ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

O Ρολάν Μπαρτ στη χώρα του Μάο

O Ρολάν Μπαρτ στη χώρα του Μάο Facebook Twitter
0

Είναι γνώρισμα των Ευρωπαίων διανοουμένων,διάσημων ή άσημων, ναεπιχειρούν κάποια στιγμή ένα ταξίδι στην Ανατολή. Ουσιαστικά, έχουμε να κάνουμε με μια απόπειρα έμμεσης φυγής από την Ευρώπη και τον εαυτό τους, καθώς η διασημότητα  γεννά με τον καιρό ένα αίσθημα ασφυξίας, σάμπως ο συγγραφέας να είναι ένας καταζητούμενος που αναγνωρίζεται σε κάθε άκρη του πλανήτη. Τουλάχιστον για τους Γάλλους, το ταξίδι του Ρολάν Μπαρτ μαζί με τον Φρανσουά Βαλ (διευθυντή της σειράς «Επιστήμες του ανθρώπου») και την αντιπροσωπεία του περιοδικού «Tel Quel», ήτοι τους Φιλίπ Σολέρς, τη Βουλγάρα Τζούλια Κρίστεβα, τον Μαρσλέν Πλενέ, άφησε κάποια εποχή. Ειδικά το περιοδικό, ταυτισμένο εκείνη την εποχή με τον μαοϊσμό, υπήρξε το κύριο ερέθισμα ώστε να κληθούν οι Γάλλοι στη μακρινή πατρίδα του Μάο. Όρος απαράβατος: οι προσκεκλημένοι δεν θα έρχονταν σε επαφή με τους Κινέζους για ευνόητους λόγους. Μαινόταν, άλλωστε, η Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση, με αποκορύφωμα την εκστρατεία εναντίον του Λιν Πιάο και του Κομφούκιου (εκστρατεία Πιλίν Πικόνγκ).

Ο Μπαρτ έγραψε μερικά τετράδια που έγιναν βιβλίο και έδωσαν αφορμή για σεμινάρια, άρθρα, συζητήσεις, πολεμικές και τα παρόμοια. Ο Φρανσουά Βαλ εξέδωσε το βιβλίο του Η Κίνα χωρίς ουτοπία, ενώ στο «Tel Quel» το αφιέρωμα «Κίνα» φιλοξενεί τον διάλογο του Σολέρς, της Κρίστεβα και του Πλενέ για τη χώρα και την ιδεολογία που εκείνα τα χρόνια έκοβε κι έραβε στο Παρίσι. Η Κρίστεβα θα γράψει ένα βιβλίο, Οι Κινέζες, και ο Πλενέ θα δημοσιεύσει αποσπάσματα από το δικό του ημερολόγιο.

Ηφυγή από τη χώρα τους ενισχύει και το συναίσθημα μιας κάποιας πνευματικής αλητείας, στη διάρκεια της οποίας κάθε γραφιάς μπορεί να νιώθει ό,τι θέλει, να μιλάει μόνο με τους ομοεθνείς του και σπάνια με Κινέζους γαλλομαθείς, και φυσικά να σημειώνει στο τετράδιό του ό,τι του περνάει από το μυαλό. Έτσι, δεν μας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι ο Μπαρτ, ευπαθής στο θέαμα των αγοριών, σημειώνει ήδη με το που πατάει το πόδι του στο Πεκίνο: «Ξαφνικά, με έναν από τους παίκτες του Μπάντμινγκτον ερωτικός ηλεκτρισμός: είναι επειδή έχει έξυπνα μάτια. Εξυπνάδα στη θέση του σεξ. Μα, πού βάζουν λοιπόν τη σεξουαλικότητά τους;».

Στη συνέχεια, ο Μπαρτ θα αναφέρει αρκετές φορές τον Σολέρς και ουδέποτε την Κρίστεβα. Οι σημειώσεις είναι σύντομες, συχνά τυχαίες, αλλά πάντα αποτελούν κίνητρο για κάποια ευρύτερη παρατήρηση. «Σκέφτομαι: όλες οι γυναίκες με παντελόνια. Η φούστα έχει εξαφανιστεί». «Δουλειά, κάθε μέρα: παίρνεις πόντους εργασίας (28 μέρες για τον άνδρα, 26 για τη γυναίκα). Δεν υφίσταται Κυριακή. Κυκλικό ωράριο». «Ο Κομφούκιος ήθελε να επαναφέρει τη δουλεία. Και ο Λιν Πιάο, επίσης, είχε αντιγράψει τον Κομφούκιο». «Το μόνο σημαντικό ζήτημα, πάντα και παντού, είναι η καθημερινή και παγκόσμια αποκατάσταση της γραφειοκρατίας (της ιεραρχίας, του διαχωρισμού)».

Καθώς προγευματίζει στο αεροδρόμιο, ο Ζάο, ο ξεναγός, στρέφει και ερωτά τον Μπαρτ: «Χέγκελ έχετε διαβάσει;». Πιθανώς, η ερώτηση του Ζάο (εκτός προγράμματος) εξηγείται από το γεγονός ότι ήταν «ύποπτος»....

Κάτι που λείπει στην κινέζικη μορφή – το γέλιο! Για παράδειγμα, οι αεροσυνοδοί έχουν πλεξίδες, κοτσιδάκια, αλλά ούτε ίχνος χαμόγελου – το ακριβώς αντίθετο από τα δυτικά νάζια. Εκτός από το γέλιο, έχουμε και έναν πολιτισμό άνευ φαλλού. Υψηλή γεννητικότητα; Αρκεί ένα μικρό, πρησμένο σωληνάκι... «Σεξουαλικότητα: το μυστήριο παραμένει –και θα παραμείνει– άλυτο». Γενικά, οι Κινέζοι είναι αντιφροϋδικοί εξαιτίας της σεξουαλικότητας, διότι η πραγματικότητα δεν είναι σεξουαλική. Ερωτική διάθεση των νέων; Προσανατολισμένοι προς την προσπάθεια, τη μελέτη, την εργασία.

Υγιεινή ζωή, όψιμος γάμος; Είκοσι πέντε για την κοπέλα, 28-30 για τους νεαρούς. Γίνεται οικειοθελώς, όχι υποχρεωτικά. Η σεξουαλική ελευθερία πριν από τον γάμο είναι ανηθικότητα. Δεν είναι αποδεκτή από τους νέους. Και με όλα αυτά, σημειώνει ο Μπαρτ, δεν έχω δει το πιπί ούτε ενός Κινέζου. Τι να μάθεις για έναν λαό, αν δεν γνωρίζεις τη σεξουαλικότητά του; Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Στάλιν σε μεγάλες χρωμολιθογραφίες – πουθενά ο Τρότσκι.

Όλες αυτές οι σημειώσεις, γράφει ο Μπαρτ, θα αποτελέσουν, αναμφίβολα, «μαρτυρία χρεοκοπίας της γραφής μου σε αυτήν τη χώρα (σε σύγκριση με την Ιαπωνία). Δεν βρίσκω, αλήθεια, τίποτα να σημειώσω, να αριθμήσω, να ταξινομήσω». Βρίσκει, όμως, να διαβάσει κάτι αγαπημένο: το Μπουβάρ και Πεκυσέ. Ταυτόχρονα, δεν του λείπει η ειρωνεία απέναντι στον Φιλίπ Σολέρς, που δεν είναι μόνο ο τυπικός επικεφαλής των Γάλλων κινεζόφιλων αλλά και το «κεφάλι» της ομάδας...

Η Πιλίν Πικόνγκ είναι εκστρατεία κατά της αντίδρασης. Διδάσκουν τον Διεθνισμό, την ταξική πάλη, την αγάπη για το κόμμα, τις σπουδές, την πειθαρχία.

Διδάσκουν τη δράση των ηρώων, των προτύπων. Εργάτες και στρατιώτες έρχονται να δώσουν μαθήματα στα παιδιά για να ενισχύσουν την πολιτική συνείδηση: βγαίνοντας από το σχολείο (ανοιχτό σχολείο), συνδυάζουν θεωρία και πράξη, παιδεία και κοινωνία. Τα πιτσιρίκια που παρακολουθούν το μάθημα της αριθμητικής δεν σηκώνουν το δάχτυλο αλλά το χέρι με την παλάμη τεντωμένη και σηκώνονται για να απαντήσουν. Όλα τα παιδιά πηγαίνουν στο σχολείο, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Μια φράση που αξίζει όσο ένα βιβλίο: βαθιά απουσία της θρησκείας. Τα βιβλία, όλα μα όλα, αφορούν την πολιτιστική επανάσταση. Συνάμα, δεν νιώθει κανείς ένα αίσθημα εκπατρισμού στην κινέζικη νοοτροπία... Διαζύγια: πολύ σπάνια...

Όταν οι νέοι εκφράζουν την επιθυμία τους να παντρευτούν, το Διαχειριστικό Γραφείο την κάνει δεκτή και απευθύνεται στα Κεντρικά για τα τυπικά ζητήματα (κυβέρνηση). Στη συνέχεια τούς δίνεται κατοικία, έπιπλα κ.λπ. Η ημερομηνία ορίζεται από το ζεύγος. Αρνητική γνωμη δίδεται μόνο σε περιπτώσεις όψιμου γάμου, αλλά σε γενικές γραμμές αρνήσεις δεν υπάρχουν. Όσο για τα διαζύγια, είναι πάρα πολύ σπάνια.

Αιφνίδια κρίση για τον Φιλίπ Σολέρς: «Μαρξιστικό ελάττωμα – μολονότι ο Φιλίπ Σολέρς επιμένει σε έναν λόγο ηθελημένα και επιθετικά υλιστικό, από τη στιγμή που από τον υλισμό κατασκευάζει μια άμεση δήλωση, ξεχνάει τη γλώσσα και με δύο λόγια δεν είναι πια υλιστής».

Βιβλίο
0

ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ