Χορεύουνε βαρύ ζεϊμπέκικο οι λέξεις

Χορεύουνε βαρύ ζεϊμπέκικο οι λέξεις Facebook Twitter
Ευτυχία Παναγιώτου
0

1. Πυξίδα η ανάγκη. Όπως αγαπούσε ο Μπόρχες το αστυνομικό μυθιστόρημα γιατί διασώζει μια κάποια τάξη μες στο χάος, έτσι αγαπάμε την ποίηση εκείνη που δεν μένει σε μια λυρική (ενίοτε ανυπόφορα λυρική) έκφραση ενός κατατεμαχισμένου εγώ, αλλά που διασώζει τη γλώσσα, άρα τη σκέψη, συνεπώς τη στάση τη φιλοσοφική/πρακτική απέναντι στα πράγματα, τουτέστιν πάμε από κείνο το, μεγαλειώδες τότε, στα seventies, και απογειωμένο «η ποίησις είναι η ανάπτυξις στίλβοντος ποδηλάτου» του Ανδρέα Εμπειρίκου, στο τάχατες γειωμένο, χαρτογραφικό, σκακιστικό «ποίηση είναι η πραγματικότητα σε ελεύθερη απόδοση» της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ. Μεγάλο άχθος, αλλά και λυτρωτικό μαζί. Ο ποιητής σήμερα μεριμνά, κυρίως, να σώσει τη γλώσσα. Άρα οφείλει να καταβυθιστεί στη γλώσσα, να πάει στα κοιτάσματα, να δουλέψει στα ορυχεία της γλώσσας. Η πολυτέλεια έχει παραμερίσει. Η ανάγκη γίνεται πυξίδα. Αρχηγεύει η ανάγκη. Πας όπου πας με την ανάγκη στο πλευρό σου.


2. Η ετυμηγορία του ύπνου. «Τρελαίνονται οι σειρήνες, κάνει η σφραγίδα σάλτο στο χαρτί,/ η επιταγή αλλάζει χέρια / κι ένα κίτρινο γάντι ορθώνεται, δείχνει δεξιά./ Κοιτάζοντας τον Εγγαστρίμυθο / κάτι σκαμμένα πρόσωπα / τις σόλες σέρνουν / προς τη χαράδρα./ Ονόματα σκληρά ηχούν,/ και τα κιτάπια,/ με σύντομες –των άβουλων– κραυγές,/ σφαλίζουν.// Άλλο δεν σφάδασε η νύχτα / Τα ρούχα του φονιά θα 'χουν πλυθεί./ Τόσο νερό κελάρυσε στις ίνες τους./ Τα γρανάζια έβηξαν και σώπασαν / ενώ ο αέρας, τακτικός και με τις φούριες του,/ σηκώθηκε να σφουγγαρίσει».


3. Παλιό/Καινούργιο. Ο ποιητής, η ποιήτρια, περιπολεί τα γλωσσικά τοπία. Χάνεται/χώνεται/χύνεται στο παρελθόν επίτευγμα, καταβυθίζεται, σκαλίζει, ψάχνει, ανεβαίνει στην επιφάνεια, παίρνει βαθιά ανάσα, κυκλοφορεί στο σήμερα, στη γλώσσα του σήμερα, στη σκέψη του σήμερα. Το αρχαίο τον βοηθάει να ζήσει στο σήμερα. Το παλιό γίνεται η φωνή του καινούργιου, γίνεται το καινούργιο που ανακαλύπτουμε ξανά μες στις πτυχές του χρόνου, γίνεται πάλι ο τρόπος μας να είμαστε υπερμοντέρνοι. Πώς το έλεγε ο Winckelmann; Ο μοναδικός τρόπος να είμαστε απόλυτα μοντέρνοι, να μην μπορεί κανείς να μας μιμηθεί, είναι να μιμηθούμε τους παμπάλαιους, τους αρχαίους. Τρία ατράνταχτα παραδείγματα: Γκι Ντεμπόρ, Tόμας Πίντσον, Νίκος Καρούζος. «Στην Καλαμάτα κλάματα / στο Δίστομο μαχαίρια». Και: «Αμ τι γαρ!».


4. Χορός τα χωρατά σου. «Ήσουν ωραίος~ σαν πνιγμένος Έλληνας./ Το γέλιο σου ως το λαρύγγι, ανέβαινε./ Ήταν πως θα σε σφίξει στην καρδιά / σαν μέγκενη ή σαν κρασί./ Μα, εσύ τσουγκρίζεις το ποτήρι σου,/ χορός τα χωρατά σου, κι αγορεύεις [...]».


5. Ευτυχία Παναγιώτου. Στέκει ανάμεσα στην εσκεμμένα ξεχαρβαλωμένη pop art της Γλυκερίας Μπασδέκη (1969) και στον διογκούμενο μορφολογικά μοντερνισμό της Κατερίνας Ηλιοπούλου (1967). Μπορείς να πεις ότι είναι η τριανδρία (!) των γυναικών που γράφουν από τώρα την ποίηση του μέλλοντος, παίζοντας διαρκώς με το παρελθόν. Η Ευτυχία Παναγιώτου (Λευκωσία, 1980), πιο πολύ από την Μπασδέκη και την Ηλιοπούλου, γίνεται των άστρων ο σκύλος («με τα χέρια γιορτάζω τη λάσπη»). Στέργει να σκαλίσει εκεί που σκάλισε ο Γιώργος Ιωάννου για να γράψει εκείνα τα ανυπέρβλητα λαϊκά άσματα στο «Κέντρο Διερχομένων» παρέα με τον Νίκο Μαμαγκάκη. Στους Χορευτές (εκδ. Κέδρος) οι καθρέφτες μπόρεσαν να αλλαξοπιστήσουν, το φουσάτο αίφνης γίνεται υπόκρουση του χάους, ακούμε το μοιρολόι μιας χαρτορίχτρας, βλέπουμε τον ήρωα να ιππεύει για την αιματώδη δύση. Παίρνει τις λέξεις η ποιήτρια και τις χορεύει, όπως σ' εκείνο το ιρλανδέζικο τραγούδι ο άνεμος χορεύει το κριθάρι. Πώς αλλιώς; Αφού «η κόλαση είναι / η πιο φλογερή καβαλιέρος / στους φυγόκεντρους εφιάλτες μας».


6. Ο Σαλταδόρος. «Κι αν είναι, λένε, σαν σφυριά / του ποιητή η δουλειά / είναι γιατί χρειάζεσαι μια σκαλωσιά / ν' ανέβεις ως το σύννεφο,/ στη ρίζα, λένε, τ' ουρανού ν' ανέβεις, με γλίστρημα κανένα / –αλλιώς του κάκου– / κι όχι γιατί είναι σαν σφυρί / η δουλειά του ποιητή./ Ένα ψάρι σε τηγάνι δεν είναι ψάρι σε ταψί».


7. For those in the know. Διαβάζω τους Χορευτές και τριγυρνάνε στο μυαλό μου μουσικές του Nικ Κέιβ, ποιήματα του Γιάννη Τζώρτζη, σελίδες του Ρέιμοντ Κάρβερ, πίνακες του Γκίκα και του Μπουζιάνη, πλάνα του Παρατζάνοφ, φωτογραφίες του Στράτου Καλαφάτη κι εκείνη η θαυμάσια ταινία (Oh Boy) του πιτσιρικά από το Βερολίνο, του Jan-Ole Gerster (Χάγκεν, 1978), που, όπως η Ευτυχία Παναγιώτου, έστερξε να πάει πίσω για να έρθει πολύ, μα πολύ, μπροστά.

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ