Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Koga Harue, Umi (Η θάλασσα) (1929). The National Museum of Modern Art, Tokyo

Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ τιμά το κίνημα που επηρέασε καθοριστικά την τέχνη

0

Ο σουρεαλισμός σε όλη του τη δόξα και το εύρος γιορτάζεται στην έκθεση Surrealism Beyond Borders στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, μια έκθεση που εξετάζει το διεθνές εύρος του κινήματος και τον τρόπο με τον οποίο από το Παρίσι κατέκτησε τον κόσμο.

Το κίνημα του σουρεαλισμού γεννήθηκε στο Παρίσι από μια μικρή ομάδα συγγραφέων και καλλιτεχνών που προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν το ασυνείδητο ως το μέσο που απελευθερώνει τη δύναμη της φαντασίας.

Περιφρονώντας τον ορθολογισμό και τον λογοτεχνικό ρεαλισμό, και έντονα επηρεασμένοι από τον Σίγκμουντ Φρόιντ, οι σουρεαλιστές πίστευαν ότι η λογική κατέστειλε τη δύναμη της φαντασίας, βαραίνοντάς την με ταμπού. Επηρεασμένοι και από τον Καρλ Μαρξ, πίστευαν ότι η ψυχή είχε τη δύναμη να αποκαλύψει τις αντιφάσεις στον καθημερινό κόσμο και να πυροδοτήσει την επανάσταση.

Ο όρος σουρεαλισμός επινοήθηκε το 1917 από το Γάλλο ποιητή Γκιγιόμ Απολινέρ, ο οποίος τον χρησιμοποίησε χαρακτηρίζοντας το παράδοξο θεατρικό έργο του Οι Μαστοί του Τειρεσία ως «υπερρεαλιστικό δράμα». Κατά τον Απολινέρ ο όρος αυτός δήλωνε τον αναλογικό τρόπο με τον οποίο μπορεί να αποδοθεί η πραγματικότητα.

Ο σουρεαλισμός θεωρήθηκε ως το πιο ισχυρό και με τη μεγαλύτερη επιρροή κίνημα στην τέχνη του εικοστού αιώνα. Μορφές όπως ο Σαλβαντόρ Νταλί και ο Μαν Ρέι όχι μόνο άσκησαν μια σημαντική επιρροή στην πρωτοποριακή τέχνη, αλλά μέσω της εμπορικής δουλειάς τους –σε φωτογραφίσεις μόδας, στη διαφήμιση και στον κινηματογράφο– μετέφεραν το ύφος και το πνεύμα του κινήματος σε ένα τεράστιο κοινό.

Το 1924 ο Αντρέ Μπρετόν έγραψε «Το Μανιφέστο του Σουρεαλισμού», στο οποίο όρισε τον σουρεαλισμό: Αυτοματισμός ψυχικός, καθαρός, με τον οποίο προτίθεται κανείς να εκφράσει είτε προφορικά είτε γραπτά είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο την πραγματική λειτουργία της σκέψης. Υπαγόρευση της σκέψης, με την απουσία κάθε ελέγχου από τη λογική, έξω από κάθε προκατάληψη αισθητική ή ηθική.

Ο σουρεαλισμός θεωρήθηκε ως το πιο ισχυρό και με τη μεγαλύτερη επιρροή κίνημα στην τέχνη του εικοστού αιώνα. Μορφές όπως ο Σαλβαντόρ Νταλί και ο Μαν Ρέι όχι μόνο άσκησαν μια σημαντική επιρροή στην πρωτοποριακή τέχνη, αλλά μέσω της εμπορικής δουλειάς τους –σε φωτογραφίσεις μόδας, στη διαφήμιση και στον κινηματογράφο– μετέφεραν το ύφος και το πνεύμα του κινήματος σε ένα τεράστιο κοινό.

Η έκθεση ανοίγει στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης αυτόν τον μήνα πριν ταξιδέψει στην Tate Modern τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους. Στη Νέα Υόρκη, θα εκτείνεται σε οκτώ γκαλερί με εκατοντάδες έργα από περισσότερες από 40 χώρες.

Γνωστά κομμάτια από πρωτοπόρους του κινήματος, συμπεριλαμβανομένων των Μαξ Έρνστ και Τζόρτζιο ντε Κίρικο, θα παρουσιαστούν μαζί με λιγότερο γνωστούς καλλιτέχνες όπως ο Πορτογάλος ποιητής και καλλιτέχνης Αρτούρ Κρουζέιρο Σέιξας και ο Αργεντινός ζωγράφος Αντόνιο Μπέρνι, που υπήρξε εξαιρετικά δημοφιλής στη Νότια Αμερική.

Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Leonora Carrington Self-portrait περ. 1937–38. The Metropolitan Museum of Art, New York, The Pierre and Maria-Gaetana Matisse Collection, 2002 © 2021 Estate of Leonora Carrington / Artists Rights Society (ARS), New York. Image © Metropolitan Museum of Art

«Ο σουρεαλισμός έχει ταξιδέψει και εξελιχθεί από τόπο σε τόπο και από εποχή σε εποχή» λένε οι επιμελητές της έκθεσης που πιστεύουν ότι το ενδιαφέρον για το κίνημα είναι παγκόσμιο καθώς έχει καταφέρει να ενώσει ιδέες και ανθρώπους μέσα στην απελευθερωτική του εφαρμογή και λειτουργία.

Καλλιτέχνες από την Ευρώπη και την Αμερική συναντιούνται σε αυτή την έκθεση με σουρεαλιστές πρωτοπόρους όπως ο Αιθιοπο-Αρμένιος Αλεξάντερ Μπογκοσιάν, που στη δουλειά του συγχωνεύει την εμπειρία του από τη μαύρη διασπορά με τον υπερρεαλισμό και τις στιλιστικές επιρροές από καλλιτέχνες όπως ο Ρομπέρτο ​​Μάτα, ο Ιάπωνας Κόγκα Χαρούε και ο Κάρλος Μέριντα από τη Γουατεμάλα, κάτι που φανερώνει ότι ο σουρεαλισμός ερμηνεύτηκε μετά το 1920 από καλλιτέχνες σε όλο τον κόσμο.

Πάντα επίκαιρος, ο σουρεαλισμός είναι ένα πεδίο που οι καλλιτέχνες δεν εγκαταλείπουν ποτέ, «ειδικά σε περιόδους πολιτικής και κοινωνικής αστάθειας, όπως σήμερα που η εποχή μας χαρακτηρίζεται από πανδημία, οικονομική δυσπραγία, κοινωνική αναταραχή, εξορία και εκτοπισμό, αυξανόμενο εθνικισμό, απομονωτισμό και καταστολή» λένε οι επιμελητές του ΜΕΤ. Ο σουρεαλισμός είναι ο τρόπος που απογειώνει τη φαντασία, δημιουργώντας μια λυτρωτική «πραγματικότητα» της τέχνης, που σήμερα είναι πιο απαραίτητη από ποτέ.

Η έκθεση θα εγκαινιαστεί στις 11 Οκτωβρίου και θα διαρκέσει έως τις 30 Ιανουαρίου 2022. Έναν μήνα αργότερα θα κάνει εγκαίνια στην Tate Modern, στο Λονδίνο, μέχρι τον Αύγουστο του 2022.

Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Mayo (Antoine Malliarakis) Coups de bâtons 1937. Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen, Düsseldorf © VG Bild-Kunst, Bonn 2021. Φωτο: Achim Kukulies, Düsseldorf
Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Ithell Colquhoun, Scylla 1938. Tate. © Spire Healthcare, © Noise Abatement Society, © Samaritans
Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Carlos Mérida, Plate 7 (1943). © 2021 ARS, New York / SOMAAP, Mexico City
Σουρεαλισμός πέρα ​​από τα σύνορα: Το ΜΕΤ γιορτάζει το κίνημα που επηρέασε όσο κανένα άλλο τον κόσμο της τέχνης Facebook Twitter
Artur Cruzeiro Seixas, O seu olhar já não se dirige para a terra, mas tem os pés assentes nela (1953). © 2021 SPA, Lisbon / Licensed by VAGA at ARS. Photo: Cupertino de Miranda Foundation, Guilherme Carmelo
Εικαστικά
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το σπίτι της τελευταίας των σουρεαλιστών γίνεται μουσείο. Η απίθανη και θαυμαστή ιστορία της Λεονόρα Κάρινγκτον

Εικαστικά / Λεονόρα Κάρινγκτον: Το σπίτι της τελευταίας των σουρεαλιστών γίνεται μουσείο

Δέκα χρόνια μετά το θάνατό της, το σπίτι και ατελιέ της, το μέρος στο οποίο δημιούργησε μερικά από τα ωραιότερα έργα της, έζησε για 65 χρόνια και είχε μετατραπεί με επίκεντρο την ίδια σε κέντρο για τον κύκλο των καλλιτεχνών στο Μεξικό, ανοίγει στους επισκέπτες που είναι πρόθυμοι να μάθουν περισσότερα για το έργο και την κληρονομιά της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τεό Τριανταφυλλίδης 

Portraits 2025 / Τεό Τριανταφυλλίδης: «Υπάρχει μια υπεροψία ότι οι καλλιτέχνες είμαστε το ανώτατο ανθρώπινο επίτευγμα»

Eκφράζοντας την ανησυχία ενός ανθρώπου της γενιάς του, ενός καλλιτέχνη που τον απασχολεί τόσο ό,τι χάνεται όσο και το άδηλο μέλλον, ο Τεό Τριανταφυλλίδης πιστεύει ότι τα είδη της νοημοσύνης -η ανθρώπινη, η τεχνητή και της φύσης- μπορούν να ευνοήσουν το ένα το άλλο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Όλα θα πάνε καλά» λένε τα νέα έργα τέχνης του Γιάννη Βαρελά στο Ωνάσειο

Εικαστικά / «Όλα θα πάνε καλά» λένε τα νέα έργα τέχνης του Γιάννη Βαρελά στο Ωνάσειο

Τρεις νέες δημιουργίες του Έλληνα εικαστικού μαζί με έργα από τη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση βρίσκονται πλέον τοποθετημένα στους χώρους του Ωνάσειου Νοσοκομείου.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Η λαχτάρα για το ανήκειν στα ζωγραφικά έργα της Νικόλ Οικονομίδου

Εικαστικά / Η λαχτάρα για το ανήκειν στα ζωγραφικά έργα της Νικόλ Οικονομίδου

Ένας κόσμος μνήμης ξεφεύγει από το προσωπικό επίπεδο και αποκτά πανανθρώπινες διαστάσεις στο έργο της τριαντάχρονης εικαστικού, το οποίο είναι εμπνευσμένο από μια μετακόμιση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Silvina Der Meguerditchian και ο κόσμος της ανθεκτικής μνήμης

Εικαστικά / Τα «χαλιά μνήμης» της Silvina Der Meguerditchian στην γκαλερί Kalfayan

«Εστιάζω σε μέρη με ταραχώδη ιστορία. Με τα χρόνια, η δουλειά μου με τη μνήμη με έκανε να δίνω μεγάλη προσοχή σε μικρές λεπτομέρειες που συχνά η επίσημη ιστορία παραβλέπει»: Στα έργα της νέας της έκθεσης η διεθνούς φήμης καλλιτέχνις ενσωματώνει φωτογραφίες που έχει τραβήξει η ίδια από πόλεις όπως το Χαλέπι και η Βηρυτός.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ονειρεύονται τα ηλεκτρικά πρόβατα;

Εικαστικά / Τα ερωτήματα του Homo sapiens σε μια έκθεση για την τεχνητή νοημοσύνη

Σε τέσσερα ιστορικά αθηναϊκά κτίρια εικαστικοί και ακαδημαϊκοί επιχειρούν να απαντήσουν στα μεγάλα ερωτήματα της ψηφιακής εποχής για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το μέλλον του σύγχρονου ανθρώπου.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του σημαντικού Γερμανού καλλιτέχνη Thomas Schütte στην Αθήνα 

Εικαστικά / Τραχύτητα και χιούμορ: Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του Thomas Schütte στην Αθήνα 

Μνημειακού τύπου γλυπτά, επιτοίχια κεραμικά, παραμορφωμένα πρόσωπα, λουλούδια και άγγελοι, μια έκρηξη χρωμάτων: Το μικροσύμπαν του σπουδαίου καλλιτέχνη στην γκαλερί Bernier/ Eliades.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Εικαστικά / Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή υποδέχεται την αναδρομική έκθεση ενός διεθνούς φήμης ανένταχτου Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς, γνωστού για το πολύπλευρο και στοχαστικό έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ