Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Έντι Ράμα είναι ένας από τους πιο φιλοδυτικούς ηγέτες στα Βαλκάνια, πρώην μπασκετμπολίστας και καλλιτέχνης που ήρθε στην εξουσία υποσχόμενος αμείλικτη καταστολή των εγκληματικών συμμοριών.
Ωστόσο, μια δεκαετία μετά, οι προσπάθειες του Έντι Ράμα να τηρήσει αυτή την υπόσχεση γίνονται ολοένα και πιο άχαρες, καθώς έχει εμπλακεί σε διάφορα σκάνδαλα που έχουν αμαυρώσει την εικόνα του στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
Μεταξύ άλλων έχει αναγκαστεί να υπερασπιστεί μεταρρυθμίσεις υποτιθέμενα φιλικές προς το ξέπλυμα χρήματος, να εξηγήσει πώς παλιοί κυβερνητικοί συνεργάτες εμπλέκονται σε έρευνες για διακίνηση ναρκωτικών και να δώσει εξηγήσεις για τον ρόλο του στην πτώση ενός ατιμασμένου αξιωματικού του FBI.
Ο Λούφτι Ντερβίσι, ανεξάρτητος πολιτικός αναλυτής και πρώην εκτελεστικός διευθυντής της Transparency International στην Αλβανία, δήλωσε: «Η μεγαλύτερη ζημιά ήταν στη διεθνή φήμη της χώρας. Ο πρωθυπουργός ήταν κάποτε σταρ των διεθνών μέσων ενημέρωσης».
Είπε ότι ο Ράμα είχε χειριστεί καλά πολλαπλές κρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της πανδημίας του κορωνοϊού, «αλλά τώρα, σαν μπούμερανγκ, ξαφνικά βρίσκεται στο προσκήνιο για αρνητικές ειδήσεις».
Η δύναμη των εγκληματικών δικτύων στην Αλβανία του Ράμα αποκαλύφθηκε θεαματικά τον περασμένο μήνα. Η αστυνομία κατέβασε εκατοντάδες κάμερες παρακολούθησης που είχαν εγκαταστήσει εγκληματίες - μια τεράστια επιχείρηση κατασκοπείας που παρακολουθούσε τις διωκτικές αρχές και τους αντιπάλους.
Οι αποκαλύψεις αποτέλεσαν δυσάρεστη εξέλιξη για τον 58χρονο Αλβανό πρωθυπουργό, τον οποίο η Δύση φλέρταρε ως ομοϊδεάτη σε μια περιοχή γνωστή για τις μεταβαλλόμενες συμμαχίες της.
Προερχόμενος από οικογένεια καλλιτεχνών, ο Έντι Ράμα ξεκίνησε την καριέρα του ως μπασκετμπολίστας και στη συνέχεια πέρασε μια δεκαετία ζωγραφίζοντας στο Παρίσι πριν επιστρέψει στην Αλβανία και μπει στην πολιτική. Το γραφείο του εξακολουθεί να διαθέτει αναμνηστικά από το μπάσκετ και δικά του πολύχρωμα σχέδια στους τοίχους. Ως δήμαρχος των Τιράνων στις αρχές της δεκαετίας του 2000, βοήθησε στη μεταμόρφωση της πρωτεύουσας βάφοντας με έντονα χρώματα τις θαμπές πολυκατοικίες της κομμουνιστικής εποχής.
Ο Ράμα υπεραμύνθηκε των προσπαθειών του να εκριζώσει τις συμμορίες: «Η καταπολέμηση της εγκληματικότητας και του trafficking αποτελεί προτεραιότητα για αυτή την κυβέρνηση», δήλωσε στους Financial Times μέσω εκπροσώπου του.
Ωστόσο, η κυβέρνησή του προκάλεσε αντιδράσεις πέρυσι όταν επιδίωξε να προσφέρει φορολογική αμνηστία για τον επαναπατρισμό αδήλωτων εισοδημάτων από το εξωτερικό ύψους έως 2 εκατ. ευρώ, μια κίνηση που, σύμφωνα με τους επικριτές, θα έδινε ελευθέρας στους υψηλόμισθους εγκληματίες.
Ο σχετικός νόμος εκκρεμεί προς έγκριση από το κοινοβούλιο, παρόλο που τα προηγούμενα σχέδια είχαν επικριθεί από την ΕΕ, στην οποία η Αλβανία είναι υποψήφια για ένταξη. Η κυβέρνηση Ράμα έχει δηλώσει ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί μόνο στα νόμιμα εισοδήματα.
Κι όλο αυτό ήρθε μετά από μια σωρεία σκανδάλων. Υψηλόβαθμα στελέχη προηγούμενων κυβερνήσεων του Ράμα έχουν εμπλακεί σε υποθέσεις ναρκωτικών, ενώ ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Σαϊμίρ Ταχίρι φυλακίστηκε για κατάχρηση εξουσίας λόγω διασυνδέσεων με κύκλωμα διακίνησης ναρκωτικών.
Οι οπαδοί του Ράμα λένε ότι προηγούμενοι αρχηγοί κυβερνήσεων δεν θα επέτρεπαν ποτέ τη φυλάκιση δικών τους αξιωματούχων. Αλλά το σκάνδαλο παρακολούθησης εξόργισε τους απλούς πολίτες, πολλοί από τους οποίους πιστεύουν ότι η κυβέρνηση συνεργάζεται με εμπόρους ναρκωτικών.
Την ίδια στιγμή, οι αλβανικές συμμορίες έχουν επεκταθεί από τις παράνομες φυτείες κάνναβης στη διακίνηση κοκαΐνης και ηρωίνης απευθείας από τη Λατινική Αμερική και την Ασία με εκατομμύρια ευρώ να εισρέουν στην Αλβανία, βοηθώντας στην ανάπτυξη πολυτελών ακινήτων κατά μήκος της μεσογειακής ακτής.
«Ο κόσμος του εγκλήματος ενισχύεται σε ένα νέο επίπεδο», δήλωσε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Άλντο Μπούμτσι, μέλος του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος, που χαρακτήρισε τα εντυπωσιακά συγκροτήματα κατοικιών στα Τίρανα ως προορισμό για παράνομα μετρητά. «Τα δίκτυα διανομής επεκτείνονται, όπως και το ξέπλυμα χρήματος... ποιος μπορεί να αντέξει οικονομικά αυτά τα διαμερίσματα; Όχι οι απλοί Αλβανοί».
Ο λαμπερός τρόπος ζωής των γκάνγκστερ σε μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης έρχεται σε έντονη αντίθεση με τον αγώνα των απλών Αλβανών, πολλοί από τους οποίους επιλέγουν να μεταναστεύσουν. Το ένα τρίτο των πολιτών της χώρας ζει στο εξωτερικό, με την μετανάστευση προς το Ηνωμένο Βασίλειο να έχει επιβαρύνει τις σχέσεις με το Λονδίνο.
Η φήμη του Ράμα στο εξωτερικό έχει επίσης αμαυρωθεί από τις επαφές του με έναν ατιμασμένο αξιωματούχο της αμερικανικής αστυνομίας που κατηγορείται ότι βοήθησε τον Αλβανό ηγέτη να διώξει πολιτικούς αντιπάλους.
Το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης κατηγόρησε τον Ιανουάριο τον πρώην επικεφαλής της αντικατασκοπείας του FBI Τσαρλς ΜακΓκόνιγκαλ για παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων και νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες δουλεύοντας για τον Ρώσο ολιγάρχη Όλεγκ Ντεριπάσκα.
Ξεχωριστό κατηγορητήριο επικεντρώνεται στις αδήλωτες επαφές του ΜακΓκόνιγκαλ με τον Ράμα και ισχυρίζεται ότι εκτελούσε αμειβόμενες υπηρεσίες για τους Αλβανούς. Ο ΜακΓκόνιγκαλ κατηγορείται ότι έλαβε τουλάχιστον 225.000 δολάρια από έναν Αλβανό αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών και στη συνέχεια διαβίβασε πληροφορίες από το γραφείο του Ράμα στις αμερικανικές αρχές. Αυτές με τη σειρά τους ξεκίνησαν έρευνα για έναν λομπίστα με έδρα τις ΗΠΑ που εργαζόταν για την αλβανική αντιπολίτευση.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα, πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός, ισχυρίστηκε ότι η δική του μαύρη λίστα από τις ΗΠΑ το 2021 ήταν αποτέλεσμα των υποτιθέμενων επαφών του Ράμα με τον ΜακΓκόνιγκαλ. Η απόφαση των ΗΠΑ, «οκτώ χρόνια αφότου εγκατέλειψα την εξουσία... βασίζεται αποκλειστικά στη δύναμη άσκησης πίεσης του Έντι Ράμα», δήλωσε στους FT.
Ο Ράμα αρνείται ότι χρησιμοποίησε τις επαφές του με τον ΜακΓκόνιγκαλ για τον σκοπό αυτό. Σημείωσε ότι στην υπόθεση ΜακΓκόνιγκαλ δεν του απαγγέλθηκαν κατηγορίες και δήλωσε ότι «χρησιμοποιήθηκε ως αποδιοπομπαίος τράγος από πολλά άτομα στην Αλβανία που έχουν συνεχώς προβλήματα με το σύστημα δικαιοσύνης».
Ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τα Βαλκάνια, Γκαμπριέλ Εσκομπάρ, δήλωσε ότι η Αλβανία παραμένει «σταθερός σύμμαχος του ΝΑΤΟ - ένας καλός διμερής εταίρος».
Η ευχάριστη προσωπικότητα του Ράμα τού έχει εξασφαλίσει καλές σχέσεις με ηγέτες, συμπεριλαμβανομένων φιλελεύθερων και συντηρητικών από την ανατολή και τη δύση. Παραβρέθηκε στον τρίτο γάμο του Τζορτζ Σόρος, καθώς και σε αυτόν μιας κόρης του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Αλλά οι δημοτικές εκλογές του Μαΐου θα δοκιμάσουν την κυριαρχία του πρωθυπουργού στην αλβανική πολιτική. Ο Έντβαλ Ζότο, ανεξάρτητος αναλυτής, δήλωσε ότι ο Ράμα υφίσταται «συνέπειες όσον αφορά τη λαϊκή υποστήριξη και την κοινή γνώμη».
Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «επί του παρόντος δεν υπάρχει άλλη πολιτική προσφορά στην Αλβανία», δεδομένου ότι ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Μπερίσα υπόκειται σε κυρώσεις από τους σημαντικούς συμμάχους, ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Ράμα ελέγχει όλες τις τοπικές κυβερνήσεις εκτός από τη βόρεια πόλη και επαρχία Shkodër. Κοντά στο Μαυροβούνιο, στην πόλη αυτή ξεκίνησε το σκάνδαλο κατασκοπείας.
Οι αστυνομικοί προσπάθησαν να αποκτήσουν υλικό από τις κάμερες αυτές τον Ιανουάριο μετά από έκρηξη έξω από το σπίτι ενός διοικητή της αστυνομίας, ο οποίος είχε ηγηθεί επιχείρησης κατά καλλιεργητών κάνναβης και κυκλωμάτων διακίνησης ναρκωτικών. Όταν οι τοπικοί γκάνγκστερ αρνήθηκαν να συνεργαστούν, η αστυνομία άρχισε να τους εξουδετερώνει. Περισσότερες από 500 συσκευές αφαιρέθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα.
Ο Ράμα δήλωσε τότε ότι η αστυνομική επιχείρηση ήταν «λίγο σαν μια κατάσταση Catch-22, καθώς μας κατηγορούν επειδή δεν αναλαμβάνουμε δράση και μας κατηγορούν επίσης όταν αναλαμβάνουμε δράση».
Ο Αρτάν Χότζα, Αλβανός ερευνητής δημοσιογράφος, δήλωσε ότι είχε δει «τεράστια δωμάτια ελέγχου με πολλές οθόνες, όπου παρακολουθούν μεγάλα κυκλώματα εγκληματιών».
«Είχαν νυχτερινή όραση, δυνατότητες αναγνώρισης προσώπου και πινακίδων κυκλοφορίας. Μόνο η αστυνομία θα έπρεπε να έχει τέτοιες κάμερες. Υπήρχαν ακόμη και κάμερες στα δάση για παρακολούθηση των φυτειών κάνναβης».
Ο δήμαρχος του Shkodër από το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα του Μπερίσα, δήλωσε ότι ο φόβος των εγκληματιών είχε προκαλέσει μαζική φυγή. «Αυτή η περιοχή έχει 215.000 κατοίκους, [αλλά] περίπου 6.000 φεύγουν μέσα σε ένα χρόνο. Με αυτόν τον ρυθμό, σε μιάμιση δεκαετία, η μισή περιοχή θα έχει φύγει», είπε.
Κατηγορώντας τις «δυσλειτουργικές κρατικές δομές», είπε ότι το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων ήταν «σταγόνα στον ωκεανό της γεμάτης εγκλήματα κυβέρνησής μας».
Ο Πετρίτ, διευθυντής καφετέριας στο Shkodër, συμφώνησε: «Ό,τι μοιάζει με διαφθορά, το νιώθεις σαν διαφθορά και ακούγεται σαν διαφθορά είναι μάλλον αυτό, διαφθορά...Δεν είναι περίεργο που οι άνθρωποι φεύγουν μαζικά».
Με πληροφορίες από Financial Times
