Η Ζυράννα Ζατέλη διαβάζει Σάντρο Πέννα στο LiFO.gr

Η Ζυράννα Ζατέλη διαβάζει Σάντρο Πέννα στο LiFO.gr Facebook Twitter
0

#09#

Η Ζυράννα Ζατέλη διαβάζει Σάντρο Πέννα στο LiFO.gr Facebook Twitter

 

 

Aπο το βιβλίο "Ο σκονισμένος ποδηλάτης" (Εκδ. Το Ροδακιό, μτφ. Ερρίκος Σοφράς). Επιμ.: Χρήστος Παρίδης

 

 

 

________________________________________

Ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη του μεταφραστή του, Ερρίκου Σοφρά, στη LiFO

 

Το ύφος του Πέννα;

Έγραψε ολιγόστιχα, πυκνά, λυρικά ποιήματα. Με λεξιλόγιο φτωχό και σύνταξη απλή. Αυτοβιογραφικά, βιωματικά, κατά βάση ερωτικά ποιήματα. Το θέμα τους, η αναμονή του έρωτα και η απουσία του, το αίτημα της αγάπης. Εικόνες κινηματογραφικές, νωχελικές, εκφρασμένες με λεξιλόγιο μεγάλης θαλπωρής. Στιγμιότυπα ζωής, στιγμές μουσικές, ποιήματα της ανεπαίσθητης χειρονομίας, της φευγαλέας ματιάς. Σώματα πολύ υπαρκτά και την ίδια στιγμή ένας ιδανισμός. Ποιήματα μεγάλης τόλμης, θεματικής κι εκφραστικής. Τα περισσότερα του βιβλίου είναι της εικοσαετίας 1928-1948, γραμμένα και δημοσιευμένα σε μια Ιταλία φασιστική και καθολική. Και διακινδύνευες πάρα πολλά, διακινδύνευες τη ζωή σου, τυπώνοντας εκεί και τότε τέτοιους στίχους. Πιο κοντά στο ύφος του Πέννα είναι οι αρχαίοι λυρικοί, Έλληνες και Λατίνοι. Η ποίηση της Σαπφώς και του Κάτουλλου. Οι στίχοι του, όμως, δεν έχουν τίποτε το αρχαιοπρεπές. Δίχως κανένα παράθεμα και κειμενικές αναφορές. Δίχως συμβολισμούς και μεταφορές. Επίσης, δύσκολα βρίσκεις άλλον ποιητή να έχει επιμείνει τόσο στο θέμα που έχει επιλέξει. Ο Πέννα από το 1928, χρονιά γραφής του πρώτου ποιήματος, εστίασε σε μια πολύ συγκεκριμένη περιοχή, που τη μελέτησε επίμονα, εξαντλητικά.

 

Ποιο είναι το θέμα του;

Η ερωτική επιθυμία, η δίψα για τον άλλον. Αλλά χωρίς δραματικούς επιτονισμούς.

 

Πώς του προέκυψε;

Δεν επιλέγουν οι ποιητές τα θέματά τους. Το θέμα τούς επιλέγει και τους κλέβει τον ύπνο. Επίσης, εντύπωση κάνει η απουσία της Ιστορίας στα ποιήματά του. Η απουσία κάθε μεταφυσικής ανησυχίας και κάθε ιδεολογίας. Ενώ ζει στη Ρώμη γεγονότα μεγάλης έντασης και σημασίας, ενώ διατρέχει ολόκληρο τον εφιαλτικό 20ό αιώνα, δεν περνά τίποτε απ' αυτά στους στίχους του. Δοσμένος απόλυτα στη ζωή και στο έργο του, αποστρέφεται τον κόσμο των ενηλίκων, τον βρίσκει χυδαίο, ασήμαντο, έναν κόσμο συναλλαγών. Πάντα με ελάχιστα χρήματα, χωρίς σταθερό επάγγελμα, έζησε έναν πλάνητα βίο. Αποστρεφόταν την αστική ζωή: ιδιοκτησία, σταδιοδρομία, κοινωνικές συναναστροφές. Έζησε σε απόλυτη επαφή με τις επιθυμίες του, με την άγρια χαρά εντός του να αισθάνεται ανώνυμος, ελεύθερος και μόνος.

 

Αυτό ποιος του το επέβαλε; O εαυτός του, ο «πρώτος του εαυτός». Ήξερε πολύ καλά ότι η συγκεκριμένη ποίηση θα γραφόταν μόνο εάν ζούσε με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Μόνο αν ζούσε όπως ακριβώς έζησε δηλαδή, και όχι αλλιώς.

 

Αυτό είναι αξίωμα για κάθε ποιητή; Ότι πρέπει να υπάρχουν ορισμένες συνθήκες ζωής για να παραγάγεις κάποιο έργο;

Πρέπει να υπάρχει μια εναρμόνιση ζωής και έργου. Εναρμόνιση, και όχι διάσταση. Έργο και ζωή να συμβαδίζουν. «Οι ψυχές των ένα με τα κορμιά των είναι» γράφει ο Εμπειρίκος στον «Δρόμο», μιλώντας για ακραιφνείς και άχραντους ποιητές. Δεν μπορώ να φανταστώ τον Σολωμό να συνθέτει τον «Κρητικό» ή τον «Πόρφυρα» συμμετέχοντας στις βεγγέρες της Κέρκυρας και παίζοντας κρίκετ στη Σπιανάδα.

 

Θεωρείς ότι αυτά που πέρασε μικρός, που είχε προβλήματα οικογενειακά και ψυχοσωματικά, τον έσπρωξαν προς τα γράμματα; Πολλοί άνθρωποι έχουν δύσκολη παιδική ηλικία, φρικτή εφηβεία, αλλά δεν στρέφονται στα γράμματα. Στρέφονται μόνο όσοι είναι προορισμένοι γι' αυτό. Αλλά η παιδική ηλικία είναι ασφαλώς καθοριστική για έναν δημιουργό.

 

Πώς γίνεται όμως κάθε δημιουργός να κρύβει κι ένα τραύμα;

Ο κάθε άνθρωπος κρύβει ένα τραύμα, απλώς ο δημιουργός κάνει τον πόνο του άρπα, όπως λέει ο Καρυωτάκης στην «Ευγένεια».

 

Δεν μπορείς να πεις, όμως, ότι το έργο του είναι καταθλιπτικό...

Όχι, καθόλου. Ενώ ο Πέννα είχε μια προβληματική παιδική ηλικία και μια πολύ δύσκολη ζωή, και έζησε επικινδύνως, μην το λησμονούμε, στο έργο του υπάρχει ευφορία, μια σχεδόν εδεμική ατμόσφαιρα. Αν και περιπλανιέται στις λαϊκές γειτονιές και τα ποιήματά του τα κατοικούν άνθρωποι ταπεινοί και πένητες, δεν υπάρχει καθόλου στενόχωρο αίσθημα. Και στον πιο μαύρο πόνο μέσα γυρεύει αυθόρμητα τη χαρά. Ο Πέννα είναι ερωτευμένος με τον κόσμο και τη ζωή, ευτυχισμένος που γυρνά με το σημειωματάριό του στον ήλιο ή μες στα σκοτάδια, διψώντας για τη στιγμή της αληθινής αίσθησης. Και μεταφράζει το mal de vivre σε έρωτα, σε ποίηση.

 

Μου έχει κάνει εντύπωση ότι δεν υπερβάλλει.

Είναι ένας χαμηλόφωνος ποιητής, sotto voce, φωνή ψιθυριστή, εμπιστευτική. Αποσταγματικός στην έκφρασή του, χαμηλόφωνα ρεαλιστικός. Τα ποιήματά του είναι ολιγόστιχα. Ένας, δύο, το πολύ δέκα στίχοι. Έργο μικρό σε έκταση, 450 ποιήματα σε 50 χρόνια, που αναγνωρίστηκε και βραβεύτηκε με σημαντικές διακρίσεις. Δεν υπερβάλλει, και όμως γράφει ποίηση πολύ τολμηρή, χωρίς να καταδεχτεί να μιλήσει ποτέ, ούτε σε ένα του ποίημα, με μισά λόγια και υπεκφυγές. 

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Γκάρι Ιντιάνα δεν μένει πια εδώ 

Απώλειες / Γκάρι Ιντιάνα (1950-2024): Ένας queer ήρωας του νεοϋορκέζικου underground

Συγγραφέας, ηθοποιός, πολυτάλαντος καλλιτέχνης, κριτικός τέχνης, ονομαστός και συχνά καυστικός ακόμα και με προσωπικούς του φίλους, o Γκάρι Ιντιάνα πέθανε τον περασμένο μήνα από καρκίνο σε ηλικία 74 ετών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Τζούλια Τσιακίρη

Οι Αθηναίοι / Τζούλια Τσιακίρη: «Οι ταβερνιάρηδες είναι ευεργέτες του γένους»

Με διαλείμματα στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, έχει περάσει όλη της τη ζωή στο κέντρο της Αθήνας - το ξέρει σαν την παλάμη της. Έχει συνομιλήσει και συνεργαστεί με την αθηναϊκη ιντελεγκέντσια, είναι άλλωστε κομμάτι της. Εδώ και 60 χρόνια, με τη χειροποίητη, λεπτολόγα δουλειά της στον χώρο του βιβλίου και με τις εκδόσεις «Το Ροδακιό» ήξερε ότι δεν πάει για τα πολλά. Αλλά δεν μετανιώνει για τίποτα απ’ όσα της επιφύλαξε η μοίρα «εις τον ρουν της τρικυμιώδους ζωής της».
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
«H woke ατζέντα του Μεσοπολέμου», μια έκδοση-ντοκουμέντο

Βιβλίο / Woke ατζέντα είχαμε ήδη από τον Μεσοπόλεμο

Μέσα από τις «12 queer ιστορίες που απασχόλησαν τις αθηναϊκές εφημερίδες πριν από έναν αιώνα», όπως αναφέρει ο υπότιτλος του εν λόγω βιβλίου που έχει τη μορφή ημερολογιακής ατζέντας, αποκαλύπτεται ένας ολόκληρος κόσμος βαμμένος στα χρώματα ενός πρώιμου ουράνιου τόξου.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αθηναϊκές πολυκατοικίες: Η πιο ζωντανή ιστορία της πρωτεύουσας

Βιβλίο / Αθηναϊκές πολυκατοικίες: Η πιο ζωντανή ιστορία της πρωτεύουσας

Μια νέα ερευνητική έκδοση του Ιδρύματος Ωνάση, ευχάριστη και ζωντανή, αφηγείται την ιστορία της πολυκατοικίας αλλά και της πόλης μας με τις μεγάλες και τις μικρότερες αλλαγές της, μέσα από 37 ιστορίες.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χυδαιότητα, ένα ελάττωμα της νεωτερικότητας

Βιβλίο / Χυδαιότητα, ένα ελάττωμα της εποχής μας

Το δοκίμιο «Νεωτερικότητα και χυδαιότητα» του Γάλλου συγγραφέα Μπερτράν Μπιφόν εξετάζει το φαινόμενο της εξάπλωσης της χυδαιότητας στην εποχή της νεωτερικότητας και διερευνά τη φύση, τα αίτια και το αντίδοτό της.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
«Μαθαίνεις να υπάρχεις μέσα στο γράψιμο και αυτό είναι επικίνδυνο»

Βιβλίο / «Μαθαίνεις να υπάρχεις μέσα στο γράψιμο και αυτό είναι επικίνδυνο»

Μια κουβέντα με τη Δανάη Σιώζιου, μία από τις πιο σημαντικές ποιήτριες της νέας γενιάς, που την έχουν καθορίσει ιστορίες δυσκολιών και φτώχειας και της οποίας το έργο έχει μεταφραστεί σε πάνω από 20 γλώσσες.
M. HULOT
«Τα περισσότερα περιστατικά αστυνομικής βίας εκδηλώνονται σε βάρος ειρηνικών διαδηλωτών»  

Βιβλίο / «Τα περισσότερα περιστατικά αστυνομικής βίας εκδηλώνονται σε βάρος ειρηνικών διαδηλωτών»  

Μια επίκαιρη συζήτηση με την εγκληματολόγο Αναστασία Τσουκαλά για ένα πρόβλημα που θεωρεί «πρωτίστως αξιακό», με αφορμή την κυκλοφορία του τελευταίου της βιβλίου της το οποίο αφιερώνει «στα θύματα, που μάταια αναζήτησαν δικαιοσύνη».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Η διαμάχη ανάμεσα στην Τζόαν Ντίντιον και την Ιβ Μπάμπιτζ συνεχίζεται και μετά θάνατον σε μια «διπλή» βιογραφία

Βιβλίο / Τζόαν Ντίντιον vs. Iβ Μπάμπιτζ: Μια διαμάχη που συνεχίζεται και μετά θάνατον

Η Ντίντιον και η Μπάμπιτζ πέθαναν με διαφορά έξι ημερών τον Δεκέμβριο του 2021: «Θέλω να πιστεύω ότι η Τζόαν Ντίντιον έζησε μια επιπλέον εβδομάδα από κακία», είχε γράψει τότε μια δημοσιογράφος σε ένα tweet που έγινε viral.
THE LIFO TEAM