Ποίηση & Φιλοσοφία

Ποίηση & Φιλοσοφία Facebook Twitter
0

1. Ο χρόνος σμιλεύει τις ώρες. Σμιλεύοντας τον χρόνο, έγραφε κι ο Αντρέι Ταρκόφσκι, και η ποίηση, η τέχνη, είναι ο χρόνος που σμιλεύει τα πάντα για να ξορκίσει τη φθορά, για να ψάλει το εφήμερο προκειμένου να το καλοπιάσει, να το σταματήσει, να το επιμηκύνει. Δύο βιβλία ποίησης έρχονται να μας θέλξουν και να αναζωπυρώσουν το πάθος μας για την κατεξοχήν πύκνωση του λόγου. Οι Εκλάμψεις (εκδ. Περισπωμένη) του Θανάση Κιτσόπουλου, στον οποίο οφείλουμε, μεταξύ άλλων, την πολύτιμη μετάφραση του TractatusLogico-Philosophicus του Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν (εκδ. Παπαζήσης, 1978). Και ο συγκεντρωτικός τόμος Εγώ ένας ξένος (εκδ. Κίχλη) του Αλέξανδρου Ίσαρη, στον οποίο οφείλουμε, εκτός από την ποίηση και τη ζωγραφική του, ανεκτίμητες συστάσεις έργων σημαντικότατων Γερμανών και Αυστριακών δημιουργών (Τόμας Μαν, Ρόμπερτ Μούζιλ, Πέτερ Χάντκε, Τόμας Μπέρνχαρντ).

Ανθολογώ Κιτσόπουλο, σημειώνοντας ότι ο χρόνος, η φιλία, η ευγένεια, η μουσική, κοσμούν τα σύντομα ποιητικά μανιφέστα του, τις εκλάμψεις του: «Μουσική / τα λόγια υποκλίνονται / και σβήνουν / κάθαρση». «Ο χρόνος σμιλεύει τις ώρες / τους ρυθμούς / τα καρδιοχτύπια / μνημόσημα». «Τα ξεφτίδια του / βαραίνουν τους ώμους / ο λιτός βίος / είναι πιο / φιλάνθρωπος». «Οι μνήμες στοιβάζονται / στ' αμπάρια / στερεύουν τα όνειρα / στεγνώνουν τα πηγάδια / σωρός τα πτώματα / των ηττημένων». «Πού τρέχεις αστέ / ανέστιος / στο κάμα του μεσημεριού / τα ποτάμια έχουν στερέψει / δεν είναι για σένα». «Στην άκρη του δρόμου / ο κλειδοκράτωρ χρόνος / αόρατος / ανοίγει και κλείνει / το πέρασμα / στην επικράτεια / του πουθενά».

2. Στο κατώφλι της γραφής. Ανθολογώ Ίσαρη, σημειώνοντας ότι και εδώ δεσπόζει η μουσική, το φάσμα του θανάτου και η διά της τέχνης υπέρβασή του, το ξεγέλασμα του σκότους, ο πολυπρισματικός στοχασμός, ο αίνος για τους μεγάλους δημιουργούς/οδοδείκτες (Μότσαρτ, Μπαχ, Μάλερ, Καβάφης, Ταρκόφσκι). Μάλλον αντιγράφω, παρά ανθολογώ, το ποίημα «Sebald», σημειώνοντας ότι είναι, απ' όσο ξέρω, η πρώτη και μοναδική έως τώρα καλλιτεχνική εξύμνηση του μεγάλου συγγραφέα: «Στέκεται στην άκρη του καθρέφτη / Δυο πιθαμές πάνω από την άβυσσο // Έτοιμος να διαβεί το κατώφλι της γραφής. / Έντονο φως στο μέτωπο και στο λευκό μουστάκι / μα όλα τα υπόλοιπα γκρίζα ή στη σκιά./ Γκρίζοι διάδρομοι φρενοκομείων / Θολά δωμάτια με βαριά παραπετάσματα / Στοές πάνω σε κρεματόρια / Τεράστιοι Σταθμοί / Με τρένα που διασχίζουν το μυαλό./ «Το μόνο βέβαιο είναι/ Πως ο πόνος δεν σταματά ποτέ», είπε./ Απλώνει ρίζες σαν δέντρο που ψηλώνει/ Ή σαν μουσική που σβήνει/ Καθώς περνά το αίμα.// Γύρω του η έρημος παγωμένη./ Ίσκιοι μαυροντυμένοι αναμνήσεων / Που τρίφτηκαν πάνω σ' ένα λευκό κοστούμι / Την ώρα που χανόταν μες στη σύγκρουση./ Μόνο το πρόσωπο έμεινε άθικτο / Καθώς η μέρα σκέπαζε την έσχατη πνοή./ Η στήλη έσπασε, τα γόνατα τσακίστηκαν / Κι εκείνος μπρούμυτα, αγκαλιασμένος με τη σκέψη τους: Άουστερλιτς, Γκρύνεβαλντ, Σέλγουιν / Μπεράιτερ, Φέρμπερ / και προπαντός Άμπροζ Άντελβαρτ και Σόλομον.// Τρέχει τώρα προς την εικόνα του / Που γύρισε από την ξενιτιά./ Κρατώντας πάνω του τις λέξεις / Πατά τον θάνατο και ίδιος αίλουρος / Υψώνεται στην καπνοδόχο./ Βρέχει ασταμάτητα / Μα αυτός πετά πάνω απ' τα δάση / Τους τρούλους και τα σύννεφα / Με στάχτες στα μαλλιά / Προς τη σελήνη.// Ζέμπαλντ: πάντα η γνωστή πραότητα / Το ίδιο φορτίο της απόγνωσης / Το ίδιο λοξό πένθιμο βλέμμα / Στραμμένο στην ανατολή / Με χρώμα ερημιάς».

3. Γλώσσα / Γλώττα. Μιλάει ο Μέγας Μισέλ, ο πρίγκηψ της Κυπαρισσίας Μιχάλης Κατσαρός, και λέγει: «Ή γράφω με γλώσσα ή γράφω με γλώτταν. Να σας πω, εντέλει; Δεν ενδιαφέρομαι ούτε για τη γλώσσα ούτε για τη γλώτταν. Απλώς χτυπώ τους γλουτούς μου, χα χα χα» Από τον τόμο, πολύτιμος κι αυτός γιατί είναι κιβωτός, Είκοσι Έλληνες στον Άδη (εκδ. Γαβριηλίδης), όπου στεγάζονται συνεντεύξεις που έδωσαν κορυφαίες προσωπικότητες στον Άρη Σκιαδόπουλο. Πιο κάτω, ακούμε τον Νίκο Καρούζο να λέει: «Ο ποιητής είναι ιερέας και ως ιερέας έχει ένα ευχολόγιο. Τώρα, το ευχολόγιο ενδέχεται να μείνει ευχολόγιο! Η τελική μου απάντηση: Δεν είμαι απαισιόδοξος αλλά ευχολογώ! Συμπεριφέρομαι ως ιερέας. Δεν κάνω αυτήν τη στιγμή χιούμορ (ωστόσο θα μπορούσα). Επαναλαμβάνω: Δεν είμαι απαισιόδοξος, είμαι ιερέας με ευχολόγιο!»

radiobookspotting.blogspot.gr/

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μην πεις λέξη»: Ένα καταιγιστικό βιβλίο για την άλλη «ματωμένη» Κυριακή

Βιβλίο / «Μην πεις λέξη»: Ένα καταιγιστικό βιβλίο για την άλλη «ματωμένη» Κυριακή

Το πολυβραβευμένο βιβλίο του Patrick Radden Keefe που έγινε μίνι σειρά στο Disney+, εκτός από τη συγκλονιστική ιστορία της Jean McConville που απήχθη και δολοφονήθηκε από τον IRA, φέρνει και ένα παράδειγμα έντασης γραφής και έρευνας που δεν το συναντούμε συχνά.
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΒΑΛΛΙΕΡΑΚΗΣ
 Δημήτρης Χατζής  (Νίκος Γουλανδρής «491 δελτία για τον Δημήτρη Χατζή»)

Το πίσω ράφι / «Αν δεν γυρίσω, σα συγγραφέας είμαι χαμένος»: Ο Δημήτρης Χατζής μέσα από 491 δελτία

Στο βιβλίο του Νίκου Γουλανδρή, μέσα από έγγραφα, φωτογραφίες και επιστολές καταγράφεται ο κόσμος που θέλησε ν’ αλλάξει ο Χατζής, ως πολίτης, ως πεζογράφος, ως ιδεολόγος.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Βιβλίο / Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Μόλις μία εβδομάδα μετά τις αμερικανικές εκλογές, βιβλία δυστοπικού περιεχομένου και πολιτικής θεωρίας εκτοξεύτηκαν στις πρώτες θέσεις των παγκόσμιων πωλήσεων, αποδεικνύοντας ότι η ανάγνωση παραμένει το ένα και μοναδικό όπλο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ