Μέσα στα δυο χρόνια της κρίσης του κορωνοϊού, με τον εγκλεισμό και τους περιορισμούς κίνησης που ακολούθησαν, είδαμε πολλές εικόνες. Η φωτογραφία πρωταγωνίστησε ως μέσο για να μεταφέρει το κλίμα και την κατάσταση, συναισθήματα, την εικόνα του κόσμου με τις μικρές χαρές και το πένθος του. Μετέφερε τη συγκλονιστική καθολική είδηση αλλά και την πρωτόγνωρη ψυχική και συναισθηματική κατάσταση ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Μέσα από τις εικόνες και τη μικρή κίνηση μιας απίθανης καθημερινότητας αναδείχθηκαν ποιότητες που συχνά σε μια πολύβουη πόλη, σε ένα πυκνό αστικό τοπίο, δεν είναι ορατές. Αυτό το φωτογραφικό ημερολόγιο, μια περιήγηση μέσα στα άδεια τοπία και απέναντι από τα φωτισμένα παράθυρα, αποτελεί ένα σύνολο έργων του Χάρη Παπαδημητρακόπουλου που θα εκτεθούν με τον τίτλο «Lockdowned» στην γκαλερί Blanc Wall, στην Κυψέλη, από τις 31 Μαρτίου 2023.
Άδειοι δρόμοι, μοναχικές φιγούρες σε μπαλκόνια, φωτισμένα παράθυρα και πανσέληνοι πάνω από σιωπηλές γειτονιές, κλειστά μαγαζιά, αλλά και ηλιοβασιλέματα πιο καθαρά από ποτέ, θάλασσες και χαμόγελα. Στην ατομική αυτή έκθεση μας δίνεται σήμερα η αφορμή να επανεκτιμήσουμε όσα βιώσαμε.
Το βίωμα της πανδημίας, βίωμα που έχει υπάρξει για πολλούς καθοριστικό, σημείο αναφοράς για όλους μας, άλλαξε καθολικά την καθημερινότητά μας, προσωπική και επαγγελματική, και μας έκανε παράλληλα να παρατηρήσουμε στο τοπίο γύρω μας ένα πρόσωπο που μέχρι τότε δεν είχε αποκαλυφθεί.
Το βίωμα της πανδημίας, βίωμα που έχει υπάρξει για πολλούς καθοριστικό, σημείο αναφοράς για όλους μας, άλλαξε καθολικά την καθημερινότητά μας, προσωπική και επαγγελματική, και μας έκανε παράλληλα να παρατηρήσουμε στο τοπίο γύρω μας ένα πρόσωπο που μέχρι τότε δεν είχε αποκαλυφθεί.
Από την πρώτη μέρα της πανδημίας του 2020, ο φωτογράφος Χάρης Παπαδημητρακόπουλος, ένας από τους πιο γνωστούς Έλληνες επαγγελματίες πορτρετίστες, βγήκε από το στούντιό του και άρχισε να φωτογραφίζει κάτι εντελώς διαφορετικό, που συγκρότησε τελικά ένα σώμα εργασίας στο οποίο δεν πρωταγωνιστούσε η ανθρώπινη φιγούρα αλλά η υποψία της ύπαρξης και της δραστηριότητάς της πίσω από τα φωτισμένα παράθυρα. Το φως που ανάβλυζε δήλωνε παρουσία, επιβίωση, ζωή μέσα σε ένα περιβάλλον φόβου, στην προοπτική του άγνωστου και στις κοινωνικές επιπτώσεις μιας κρίσης που ξεπερνούσε τα όρια της υγειονομικής ασφυξίας και είχε επεκταθεί στο κοινωνικό και οικονομικό πεδίο.
«Ζώντας στην Καλλιθέα, δεν μπορούσα να απομακρυνθώ πολύ, και η ιδέα αυτή ξεκίνησε με την απόλυτη πεποίθηση ότι αυτό που συμβαίνει πρέπει να καταγραφεί» λέει. «Όλοι μέσα στην πανδημία στεκόμασταν στα μπαλκόνια και τα παράθυρά μας και παρατηρούσαμε τον σιωπηλό, ερημικό δρόμο και την κίνηση απέναντι από τα σπίτια μας. Τα φωτισμένα παράθυρα, φωτεινές λωρίδες μέσα στη νύχτα, έμοιαζαν σαν φάροι αναμμένοι».
Έτσι ξεκίνησε να φωτογραφίζει, καταγράφοντας την αστική ζωή ή την αντανάκλασή της που πολλές φορές παραλείπεται όταν, για παράδειγμα, παρατηρούμε τους όγκους ή την αρχιτεκτονική ενός κτιρίου.
Η κεντρική ιδέα είχε να κάνει με την καταγραφή της πόλης, μια απεικόνιση που ποτέ δεν είχαμε δει ή παρατηρήσει, και με την λίγο πιο αισιόδοξη ιδέα ότι η συνθήκη είναι τραγικά δύσκολη και πρωτόγνωρη αλλά δεν θα κρατήσει για πάντα.
«Με ενδιαφέρει ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας που κανένας δεν ασχολείται πολύ μαζί του, με ενδιαφέρει η αγωνία του, με ενδιαφέρει η ζωή του» λέει.
«Δεν είναι όλες οι καραντίνες ίδιες», έγραψε ο Χάρης Παπαδημητρακόπουλος τον Απρίλιο του 2020 φωτογραφίζοντας το θερμό φως που ξεπηδούσε από ένα ημιυπόγειο στην Καλλιθέα γλείφοντας το βρόμικο πεζοδρόμιο.
«Οι άνθρωποι αυτοί μου επέτρεψαν να φωτογραφίσω το μοναδικό παράθυρο της ημιυπόγειας γκαρσονιέρας τους, τα είπαμε και λίγο. Το σπίτι είναι 28 τετραγωνικά, η σύζυγος δούλευε σε καφετέρια που τώρα είναι κλειστή, ο σύζυγος απολύθηκε λίγο πριν ξεκινήσει αυτή η κρίση, δούλευε σε εταιρεία security και ακόμα περιμένει την αποζημίωσή του. Έχουν 2 παιδιά 3 και 9 ετών. Έχουν μία τηλεόραση παμπάλαια, δεν έχουν internet, έχουν όμως ένα κινητό τηλέφωνο, το δεύτερο είναι κομμένο. Ευτυχώς, ο δήμος τούς φέρνει φαγητό και είδη πρώτης ανάγκης καθημερινά. Δεν τους έχει πάρει κανείς συνέντευξη, δεν έχουν παίξει και σε σποτάκια για το "Μένουμε σπίτι"».
Παρατηρώντας και φωτογραφίζοντας τα παράθυρα και τα μπαλκόνια των απέναντι –ένα είδος ηδονοβλεψίας στη ζωή των άλλων–, άρχισε να τον ενδιαφέρει ο άνθρωπος που ζει εκεί και η ιστορία του, η ζωή πίσω από το φως που έβγαινε σαν σημάδι ζωής. Έμαθε κάποιες ιστορίες, οι φωτογραφίες ωστόσο σαν αυτόνομο έργο δημιουργούν ελεύθερους συνειρμούς, αφήνουν τη φαντασία του θεατή να δημιουργήσει από τη λεπτομέρεια της εικόνας τη δική του ιστορία.
«Ειδικά αν είσαι φωτογράφος έχει ενδιαφέρον να μαθαίνεις τις ιστορίες, πολλές φορές όταν ήθελα να φωτογραφίσω ένα κτίριο ζητούσα και άδεια από τον άνθρωπο που ήταν εκεί και κάναμε και μια κουβέντα. Ήθελα να σεβαστώ την ιδιωτικότητά του και να το καταλάβει. Οι φωτογραφίες αυτές είναι σήμερα σαν σελίδες ενός ημερολογίου» λέει.
Όταν τον ρωτώ αν ένα θέμα τόσο δύσκολο και επίπονο κινδυνεύει μέσα από μια αισθητικοποίηση να περάσει ένα άλλο μήνυμα, μου απαντά: «Αν ξέρεις από την αρχή ότι δεν υπάρχει παρθενογένεση, προσαρμόζεις και τη λήψη σου. Κάθε φωτογράφος έχει τη μανιέρα του και μετά από κάποια χρόνια όλοι έχουμε ένα συγκεκριμένο στυλ, δεν το φοβόμουνα αυτό, ήξερα ότι θα έχω ωραίες εικόνες για μένα, εικόνες με σημασία, ωραίες μέσα από την αλήθεια τους, δεν είχα ποτέ σκεφτεί να το εκδώσω αυτό το έργο, ούτε να το δείξω, απλά εκείνη την περίοδο αξιοποιούσα έτσι και τον χρόνο μου».
Σήμερα, μακριά από τη φόρτιση εκείνης της στιγμής, ο Χάρης Παπαδημητρακόπουλος, βλέποντας ξανά τη δουλειά του, βλέπει αυτό που έψαχνε, τη ρωγμή, το φως, και όχι μόνο σε μια συνθήκη εγκλεισμού, και για αυτό σήμερα το έργο παίρνει και άλλη τροπή.
Η εργασία του κράτησε όσο και όλο το πρώτο λοκντάουν. Καθημερινά έβγαινε από το σπίτι του με το ποδήλατο και ασχολιόταν πολλές ώρες, ήταν συνεχώς έξω, στέλνοντας το περίφημο μήνυμα έξι για μετακινήσεις. Στη δουλειά αυτή πρωταγωνιστεί το πυκνό αστικό τοπίο της αθηναϊκής γειτονιάς, ωστόσο η φύση μπαίνει δυναμικά σε πολλές εικόνες, σε ένα ηλιοβασίλεμα, στη σελήνη που ξεπροβάλλει πίσω από τους σκοτεινούς όγκους των κτιρίων και ανάμεσα σε κεραίες τηλεοράσεων. «Η πόλη είναι ο χώρος μου και η ελάχιστη ανθρώπινη παρουσία είναι μια υπενθύμιση της θέλησης να ξεπεραστεί αυτή η συνθήκη. Μέσα σε αυτή την εργασία, υπάρχουν και κάποιες εικόνες μιας άλλη πόλης στην οποία ταξίδευα εκείνη την εποχή, στη Βασιλεία της Ελβετίας» λέει. Όταν τον ρωτώ να μου περιγράψει τις ομοιότητες και τις διαφορές που συνάντησε, μου λέει ότι μπορεί να ήταν πιο ήπια τα μέτρα, αλλά και εκεί ήταν τα πράγματα δύσκολα. «Η εντύπωση τελικά είναι η ίδια, η συνθήκη, ο φόβος είναι ίδιος για όλους».
Λίγα λόγια για τον Χάρη Παπαδημητρακόπουλο
Ο φωτογράφος Χάρης Παπαδημητρακόπουλος ειδικεύεται σε πορτρέτα, ενώ παράλληλα έχει διαγράψει μια μακρά πορεία στη φωτογραφία μόδας και δρόμου. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Η φωτογραφία ήταν πάντα το πάθος του. Σπούδασε διευθυντής φωτογραφίας κινηματογράφου και ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα ως φωτογράφος το 1985, όταν στα δεκαοκτώ χρόνια του προσλήφθηκε ως πρωτάρης ταλαντούχος φωτογράφος από το «Marie Claire» και τον «Ταχυδρόμο», τα κορυφαία περιοδικά εκείνης της δεκαετίας στην Ελλάδα.
Συνεργάζεται με το μεγαλύτερο μέρος του εκδοτικού, μουσικού και διαφημιστικού-δημοσιογραφικού κόσμου στην Ελλάδα. Ταξιδεύει πολύ, φωτογραφίζοντας σημαίνοντα πρόσωπα στους τομείς της πολιτικής, των επιχειρήσεων και του θεάματος και έχει επιμεληθεί το personal branding πολλών προσωπικοτήτων, χάρη στον μοναδικό του τρόπο να αναδεικνύει τον εσώτερο εαυτό τους. Μεταξύ των πορτρέτων του είναι τέσσερις Έλληνες πρωθυπουργοί και δύο πρώην Προέδροι της Δημοκρατίας.
Ο Χάρης Παπαδημητρακόπουλος έχει πραγματοποιήσει δύο ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας. Η πρώτη, «Ground Zero - Η Νέα Υόρκη έναν χρόνο μετά», φιλοξενήθηκε στην Ελληνοαμερικανική Ένωση και προσέλκυσε 3.500 άτομα στις 9 ημέρες που διήρκησε. Η δεύτερη, με τον τίτλο «Χέρια», ήταν μια μελέτη των ανθρώπινων χεριών μέσα από τη δική του ματιά. Έχει επίσης συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας, προσφέροντας όλα τα έσοδα από τις πωλήσεις φωτογραφιών του σε ανθρωπιστικές μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, αλλά και τις ίδιες τις φωτογραφίες του για τις επικοινωνιακές τους ανάγκες.
Lockdown. Μία συλλογική εμπειρία που μετέβαλε τον ρυθμό της ζωής μας.
Έκθεση φωτογραφίας
Χάρης Παπαδημητρακόπουλος
Lockdowned
Γκαλερί Blanc Wall (Φωκίωνος Νέγρη 55)
31 Μαρτίου - 5 Απριλίου
Το ομώνυμο λεύκωμα κυκλοφορεί ήδη από τις εκδόσεις Υδροπλάνο, με συνολικά 100 φωτογραφίες.
