Η τέχνη είναι μια στενογραφία

Η τέχνη είναι μια στενογραφία Facebook Twitter
Philip Roth
0

1.

Ηθικά καλλιστεία. Δυστυχώς για κάποιους, αν δεν είσαι λίγο κάθαρμα, λίγο καθίκαρος, λίγο κωλόπαιδο, τότε καλλιτέχνης με αξιώσεις ισχύος, με βλέψεις να κάνεις κάποια μεγάλα πράγματα, ν' αφήσεις μια ουλή στης ιστορίας της τέχνης το πετσί, δεν γίνεσαι. Ο συγγραφέας είναι, πάντα, ρακοσυλλέκτης στιγμών, εθνογράφος των δρόμων, αλάνι και τσογλάνι της λαϊκής ελίτ. Ο ζωγράφος είναι, πάντα, επικίνδυνος ακτινογράφος και ανατόμος και ερευνητής σάρκας και ψυχής και πνεύματος των γύρω του. Ο μουσικός είναι, πάντα, φιλόσοφος και σαμάνος, κατεδαφιστής συστημάτων που αφήνουνε απέξω το ντέρτι και το αλάλιασμα. Κάθε καλλιτέχνης, που σέβεται τον εαυτό του και την ιστορία της τέχνης του, ξέρει να γκρεμίζει βεβαιότητες, να σαρώνει στερεότυπα. Ακούστε τον Philip Roth: «Πρέπει να είναι κανείς τρομερά απλοϊκός για να μην κατανοεί ότι ο συγγραφέας είναι ένας ηθοποιός, ο οποίος ερμηνεύει τον ρόλο που του πάει καλύτερα – και όχι μόνο όταν γράφει φορώντας τη μάσκα του πρωτοπρόσωπου αφηγητή. Αυτή μπορεί να είναι η καλύτερη απ' όλες τις μάσκες για έναν δεύτερο εαυτό. Κάποιοι (και είναι πολλοί) παριστάνουν ότι είναι πιο αξιαγάπητοι απ' ό,τι είναι πραγματικά, και άλλοι λιγότερο. Αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Η λογοτεχνία δεν είναι ηθικά καλλιστεία. Η δύναμή της εκπορεύεται από το κύρος και την τόλμη με την οποία επιτυγχάνει την ενσάρκωση ενός ρόλου~ αυτό που μετράει είναι πόσο πιστευτή γίνεται». Ο Αμερικανός Μπαλζάκ, ο συγγραφέας του Αμερικανικού Ειδυλλίου και του Θεάτρου του Σάμπαθ, ο Philip Roth (Νιούαρκ, 1933) συγκεντρώνει άρθρα, συνεντεύξεις και δοκίμια στον γενναιόδωρο τόμο Διαβάζοντας τον εαυτό μου και άλλους (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πόλις) και μας επιτρέπει να περιπολήσουμε στον κόσμο του και στο εργαστήριό του. Η εμπειρία είναι πολύτιμη. «Ο σκοπός είναι να θεωρήσεις την επινόησή σου πραγματικότητα ικανή να κατανοηθεί ως όνειρο» αποφαίνεται ο Roth, συμπυκνώνοντας κρίσιμα σύνολη την περιπέτεια της τέχνης.


2.

Μετά το τακ επανέρχεται το τικ. Είναι ευπρόσδεκτο και ελπιδοφόρο το γεγονός ότι ο W.G. Sebald (1944-2001) ευτύχησε μεταφραστικά και εκδοτικά στη χώρα μας. Και βέβαια το ότι πολλοί ανήσυχοι νέοι εντρυφούν στη λαβυρινθώδη πρόζα και σκέψη αυτού του σκαπανέα του χρόνου και της ιστορίας. Ο Sebald επινόησε ένα νέο είδος πεζογραφίας που ο ίδιος χαρακτήρισε μυθοπλαστική αφήγηση αλλά και ρεαλιστική πεζογραφία. Στον τόμο Η ανάδυση της μνήμης (μτφρ. Βασίλης Δουβίτσας, εκδ. Άγρα) συστεγάζονται συνεντεύξεις του συγγραφέα και δοκίμια που άλλοι συνέθεσαν για το πολύπτυχο έργο του. Έχουμε έτσι την ευκαιρία να εξετάσουμε το βιωματικό υλικό του δημιουργού και τους τρόπους με τους οποίους το επεξεργάστηκε. Μαθαίνουμε πόσο εκτιμούσε τον ηθικό ριζοσπαστισμό ενός Thomas Bernhard και ενός Ludwig Wittgenstein, αλλά και ποιες υπήρξαν οι εμμονές του, οι ιστορίες που τον απασχολούσαν μέρα και νύχτα. Εξοικειωνόμαστε με τις αφηγηματικές του τεχνικές. Μας συγκινεί η βαθιά έγνοια του για το παρελθόν και η βαθύτατη μελαγχολία που τη στιλβώνει επιδέξια με μια λεπτοδουλεμένη κομψότητα κι ένα φίνο χιούμορ. Διαβάζουμε στη σελίδα 139: «Όταν η αφήγηση ολοκληρώνεται, η αφετηρία της φωτίζεται υπό νέο φως. Και στην πραγματικότητα, αυτό συμβαίνει σε κάθε ιστορία όπου το τέλος προσφέρει... Δηλαδή, μετά το τακ επανέρχεται το τικ».


3.

Το έγκλημα της γραφής. Γράφει για τη Νατάσα Χατζηδάκη, τη Μαρία Κυρτζάκη και τη Βερονίκη Δαλακούρα, τρεις ρηξικέλευθες ποιήτριες. Γράφει, και αφιερώνει στον Αριστοτέλη Σαΐνη σχεδόν σαράντα χρόνια μετά, ένα διεισδυτικό κείμενο για τα πρώτα πεζογραφικά επιτεύγματα του Αχιλλέα Κυριακίδη, ήδη από το 1978. Γράφει για τον μεγάλο λάτρη της νεοελληνικής πεζογραφίας, τον Ζακ Λακαριέρ. Είναι ο πρώτος που μιλάει στην Ελλάδα για τους μπίτνικ, ήδη από το 1962, στο περιοδικό «Θερμοπύλες». Εγκωμιάζει τον Ρίτσο, εγκωμιάζοντας μαζί τον Παλαμά, τον Καβάφη, τον Σεφέρη και τον Ελύτη. Μιλάει για τον κινηματογράφο, τη μουσική, τις πόλεις, τους ανθρώπους. Μας φιλοξενεί στου Απότσου το μπαράκι, παρέα με τον Στρατή Τσίρκα και τον Λόρενς Ντάρελ, με τον Γιώργο Κατσίμπαλη, τον θρυλικό Κολοσσό του Μαρουσιού, και τον Γιώργο Σαββίδη. Προλογίζει το Καφέ Λούκατς, το νουάρ του Κώστα Καλφόπουλου. Ξεδιπλώνει τις αναμνήσεις του από τον Δημήτρη Δεσποτίδη, που τον τραγούδησε στο πιο παραγνωρισμένο όμορφο τραγούδι του ο Διονύσης Σαββόπουλος. Μας φιλοξενεί στο όλο θάλπος σαλόνι του, που είναι το σύμπαν όλων των λογοτεχνικών τρόπων και τόπων. Είναι ο Βασίλης Βασιλικός, μας συστήνεται και μας προσφέρει στον τόμο Περί λογοτεχνίας και άλλων δαιμονίων (εκδ. Gutenberg) και σε 362 σελίδες ανεπίληπτα φροντισμένες από τον παίκτη/ρέκτη Γιάννη Μαμαή εξήντα χρόνια ανεκτίμητης πείρας. «Ο κάλος μου στο τρίτο δάχτυλο για σαράντα χρόνια υπήρξε το μόνο μου δαχτυλικό αποτύπωμα για το έγκλημα της γραφής» μας βεβαιώνει ο μανιώδης συγγραφέας.

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ