Ο Κωστής Παπαγιώργης επιλέγει τρία εύστοχα βιβλία

Ο Κωστής Παπαγιώργης επιλέγει τρία εύστοχα βιβλία Facebook Twitter
0



Πολιτικές του βίου: Η ειρωνεία
ΤΟΥ ΘΕΟΦΑΝΗ ΤΑΣΗ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΥΡΑΣΙΑ, ΣΕΛ.: 288, ΤΙΜΗ: 19,50


Γεννημένος στο Μόναχο το '76 από γονείς μετανάστες, ο Τάσης δεν ξέχασε τη μητρική του ελληνική γλώσσα αλλά ούτε και τη Γερμανίδα μητρυιά. Εξέδωσε κιόλας δύο ποιητικές συλλογές (Ποίηση, Απογεύματα στον καπιταλισμό) και ακόμα φιλοσοφικά γραφτά, όπως το Φάρμακον, τα  Έργα Καστοριάδη και τώρα το πιο ώριμο πιθανότατα γραφτό του. Ήδη, η Γερμανία τού άνοιξε τον ορίζοντα. Σπούδασε Φυσική και Φιλοσοφία, είναι επισκέπτης καθηγητής σε αυστριακό ίδρυμα, ερευνητής σε άλλο Κέντρο στις Βρυξέλες και διδάσκει σύγχρονη φιλοσοφία στο Freie Universität Berlin.


Γοητευμένος από συγγραφείς του εικοστού αιώνα, ο Τάσης ευνόητο είναι να σχολιάζει τη Χάνα Άρεντ, τον Αγκάμπεν, τον Γιανκέλεβιτς και τούτι κάντι. Κεντρικό ζήτημα της μελέτης του: η διαφορά του βίου από τη ζωή ή, αλλιώς, η δημόσια και ιδιωτική σφαίρα. Οι σελίδες για τη διαφορά του βίου από τη ζωή προσδίδουν στον συγγραφέα εξαιρετική λεπτότητα και μια τόλμη άνευ εγωπάθειας, καθότι έχει την ικανότητα να αξιοποιεί το ανάγνωσμα (ως δεδομένο) και να το σχολιάζει ως δικό του. Σημειώνει ο Τάσης: «Ο θάνατος σχετίζεται με τη δημόσια σφαίρα, έτσι ώστε το γήρας να συνιστά την εμφάνιση της εξαφάνισης», «Ο ύπνος μάς καταλαμβάνει εκδιώχνοντας τον εαυτό», «Ο βρικόλακας does not reflect. Αν "σκέπτομαι" σημαίνει αντανακλώ, τότε ο βρικόλακας είναι το σώμα δίχως εαυτό».


Σοβαρό χαρακτηριστικό του Τάση είναι η τόλμη στην έκφραση, η οποία όμως δεν υποπίπτει σε μίμηση ή σε αυταρέσκεια. Λόγου χάρη, η πρόταση ότι «η ακοή είναι η πιο πολιτική όλων των αισθήσεων» του ανήκει, παρότι ολοκληρώνει έναν συλλογισμό της Άρεντ. Ό,τι κι αν δανείζεται κανείς για να πλάσει το κείμενό του, όσο παθητικός ή αμήχανος κι αν είναι, η σελίδα που παραδίδει προδίδεται εύκολα. Ο Τάσης επ' αυτού έχει εργαστεί υπομονετικά, συστηματικά, την πρόταση (που αντιστέκεται) ξέρει να τη ζυμώσει, να την αναγκάσει να πει τόσο το θετικό όσο και το αρνητικό, να τη μνημονεύσει, θυμίζοντας τα συμπεράσματα του Γιανκέλεβιτς: «Η ειρωνεία θα μπορούσε να ονομάζεται κατά κυριολεξία αλληγορία ή, καλύτερα, ψευδολογία, διότι σκέπτεται ένα πράγμα και με τον τρόπο της λέει ένα άλλο».


Αναφερόμενος επανειλημμένα στον Κορνήλιο Καστοριάδη, ο Τάσης διατείνεται ότι ανάγει την εξαίρεση σε κανόνα, αποκαλύπτοντας τον ρομαντικό πυρήνα της σκέψης του.


Ο Κίρκεγκαρντ περιγράφει ως εξής την υπαρξιακή κατάσταση του είρωνα μπροστά από το τίποτα: «Και ενώ όλα έχουν γίνει μάταια, το ειρωνικό υποκείμενο στα δικά του μάτια δεν γίνεται μάταιο, αλλά διαιωνίζει τη ματαιότητά του».

_______________________________________________

Ανθρώπινες σκιές, Δύο αφηγήματα
ΤΟΥ ΖΗΣΗ ΣΑΡΙΚΑ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΝΟΠΤΙΚΟΝ, ΣΕΛ.: 155, ΤΙΜΗ: 11,72


Η αφήγηση, όπως ξέρουμε, μπορεί να αναπτύσσεται δίκην εξομολογήσεως, να κλίνει προς την ευφάνταστη φαντασιοκοπία, όπως και να είναι τεχνική υπόθεση ή πουτάνα με εκατό πρόσωπα. Αυτός που είναι αποθήκη συγκινήσεων, μπεζαχτάρης (όπερ ταμίας), ανθρωπογνώστης αλλά και αδέξιος ιστορικός κρατάει τον ρόλο του ξεναγού και ό,τι ζει, ζει χάρη σε αυτόν. Τι να προτιμήσει κανείς; Το Άκακο Σκυλί ή τα Έξι Αδέλφια; Η χρόνια μεταγλώττιση του Νίτσε μπορεί να έκανε τον Σαρίκα εξπέρ στην απόδοση του Γερμανού, συνάμα όμως –το λέμε από προσωπική πείρα– τον έφερε κοντά σε μια «παθητικότητα» που δεν επέτρεπε να αρχίσει κάτι εξαρχής, που να είναι δικό του, καταδικό του. Διόλου τυχαίο, λοιπόν, ότι η προμετωπίδα λέει «Στους πεθαμένους και στους ζωντανούς της παλιάς γειτονιάς» και ο συγγραφέας βρίσκει τον δικό του ίσκιο.


Το Άκακο Σκυλί είναι αφήγημα για ανθολόγηση. Επιτέλους, να και ένας αντι-ήρωας λογοτεχνικός που δεν παινεύεται, που δεν έχει θετικές αρετές, που δεν μοιάζει με τον πολύ κόσμο. Ο γέρος «είναι όντως σαν κακό σκυλί (που) ψόφο δεν έχει», από τη Δυτική Μακεδονία θα βρεθεί στην αντίπερα όχθη, θα παντρευτεί, θα κάνει μαγαζί και άλλα πολλά. Ωστόσο, προκοπή δεν έκανε σε τίποτα. Ο Σαρίκας, αν υποθέσουμε ότι βρήκε τον άνθρωπό του, τον βρήκε επειδή η αρνητική ιστορία που διηγείται για τον τόπο μοιάζει τάλε κουάλε με την αρνητική ιστορία του ίδιου του γέρου. Χωρίς πατριδογνωσία. Χωρίς πατριωτισμό. Χωρίς γλυκασμούς και νοσταλγίες. «Ο Γέρος ήταν πλασμένος μόνο για το σήμερα. Μέλλον και μετά δεν υπήρχε γι' αυτόν. Ήθελε να ζει, δεν ήξερε τι σημαίνει επιβίωση. Ήταν τζίτζικας, όχι μέρμηγκας...».


Ενώ τη ζωή την αποδέχεται –τι άλλο να κάνει;–, ο Σαρίκας είναι φόρα αρνητικός για τους ντόπιους και τη μοίρα του. Γιατί οι χωροφυλάκοι πάνε τον Γέρο στο Τμήμα; Μα, επειδή σκάρωναν με τον παπά ψεύτικα πιστοποιητικά. Μόνο που ο Γέρος ήταν μεν χαλασοχώρης, αλλά κακός από φύτρα δεν ήταν. Λίγο αν προσέξουμε τα σουσούμια της διαβαθμισμένης αφήγησης, αντιλαμβανόμαστε ότι τις συνεχόμενες συμφορές της Μακεδονίας ο Σαρίκας τις μεταποιεί επί το δυστυχέστερον σε σαπροκωμωδίες του Γέρου. Αν ο Γέρος ήταν σοκακόσκυλο και κακό χρόνο να 'χει, ο αφηγητής του είναι φανατικός κυνηγός της κακιάς ώρας.


Αναφέρουμε δύο φράσεις (από τα Έξι Αδέλφια) για να ακουστεί ο εσωτερικός ρόχθος του αφηγητή: «"Δεν θέλω ούτε στην κηδεία μου να 'ρθεις!" κατέληξε αφρισμένη, "ούτε εσύ στον τάφο μου!" απάντησε η άλλη – κι έτσι χώρισαν».


«Είχε γίνει περίγελως στις μουστόγριες του χωριού, καθώς προσπαθούσε ακάματα να συνεννοηθεί με διάφορους αμήχανους ξένους τουρίστες, αυτή που ακόμα και τα ελληνικά ήταν δεύτερή της γλώσσα – η πρώτη δεν υπήρχε».
Χαίρε Ζήση!

_______________________________________________

Η τελευταία σελίδα
ΤΟΥ ΓKAZMENT KAΠΛΑΝΙ
ΓΛΩΣΣ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Άντα Κασαπάκη
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΛΙΒΑΝΗΣ, ΣΑΛ.: 189, ΤΙΜΗ: 12,00


Χωρίς καμιά υπερβολή, η αλβανική λογοτεχνία παραμένει απόμακρη για τον ντόπιο αναγνώστη, που κρίνει τις ορέξεις του για διάβασμα από την εικόνα που έχει σχηματίσει για τη σημερινή Αλβανία. Η Τελευταία Σελίδα αφηγείται τις περιπέτειες ενός Αλβανού εν Ελλάδι ονόματι Μέλσι (από τα αρχικά Μαρξ- Έγκελς-Λένιν-Στάλιν), που μόλις μαθαίνει τον θάνατο του πατέρα του Άλι (που επήλθε στη Σαγκάη), ξεκινάει άρον άρον για τα Τίρανα.


Το εντυπωσιακό είναι ότι ο αφηγητής, από την πρώτη κιόλας σελίδα, χαρακτηρίζει την ελληνική «μεγάλη και πολυταξιδεμένη κοσμοπολίτικη κυρία, ξεπεσμένη πια, και τα αλβανικά σκληροτράχηλο και απίστευτα συντηρητικό και θεοπάλαβο βουνίσιο, μάστορα της επιβίωσης». Εν προκειμένω, αξίζει να τονίσουμε ότι οι Έλληνες, παρότι γνήσιοι Βαλκάνιοι, ουδέποτε θεώρησαν την Ελλάδα μέλος της βαλκανικής σαλάτας. Γι' αυτό και το Μπάλκαν χεσάπι (ήτοι το άντε να βγάλεις άκρη με τα Βαλκάνια!) δίνει εξαρχής το στίγμα της ιστορίας και το φλέγμα των προσώπων.


«Τα δόντια του ήταν χάλια. Είχε μείνει όλη τη νύχτα ξάγρυπνος, σπαράζοντας από τους πόνους στο κρεβάτι. Λόγω της κακής ποιότητας του νερού και της έλλειψης πρωτεϊνών, έλεγαν, τα δόντια τους χάλαγαν νωρίς. Ούτε οι οδοντόπαστες μπορούσαν να σταματήσουν το κακό. Στην πόλη ήταν πολλοί αυτοί που είχαν χαλασμένα δόντια. Την εποχή για την οποία μιλάμε, καλοκαίρι του 1983, έβρισκες με δυσκολία ακόμα και οδοντόβουρτσες. Κανείς δεν ήξερε τον λόγο που είχαν εξαφανιστεί από την αγορά. Προφανώς, κανείς δεν τολμούσε να εκφράσει δημόσια μια τέτοια απορία. Οδοντόπαστες, πάντως, έβρισκες. Θυμόταν ακόμα τη μοναδική μάρκα με την οποία μεγάλωσαν γενιές. Kolinos. Εγχώρια παραγωγή. Η Kolinos φαινόταν αιώνια, σαν τον Μεγάλο Ηγέτη. Με τη διαφορά ότι ο Μεγάλος Ηγέτης μεγάλωνε και γερνούσε, ενώ η Kolinos δεν γερνούσε ποτέ».


Ο Καπλάνι χαρακτηρίζει ευθέως την Αλβανία «Λάθος Χώρα», όπως περίπου κάνουμε κι εμείς. Ήτοι χώρα παράλογη, περίπλοκη κι εξουθενωτική. Όσο για την Ελλάδα, την έβαζε στον ίδιο τορβά από τότε που του αρνήθηκαν την ελληνική υπηκοότητα λόγω του ελληνοχριστιανισμού, του ελληνικού Γένους και της ελληνικής Πολιτείας... Μάλιστα, ο προεδρεύων της επιτροπής Τάκης Νταντάκης είχε σκανδαλιστεί ακούγοντας ότι ο Μέλσι δεν ήταν χριστιανός αλλά επιπλέον ήταν άθεος... Αν υπήρχε μια χώρα στην οποία δεν έπρεπε επ' ουδενί να μοιάζει η Ελλάδα, αυτή ήταν η Αλβανία...


«Δεν ξέρω να σου πω για την Αλβανία, δεν τη γνωρίζω. Ξέρω, όμως, τι αισθάνομαι για την Ελλάδα, γιατί έφυγα από εκεί και δεν πρόκειται να ξαναγυρίσω. Αγαπώ την Ελλάδα, το φως, τη θάλασσα, τους ποιητές και τους φίλους μου, που επιμένουν να ζουν εκεί και οι οποίοι μου φαίνονται κάθε φορά που τους συναντάω σαν μαργαριτάρια πεταμένα στη λάσπη. Υπάρχει κάτι το πολύ αρρωστημένο στο σύστημα και στον τρόπο λειτουργίας αυτής της χώρας, που υπέρτατο σκοπό έχει να επιβραβεύει τους διεφθαρμένους και τους απατεώνες και να τσακίζει τις ζωές και τα φτερά των δημιουργικών κι έντιμων ανθρώπων...».


Εξ Αλβανίας τα εύστοχα βέλη....

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
bernhard schlink

Πίσω ράφι / «Φανταζόσουν ότι θα έβγαινες στη σύνταξη ως τρομοκράτης;»

Το μυθιστόρημα «Το Σαββατοκύριακο» του Μπέρνχαρντ Σλινκ εξετάζει τις ηθικές και ιδεολογικές συνέπειες της πολιτικής βίας και της τρομοκρατίας, αναδεικνύοντας τις αμφιλεγόμενες αντιπαραθέσεις γύρω από το παρελθόν και το παρόν.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ