Διαβάζοντας στον αέρα το βιβλίο για την Ελλάδα του Roderick Βeaton

Διαβάζοντας στον αέρα το βιβλίο για την Ελλάδα του Roderick Βeaton Facebook Twitter
0




ΜΕΤΑ ΑΠΟ 15 ΜΕΡΕΣ διακοπών στην Ελλάδα, στον δρόμο προς την έξοδο πέτυχα το βιβλίο του Roderick Beaton Ελλάδα - Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους. Άρχισα να το διαβάζω στο αεροδρόμιο σαν χειρονομία άρνησης: δεν θέλω να φύγω. Το βιβλίο ταιριάζει με ατμόσφαιρα πτήσης. Εκτός από την πανοραμική φωτογραφία του εξωφύλλου, θέτει τον εαυτό του σε μια μετέωρη θέση: ο μη Έλληνας συγγραφέας περιγράφει ως αβαντάζ τη σκοπιά του εξωτερικού παρατηρητή. Καταγράφει τον τρόπο με το οποίον ένα έθνος παρατηρεί και «βιογραφεί» τον εαυτό του ως ένα ιδιότυπο κομμάτι της Δύσης –ένα σύγχρονο κράτος-έθνος– που ξεκολλά σπασμωδικά, αλλά όχι ολοκληρωτικά, από την αυτοκρατορία της Ανατολής. Βεβαίως βεβαίως, θέση εξωτερικού παρατηρητή δεν έχουν μόνο οι ξένοι μελετητές αλλά και οι Έλληνες αναγνώστες της εποχής της κρίσης. Όπως και τόσοι άλλοι, έτσι κι εγώ ζω 15 χρόνια έξω. Και μέσα από αυτήν τη νέα, εξ αποστάσεως σχέση νιώθω την ανάγκη για μια ακόμη προοπτική, μια εικόνα που εμπεδώνεις σταδιακά, αφού φύγεις. Είναι μια εικόνα-ερώτημα που προκύπτει ακόμα πιο εκρηκτικά μπροστά στην αλλοπρόσαλλη συγκυρία του οθωμανολάγνου Ερντογάν.

Ποιο κομμάτι της οθωμανικής κληρονομιάς επικοινωνεί με τη δικής μας ιδιοσυστασία; Θα ήθελα μια πιο λεπτομερή –εικονογραφική περιγραφή– με αναφορά σε όλες τις αισθήσεις. Μια αναπαράσταση σε λόγο και εικόνα και γεύση και άρωμα και άγγιγμα της σύνδεσης της Ελλάδας με το οθωμανικό και ανατολικό κράμα αισθήσεων και παραισθήσεων. Τι συνδέει μια ελληνική λαϊκή αγορά, ένα σκυλάδικο ή ένα πιάτο φαγητό με τον πολιτισμό του εθνικού μας αντιπάλου; Εκτός από τη βεβήλωση και τη σκλαβιά, εκτός από τους Φαναριώτες και τους Πατριάρχες, τι άλλο μας κάνει μέρος του γειτονικού παζλ, πέρα από το μίσος και την καταστροφή;

Οι αρχαίοι ενέπνευσαν και την αντικουλτούρα της εποχής μας. Το αρχαίο heritage περιλαμβάνει ομοερωτισμό και ποίηση και πανκ φιλοσόφους και μαθηματικά και μαγεία και οδύσσεια του διαστήματος: έχεις υλικά για να κάνεις νέες συνδέσεις, να γράψεις νέες μακραίωνες ιστορίες επιθυμίας και τρέλας.

Είναι πράγματα που χρειάστηκε να ταξιδέψω στο Λονδίνο για να υποψιαστώ: την επίθεση του χρώματος, της ηδονής και της αναρχίας μέσα στο αστικό τοπίο της Δύσης. Ο τρόπος που αλλάζει ένα πεζοδρόμιο όταν κουβαλά πάνω του ένα κουρδικό μανάβικο/παντοπωλείο που παραμένει ανοιχτό, νύχτα και μέρα. Οι νεαροί μαγκίτες που ξενυχτούν το βράδυ ράθυμα (αλλά όχι κοιμισμένα) δίπλα στα πεπόνια και στους ναργιλέδες. Είναι, άραγε, αυτά τα υλικά ίχνη μιας οθωμανικής μείξης – κομμάτια της μοντέρνας εικόνας της Αθήνας που συνέβαλε στην εικόνα που έχω για τον εαυτό μου; Θα ήθελα να ξέρω πιο βαθιά αυτόν τον διάλογο.

Rodrick Beaton, Ελλάδα - Βιογραφία ενός σύγχρονου έθνους, Εκδόσεις Πατάκη

Υπάρχει καλός λόγος να δίνουμε βάση στο κλασικό κλέος και είναι άδικο να ταυτίζουμε τα αρχαία μόνο με τη δυτικολατρία και τη «λευκή υπεροχή». Θα μπορούσαμε να το κάνουμε με περισσότερη επινοητικότητα και ανοιχτό μυαλό. Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο η γνώση της οθωμανικής κουλτούρας θα είναι μια δυναμική γνώση. Η παραδοχή του οθωμανικού στοιχείου στην εμπειρία του παρόντος θα μας έκανε πιο βαθιά «Έλληνες» με την ιδεαλιστική σημασία του όρου: δηλαδή δημιουργούς πρωτότυπων οραμάτων για τον κόσμο. Μια ανοιχτή κοινότητα πνεύματος και κεφιού που δεν περιορίζεται από DNA και όρκους «αίματος» αλλά χορεύει τσιφτετέλι με τις αντιφάσεις της.

Διαβάζοντας στον αέρα το βιβλίο για την Ελλάδα του Roderick Βeaton Facebook Twitter
Ο συγγραφέας Roderick Beaton. Φωτ.: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Θα ήθελα ιστορίες της παραλίας, ιστορίες των γεύσεων, των σεξουαλικών σχέσεων, των ψυχοδηλωτικών ουσιών, των προσευχών, των φορεσιών, των παρασπονδιών, του τραγουδιού και του χρώματος. Ιστορίες και μαρτυρίες που να πλαισιώνουν τη γέννηση και την αυτοσυνειδησία ενός έθνους – συνομιλώντας με ιστορίες που δεν έγιναν. Ή που έγιναν (και γίνονται) κάτω από τα παχιά γεγονότα της πολιτικής.


Μια ιστορία της τσαχπινιάς δίπλα και γύρω από την ιστορία της Μεγάλης Ιδέας. Ο Βeaton συνοψίζει κάτι από αυτόν τον εναλλακτικό ορίζοντα συνομιλιών με την αναφορά του στον Ρήγα και στο όραμά του για μια κοινοπολιτεία Βαλκανίων. Αλλά χρειαζόμαστε κι άλλες εικόνες. Κι άλλες αισθήσεις. Κι άλλα τοπία. Νομίζω ότι η πρόσφατη, τραυματική εμπειρία της μοντέρνας διασποράς –μια διασπορά ονειροπαρμένων, τσακισμένων και επισφαλών ανθρώπων– μας δίδαξε ότι ολόκληροι πολιτισμοί απολαύσεων παραμένουν αόρατοι στο παγκόσμιο μάρκετινγκ των ιδεών. Και υπάρχουν πολλοί τρόποι να διηγηθείς τις ιστορίες των ανθρώπων και των ονείρων τους, ανακατεύοντας το έθνος με διαγώνιες και υπερεθνικές συμμαχίες απολαύσεων και συμπτώσεων.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ