τα μυθιστορήματα. Η Μοναδική Οικογένεια τα έχει όλα και συμφέρει. Αλλά, προσοχή, μπορεί να σας παρασύρει σε ατραπούς επικίνδυνες, στο να επαναξιολογήσετε, φέρ' ειπείν, το έργο της Δούκα, του Τσίρκα ή του Χατζή, ή να ανακαλύψετε ότι το χιούμορ είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την αφήσουμε στους χιουμορίστες, ή, ακόμα χειρότερα, να αντιληφθείτε, όπως εγώ χρόνια πριν, ότι άμα δεν έχεις καταπιεί βιβλιοθήκες επί βιβλιοθηκών στην εποχή μας δεν μπορείς να έχεις χιούμορ, ότι το χιούμορ είναι υπόθεση των πολύ, μα πολύ, μα πάρα πολύ μορφωμένων, διότι, όπως μας είχε πει, στα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα και στο βιβλιοπωλείο των Αδελφών Ζαχαρόπουλων στη Σταδίου, ο Μισέλ Κατσαρός: «Πρέπει να πίνεις μπίρα για να έχεις χόμπι».
3.
Κώστας Μαυρουδής / Η Αθανασία των Σκύλων (εκδ. Πόλις). Ο Κώστας Μαυρουδής είναι λιτός, λεπταίσθητος λογοτέχνης. Ξέρει να αιφνιδιάζει με ήπιο τρόπο, να σφάζει με το μπαμπάκι, να παρασύρει σε εκκωφαντικά επιφωνήματα μέσα από μια αλληλουχία βελούδινων ψιθύρων. Μπορείς να πεις ότι το τελευταίο του κατόρθωμα, η Αθανασία των Σκύλων, είναι πεζογράφημα, ύπουλη ιστορία του νεοελληνικού έθνους, ψυχογράφημα του Αθηναίου, κοινωνικοπολιτική κριτική, ακτινοβόλος και ακτινογράφος ποίησις. Εγώ λέω ότι η Αθανασία είναι ένα μυθιστόρημα ακριβείας, είναι μια φιλοσοφική αυτοβιολογία, ένας εορτασμός του νου και των αισθήσεων με σουρντίνα. «Πόσες ώρες –με ποιους, σε ποια πόλη–, τι συζητήσεις, εχθροπραξίες, ρεμβασμοί, ψάχνοντας κάτι που δεν θα εμφανιζόταν ποτέ». Άλλο η ματαιότητα και άλλο να γράφεις με εξαίσιους κρυστάλλους λόγου για τη ματαιότητα. Εύγε στον Κώστα Μαυρουδή!
σχόλια