Ο ρατσισμός, το μίσος και η βία αποτελούν εξίσου εβραϊκές αξίες.
Ο Ιουδαϊσμός απορρίπτει τον ρατσισμό, το μίσος και τη βία που είδαμε στους δρόμους του Ισραήλ. Αλλά και τα αποδέχεται.
Από τον ισραηλινό δημοσιογράφο της Haaretz
Anshel Pfeffer
Είδατε τα αγόρια που τραγουδούσαν;
Φυσικά τα είδατε. Ήταν σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι Ισραηλινοί έφηβοι με τις κιπά και τα λευκά πουκάμισά τους, που χοροπηδούσαν και τραγουδούσαν ένα βιβλικό τραγούδι εκδίκησης στο Δυτικό Τείχος, την ίδια ώρα που ένα φλεγόμενο κυπαρίσσι πέρα από το τείχος έμοιαζε να καίει το τζαμί Al-Aqsa.
Μήπως ανατριχιάσατε και σκεφτήκατε ότι αυτό δεν είναι ο Ιουδαϊσμός μου; Ή μήπως ακόμη και τουιτάρατε κάποια λόγια εν σχέσει με αυτό;
Δεν θα μπορούσατε να κάνετε μεγαλύτερο λάθος.
Ας το εξετάσουμε λίγο. Τα αγόρια χορεύουν κοντά στο τελευταίο φυσικό κατάλοιπο του αρχαίου εβραϊκού ναού και τραγουδούν ένα απόσπασμα από ένα ακόμη αρχαιότερο εβραϊκό βιβλίο (Κριτές 16: 28)
Αυτό μου φαίνεται μια χαρά Εβραϊκό. Ρατσιστικό και γεμάτο μίσος, χωρίς αμφιβολία. Αλλά βαθιά Εβραϊκό.
Μερικοί Εβραίοι δεν θέλουν να παραδεχτούν ότι η παράδοσή μας περιέχει μεγάλο μίσος. Στη σημερινή δυτική κουλτούρα, όπου η ταυτότητα είναι το παν και οι αξίες ασπρόμαυρες, ο Ιουδαϊσμός τους πρέπει να είναι πεντακάθαρος.
Τι κρίμα που δεν μπορεί να είναι έτσι. Που για κάθε προτροπή να αγαπάμε τους καταπιεσμένους και ενδεείς ξένους, υπάρχει μία άλλη που μας ζητά να γίνουμε τα εργαλεία της οργής του Θεού. Που η θαυμάσια οικολογική εντολή της Τορά να μην κόβονται τα οπωροφόρα δέντρα είναι στην πραγματικότητα ο καλύτερος τρόπος για να λιμοκτονήσει μια εχθρική πόλη και να υποταχθεί.
Ω, και αυτή η όμορφη έννοια του Tikkun Olam που πιστεύεις ότι σημαίνει να αλλάζεις τον κόσμο προς όφελος όλης της ανθρωπότητας; Προέρχεται στην πραγματικότητα από μια αρχαία εβραϊκή προσευχή που λέει πόσο υπέροχο είναι που γεννηθήκαμε Εβραίοι και ότι το tikkun του olam πρέπει να επιτευχθεί αφαιρώντας τα είδωλα των μη Εβραίων από προσώπου γης.
Δεν πρέπει να είναι αυτό ο Ιουδαϊσμός σας. Η παράδοσή μας είναι ένα ποτπουρί από το οποίο μπορείτε να επιλέξετε και να ερμηνεύσετε ό, τι θέλετε. Οι ραβίνοι το κάνουν αυτό εδώ και 3000 χρόνια, και το ίδιο και εσείς.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι αν ο καθένας μπορεί να επιλέγει, δικαιούστε να χρησιμοποιήσετε τα κανονικά κείμενα της Τορά και του Ταλμούδ στην αναζήτησή σας για κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά πρέπει και να δεχτείτε ότι όσοι επιλέγουν να είναι υπέρμαχοι της εβραϊκής φυλής, το βασίζουν και αυτοί σε απόλυτα αυθεντικές εβραϊκές παραδόσεις.
Προσωπικά, μου αρέσει κάθε στρεβλό και ενοχλητικό κομμάτι τους. Οι ηθικές ασάφειες, οι αντιφάσεις, οι Ταλμουδικές λογικές ακροβασίες, είναι αυτό που με κρατά Εβραίο χωρίς να πιστεύω στον Θεό. Επειδή τα κανονικά κείμενα δεν προσποιούνται ότι θέλουν να παίξουν με το μυαλό μας. Και η μόνη απάντηση στο αίνιγμα είναι ότι δεν μπορείτε να τα έχετε όλα. Πρέπει να επιλέξετε, γιατί ο Ιουδαϊσμός είναι ατελής και, στο σύνολό του, ανήθικος εκ προοιμίου.
Γεγονός είναι ότι η Τορά και το Μιδράς δεν προσπάθησαν να απεικονίσουν τους πατέρες και μητέρες ιδρυτές του εβραϊκού έθνους ως πρότυπα αρετής, αλλά αντίθετα διακατέχονται από αρκετή ανεκτικότητα απέναντι στα ανθρώπινα λάθη τους.
Ο Βασιλιάς Δαβίδ δεν έστειλε έναν άνδρα να σκοτωθεί στη μάχη, ώστε να μπορέσει να συνευρεθεί με τη σύζυγό του, Μπατσέβα, τη μητέρα του Βασιλιά Σολομώντα; Ο ίδιος ο Δαβίδ ήταν απόγονος μιας Μωαβίτισσας Ρουθ που κυλιόταν στα άχυρα με τον δικαστή Βοόζ, του οποίου ο πρόγονος Φαρές γεννήθηκε αφότου η μητέρα του Θάμαρ, ντυμένη πόρνη, εξαπάτησε τον πεθερό της για να κάνει σεξ μαζί του. Ο Ιούδας ήταν τόσο εξοργισμένος όταν ανακάλυψε ότι η χήρα νύφη του ήταν έγκυος που ετοιμαζόταν να την κάψει στην πυρά, μέχρι που συνειδητοποίησε ότι ήταν αυτός ο πατέρας.
Δεν είναι αυτή η πλευρά της σαπουνόπερας που μου αρέσει στη Βίβλο, αλλά το ότι θέλει να βλέπουμε τους προγόνους μας ως πρότυπα, παρόλο που είναι τόσο ακόλαστοι και δολοφόνοι. Μπορούμε πάντα να είμαστε υπερήφανοι και να μαθαίνουμε από αυτούς.
Οι Εβραίοι δεν έχουν και μεγάλη έφεση στα αγάλματα, αλλά αν είχαμε τον δικό μας Δαβίδ του Μιχαήλ 'Αγγελου, ορισμένοι Εβραίοι θα ζητούσαν σήμερα να κατέβει το άγαλμα του γενοκτονικού παλαιού τυράννου.
Το πρόβλημα με τις εβραϊκές αξίες είναι ότι είναι υπερβολικά πολλές, και ότι διαμορφώθηκαν έτσι ώστε να αντιφάσκουν μεταξύ τους.
Εάν επιμένετε ότι είστε προοδευτικοί ή ανθρωπιστές, μπορείτε πάντα να έχετε εβραϊκές αξίες, αλλά θα πρέπει να είστε πρόθυμοι να παραδεχτείτε ότι η προοδευτικότητα και ο ανθρωπισμός σας καθοδηγούν την επιλογή των εβραϊκών αξιών και όχι το αντίστροφο. Και ότι οι ρατσιστές ακολουθούν ακριβώς την ίδια διαδικασία. Έχουν επιλέξει, ή οι ραβίνοι και οι πολιτικοί τους επέλεξαν, τις εβραϊκές αξίες που υποστηρίζουν τις θέσεις τους. Είναι εξίσου Εβραίοι με εσάς.
Γιατί έχει σημασία; Εάν ο Ιουδαϊσμός μας απορρίπτει τον ρατσισμό και το μίσος, γιατί πρέπει να αποδεχτούμε αυτούς που επιλέγουν να υιοθετήσουν αυτά τα στοιχεία;
Ο πραγματικός αγώνας που έχουν να επωμιστούν τώρα οι φιλελεύθεροι Εβραίοι δεν είναι για τη δικαιοσύνη για τους Παλαιστινίους ή για την επιβίωση της ισραηλινής δημοκρατίας, αν και αυτοί οι δύο στόχοι είναι πολύ σημαντικοί. Ο πραγματικός αγώνας είναι για τον ίδιο τον Ιουδαϊσμό. Έναν Ιουδαϊσμό που μπορούμε όλοι να αποκτήσουμε αναγνωρίζοντας τις αξίες μας μέσα σε αυτόν.
Αλλά για να έχουμε μία οποιαδήποτε πιθανότητα να δώσουμε αυτόν τον αγώνα, και πόσο μάλλον να ελπίζουμε να κερδίσουμε, πρέπει να δεχτούμε ότι η άλλη πλευρά, οι εξτρεμιστές, οι φονταμενταλιστές, οι ρατσιστές, έχουν επίσης αξίωση στον Ιουδαϊσμό. Και ότι δίνουμε αυτή τη μάχη με αυτούς τους όρους. Γιατί αν δεν το κάνουμε, αν συνεχίσουμε να ισχυριζόμαστε ότι η επιλεκτική μας εκδοχή, συμβατή με τους δυτικούς κανόνες του 21ου αιώνα, είναι ο μόνος Ιουδαϊσμός, δεν είμαστε τόσο διαφορετικοί από αυτούς.
Δεν μπορείτε να υποστηρίζετε ότι ως Εβραίοι που πίστευαν και προσδοκούσαν στην επιστροφή στην πατρίδα μας, πρέπει να αναγνωρίζουμε και το δικαίωμα επιστροφής των Παλαιστινίων, εκτός κι αν δεχόμαστε ότι ως Εβραίοι θα μπορούσαμε επίσης να πιστέψουμε ότι είναι δικαίωμά μας η εθνοκάθαρση, γιατί "αν δεν εκδιώξετε τους κατοίκους της γης, αυτούς που θα αφήσετε να μείνουν θα είναι αγκίδες στα μάτια σας και αγκάθια στα πλευρά σας, και θα σας βασανίζουν στη χώρα όπου θα ζείτε" (Αρ. 33 55). Είναι κι αυτό γραμμένο.
Πρέπει να δεχτούμε ότι ο Ιουδαϊσμός είναι μια ρεαλιστική και εξελισσόμενη παράδοση, και ότι ο ισχυρισμός αυτός έχει γερές βάσεις στην ιστορία. 'Οχι όμως επειδή η επιλογή μας των εδαφίων της Τορά και του Ταλμούδ που προτιμούμε είναι η μόνη αποδεκτή, μόνο και μόνο επειδή μας φαίνεται πιο ηθική σε μας και τους μη Εβραίους συγχρονούς μας.
Κι αυτό γιατί το ελάττωμα στον Ιουδαϊσμό τους δεν είναι ότι είναι ανήθικος. Αδιαφορούν παντελώς για τα πεφωτισμένα δυτικά ήθη και, ας το παραδεχτούμε, μπορεί να είναι μια μειονότητα αυτή τη στιγμή, αλλά έχουν πολύ περισσότερα μωρά από εσάς, τα οποία μεγαλώνουν όχι μόνο στο Ισραήλ, αλλά και στην Αμερική [ο δημοσιογράφος αναφέρεται εδώ μάλλον στην πιο φανατισμένη μερίδα των υπερορθοδόξων - σ.σ.].
Εάν επιμένετε να προσδιοριστείτε ως Εβραίοι, τότε πρέπει να είστε έτοιμοι να δεχτείτε πολλούς άλλους απεχθείς Εβραίους ως εξίσου αυθεντικά Εβραίους με εσάς. Δεν μπορούμε να χτίσουμε μια καλύτερη εβραϊκή ταυτότητα αν δεν αντιμετωπίσουμε, αντί να τις αρνούμαστε, αυτές τις άλλες ταυτότητες ως εξίσου εβραϊκές, όσο μισητές κι αν είναι.
Anshel Pfeffer
Haaretz, 14.05.2021
