Πέντε βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε βιβλία που διαβάζουμε τώρα Facebook Twitter
0

William Maxwell

Αντίο τώρα, τα λέμε αύριο

μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, Gutenberg

Πόσο σίγουρος μπορεί να είναι κανείς, όταν αποχαιρετά τον άλλον λέγοντας «αντίο τώρα, τα λέμε αύριο;», ότι την επομένη θα είναι όλα όπως τα έχει αφήσει; Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ο οποίος ανατέμνει περίτεχνα την έλλειψη υπαρξιακής βεβαιότητας, καθόλου. Μια στιγμή αρκεί για να αλλάξουν τα δεδομένα, συμπαρασύροντας, σαν την πέτρα που πέφτει στο νερό, τους κύκλους των βίων πολλών ανθρώπων.

Ο πυροβολισμός που ακούγεται ένα βράδυ και έχει ως θύμα τον Λόιντ Γουίλσον είναι αυτός που δίνει το έναυσμα στον συγγραφέα για να αφηγηθεί την προσωπική του ιστορία αλλά και αυτή του πατέρα του, ο οποίος συνδεόταν με στενή φιλία με τον εκλιπόντα, διατηρώντας παράλληλα ερωτική σχέση με τη γυναίκα του. Οι καίριες στιγμές που στέρησαν τη ζωή από τον Λόιντ Γουίλσον και έκαναν τον ορφανό αφηγητή να αναπολεί όλες εκείνες τις στιγμές της παιδικής ανεμελιάς στην αμερικανική επαρχία ‒τη μητέρα του και την παλιά του ζωή‒, επικαλούμενος παράλληλα τον εύθραυστο χαρακτήρα της ζωής που μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη, βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της εσωτερικής αφήγησης.

Άλλωστε, το μυθιστόρημα, που εκτυλίσσεται την κρίσιμη εποχή της Αμερικής του κραχ, φέρνει στο φως πολλά από τα προσωπικά βιώματα του κορυφαίου Αμερικανού συγγραφέα και επιμελητή, ο οποίος έχασε τη δική του μητέρα από την ισπανική γρίπη. Να σημειωθεί πως ο Μάξουελ υπήρξε επί σαράντα χρόνια επιμελητής του «New Yorker», καθώς και μέντορας πολλών συγγραφέων της γενιάς του, όπως οι Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ, Iσαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ, Τζον Απντάικ και ο Ντ.Τζ. Σάλιντζερ. Δεν είναι τυχαίο πως, παρ' όλες τις κόντρες, ήταν ο πρώτος που συμβουλευόταν ο ίδιος ο Σάλιντζερ αναφορικά με τη συγγραφή.

Τόμας Μπέρνχαρντ

Ρίττερ, Ντένε, Φος

μτφρ. Γιώργος Δεπάστας, Κριτική

«Ζούμε αδιάκοπα για να γλιτώσουμε από την πλήξη, και πεθαίνουμε από την πλήξη» είναι η φράση που ξεκλειδώνει ένα από τα πλέον σημαντικά κείμενα της σύγχρονης δραματουργίας, το οποίο επιστρέφει στο εσωτερικό της γλώσσας για να αναδείξει τον απονενοημένο στόχο της ύπαρξης: κανείς δεν ξεφεύγει ούτε από τον εαυτό του αλλά ούτε και από τα αδιέξοδα της οικογένειας και της φιλοδοξίας μιας ολόκληρης ευρωπαϊκής ιντελιγκέντσιας που αναζητούσε απεγνωσμένα τον υψηλό προσδιορισμό του ανθρώπου. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με αυτό το τρίο των έξυπνων αδελφών ‒δυο κορίτσια και ο αδελφός τους‒ που προσπάθησαν να βρουν τη χαμένη άκρη του νήματος, ψάχνοντας το οικογενειακό παρελθόν χωρίς κανένα αποτέλεσμα, και κυρίως χωρίς ελπίδα.

Ο τίτλος του έργου, βασισμένος στα τρία πρόσωπα –που φέρουν τα ονόματα τριών μεγάλων Γερμανών ηθοποιών που ενέπνευσαν τον συγγραφέα, της Ίλζε Ρίττερ, της Κρίστεν Ντένε και του Γκερτ Φος–, ουσιαστικά οφείλεται στον φιλόσοφο Λούντβιχ Βιτγκενστάιν και στη σχέση του με τον ανιψιό του Πάουλ Βιτγκενστάιν, ο οποίος υπήρξε φίλος του Μπέρνχαρντ. Ως εκ τούτου, τα γλωσσικά παιχνίδια δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν από το κείμενο, το οποίο υπερτονίζει την αίσθηση ότι όντως ο κόσμος τελειώνει εκεί όπου αρχίζει η γλωσσική περιγραφή.

Το κείμενο, που μεταφράζεται για δεύτερη φορά στα ελληνικά ‒είχε ξαναμεταφραστεί από τον Λευτέρη Βογιατζή‒, κυκλοφορεί και με αφορμή την ομώνυμη παράσταση σε σκηνοθεσία Μαρίας Πρωτόπαππα, η οποία σημείωσε μεγάλη επιτυχία πέρσι, όταν ανέβηκε από το Θέατρο Τέχνης.

Colson Whitehead

Τα αγόρια του Νίκελ

μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, Ίκαρος

Ευτυχώς, την εποχή του «Can't breathe» ο χώρος της λογοτεχνίας μπορεί να χαίρεται που το κορυφαίο βραβείο Πούλιτζερ βρήκε τον σωστό αποδέκτη, τον συγγραφέα Κόλσον Γουάιτχεντ, ο οποίος, μετά τον Υπόγειο Σιδηρόδρομο, επιστρέφει με τα δικά του αγόρια, τα αγόρια του Νίκελ, αυτά που όχι μόνο δεν είχαν ποτέ φωνή και δεν ανέπνεαν αλλά υφίστανται και κάθε είδους βασανιστήρια, μια διαρκή ψυχική και σωματική εξόντωση, που πολλές φορές απορείς πώς χωράει σε λεκτικές περιγραφές.

Γιατί η αλήθεια είναι ότι η γλωσσική παραστατικότητα και η ασθματική αφήγηση του Γουάιτχεντ αντιστοιχούν πλήρως σε μια οδυνηρή πραγματικότητα και στα πραγματικά γεγονότα που συνδέονται με το Νίκελ, ένα αναμορφωτήριο στη Φλόριντα που λειτούργησε για εκατόν έντεκα χρόνια, καταστρέφοντας τη ζωή χιλιάδων εφήβων. Σε αυτό καταλήγει ο ταλαντούχος Έλγουντ Κέρτις, ο οποίος, όπως τόσα αγόρια της ηλικίας του, βρίσκεται από ένα λάθος ζύγισμα της μοίρας ανάμεσα σε τόσες άλλες ψυχές, που δεν έχουν κανέναν λόγο όχι μόνο στη ζωή αλλά ούτε και στην ελπίδα. Για την ακρίβεια, ήταν το μοιραίο λάθος να κάνει οτοστόπ σε κλεμμένο αυτοκίνητο που ανάγκασε τον ταλαντούχο Κέρτις, του οποίου απόλυτο πρότυπο είναι ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, να τεθεί αυτόχρημα εκτός κοινωνίας και να καταλήξει μια αναλώσιμη σάρκα, πάνω στην οποία οι λευκοί βρήκαν την ευκαιρία να εξαντλήσουν τα πιο απάνθρωπα ένστικτά τους.

Τα όσα αδιανόητα συμβαίνουν στο Νίκελ σε επίπεδο ψυχικής και σωματικής εξόντωσης δεν είναι απλώς θέμα μυθοπλασίας αλλά και απτής πραγματικότητας ‒ μόνο που ο Γουάιτχεντ έχει τη μαεστρία να τα αποδίδει με την ακρίβεια ενός διακεκριμένου και πολυβραβευμένου συγγραφέα.

J.-K. Huysmans

Ανάστροφα

μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, Στερέωμα

Αριστούργημα. Διαμαντάκι από αυτά που λάμπουν στο σκοτεινό θάμβος των σπουδαίων maudits, οι οποίοι λάτρεψαν την ποίηση και αρνήθηκαν να υποταχθούν στο modus vivendi και στις τάσεις της εποχής. Απαρνούμενοι τον νατουραλισμό και τις κυρίαρχες θεωρητικές επιταγές, είδαν στην παρακμή της Δύσης μια καλή αφορμή για εσωτερικές εξερευνήσεις και μια ποίηση που φτιάχνεται από τις κατεστραμμένες φόρμες και τις καμένες καρδιές.

Γι' αυτό και από τους σύγχρονους νεορομαντικούς έως τον δικό μας Μισέλ Ουελμπέκ ‒ο οποίος είναι προφανές ότι έχει τον Ουισμάν στο μυαλό του όταν βάζει τους ήρωες των μυθιστορημάτων του να ονειροπολούν‒ λίγοι είναι οι συγγραφείς που άφησε ανεπηρέαστους το Ανάστροφα του Ουισμάν: «σκοτεινοί» λογοτέχνες, πανκ, άνθρωποι της ποίησης που ένιωσαν το σαρωτικό πέρασμα αυτής της θαλερής, σαν δυναμίτης, γλώσσας, χαραγμένης πάνω στη λεπτεπίλεπτη σάρκα του αισθητισμού.

Ο ενορασιακός λόγος είναι κυρίαρχος εδώ και δένει απόλυτα τόσο με την εικονοποιία των σπουδαίων ζωγράφων, όπως αυτή του Ολλανδού Γιαν Λούικεν, όσο και με την υψηλή στιχουργία του Μποντλέρ, με τους μετα-μπαρόκ αρχιτέκτονες που έφτιαξαν μια άλλη κατασκευή στην άκρη του αυστηρά δομημένου κόσμου. Από τα βιβλία που διαβάζονται και ξαναδιαβάζονται ως ποίημα ή ως εμμονική προσευχή των αμαρτωλών της λογοτεχνίας και της ποίησης.

Ντένις Τζόνσον

Η γενναιοδωρία της γοργόνας

μτφρ. Κώστας Σπαθαράκης, Αντίποδες

«Όταν ο διάβολος βάλει κι αυτόν τον τελευταίο γάντζο στην καρδιά σου, μετά αρχίζει να σε σέρνει από πόλη σε πόλη» γράφει ο Μαρκ Κασσάντρα, ο τρελός ασθενής της Αστροφεγγιάς, προς τον άγνωστο γιατρό που τον κουράρει, ανάμεσα στα άλλα γράμματα που έχει στείλει στον Πάπα Ιωάννη Παύλο, στον ίδιο τον Διάβολο, στη Μέλανι, στους «φίλους και γείτονες στο σύμπαν», επιβεβαιώνοντας αυτή την ακροβασία ανάμεσα στο παράλογο και το καθημερινό, αυτή την αντίστροφη όψη της αμερικανικής πραγματικότητας που συνορεύει διαρκώς με τον θάνατο.

Ωστόσο, είναι το γεγονός της θνητότητας που προσδίδει στην πένα του Τζόνσον μια αδιανόητη δύναμη, σαν να γράφει την τελευταία μέρα της ζωής του, και μια αλήθεια που κάνει οτιδήποτε ψεύτικο να κατακρημνίζεται κάτω από το βάρος που έχουν οι λέξεις του, που κόβουν σαν μαχαίρι. Η λιτή αφήγηση έρχεται σε πλήρη αντιδιαστολή με μια πλούσια σε εικόνες χαρτογράφηση της αμερικανικής ηπείρου, περνώντας με ευκολία από τις φυλακές στα κέντρα αποτοξίνωσης και από τα τρελάδικα στα δωμάτια των ασθενών.

Παρότι πρόκειται για ζωές στα όρια, αυτό που διακρίνει τη γραφή του Τζόνσον ‒και τον διαφοροποιεί, φέρ' ειπείν, από τον Κάρβερ‒ είναι το ανελέητο, σαρκαστικό χιούμορ που φαίνεται ακόμα και στους τίτλους. Πόσοι, άλλωστε, μπορούν να γράψουν για τον ποιητή Μάρκους Άχερν, ο οποίος συνελήφθη γιατί βεβήλωσε ή αποπειράθηκε να βεβηλώσει τον τάφο του Έλβις Πρίσλεϊ; Μια συλλογή διηγημάτων για «τα πιο σκοτεινά, τα πιο άγρια βάθη της αμερικανικής ζωής», όπως έγραφε χαρακτηριστικά ο Φίλιπ Ροθ, αφού πίστευε ότι δεν υπάρχει κανείς όμοιός του Τζόνσον.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

 

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ. 

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Πλάνητες» της Όλγκα Τοκάρτσουκ: Φτιάχνοντας τη λογοτεχνία από την αρχή

Βιβλίο / «Πλάνητες» της Όλγκα Τοκάρτσουκ: Φτιάχνοντας τη λογοτεχνία από την αρχή

Το περσινό Νόμπελ πήγε δικαίως στην Πολωνή Όλγκα Τοκάρτσουκ, που με τους «Πλάνητές» της αποκαλύπτει πως η λογοτεχνία μπορεί να επαναπροσδιοριστεί και ως διαρκής εξερεύνηση.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ουδέποτε ήταν ροζ λογοτεχνία η Φεράντε, λέει η Ελληνίδα που τη μεταφράζει

Δήμητρα Δότση / Ουδέποτε ήταν ροζ λογοτεχνία η Φεράντε, λέει η Ελληνίδα που τη μεταφράζει

Η μεταφράστρια των βιβλίων της Έλενα Φεράντε στην Ελλάδα, Δήμητρα Δότση, μιλά στη LiFO για τη μυστηριώδη συγγραφέα, την τέχνη της μετάφρασης και τα βιβλία που παραδίδει στους εκδότες το επόμενο διάστημα.
M. HULOT

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το κρητικό φαγητό είναι πολιτισμικός πλούτος, κληρονομημένη γνώση, καταστάλαγμα εμπειριών, και πηγή έμπνευσης

Βιβλίο / Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ