ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΕΣ που μπορεί να δει κανείς σε διάφορες αναφορές στη φωτογραφική έκθεση με τίτλο Love Songs: Photography and Intimacy («Τραγούδια Αγάπης: Φωτογραφία και Οικειότητα» στο International Center of Photography στη Νέα Υόρκη, μέχρι τις 11 Σεπτεμβρίου), στάθηκα για αρκετή ώρα σε δύο που είχα ξαναδεί παλιότερα αλλά τώρα πλέον αντίκριζα με διαφορετικό βλέμμα.
Είναι αυτές οι σκυθρωπές και «αφηρημένες» πόζες, ακόμα και στις ερασιτεχνικές φωτογραφίες που τραβάμε όλοι, ως ενθύμια αναψυχής, που διατηρούν μια περίεργη ισχύ, ένα είδος αδιαπέραστης γνησιότητας, στο πέρασμα του χρόνου.
Πρόκειται για δύο φωτογραφίες του διάσημου και σπουδαίου (και «αμφιλεγόμενου») Ιάπωνα φωτογράφου Νομπουγιόσι Αράκι. Και στις δύο, όπως και σε τόσες άλλες, το αντικείμενο (ή το εργαλείο) του φακού είναι η Γιόκο, σύζυγος και αιώνια μούσα του (ο όρος έχει εκπέσει στην εποχή μας και δικαίως, πολλά χρόνια αργότερα εξάλλου, μια άλλη, ύστερη «μούσα» του Αράκι, το μοντέλο Kaori, θα τον κατηγορούσε για εκμετάλλευση και εκφοβισμό) μέχρι και τον θάνατό της το 1994 από καρκίνο στις ωοθήκες. «Χάρη στη Γιόκο έγινα φωτογράφος», έλεγε πάντα ο Αράκι.
Και οι δύο φωτογραφίες αποτελούν στιγμιότυπα ταξιδιού και αναψυχής, λείπει όμως το χαμόγελο ή έστω το μειδίαμα, η ενορχηστρωμένη ανεμελιά που συνοδεύει συνήθως τέτοιες σκηνές, ειδικά στην εποχή του Instagram.
Στη μία, η Γιόκο στο κάθισμα του τρένου μοιάζει απόμακρη και αποτραβηγμένη, και σκεφτόμουν ότι τελικά είναι αυτές οι σκυθρωπές και «αφηρημένες» πόζες, ακόμα και στις ερασιτεχνικές φωτογραφίες που τραβάμε όλοι, ως ενθύμια αναψυχής, που διατηρούν μια περίεργη ισχύ, ένα είδος αδιαπέραστης γνησιότητας, στο πέρασμα του χρόνου.
Στην άλλη την βλέπουμε να κοιμάται κουλουριασμένη μέσα σε μια βάρκα, πλάι της ένας κατάλογος (;) της Sisheido και κάτι που με ένα σύγχρονο βλέμμα μοιάζει με κινητό. Παρότι είναι λίγο σα να «κλέβεις», μερικές από τις πιο όμορφες φωτογραφίες διακοπών είναι ανθρώπων (φίλων, εραστών) την ώρα που έχουν παραδοθεί στη λήθη.
Ο ίδιος ο Αράκι, εισηγητής του αξιώματος σύμφωνα με το οποίο «κάθε εικόνα πρέπει να περιέχει μια αίσθηση νοσταλγίας», είχε πει εκ των υστέρων γι’ αυτή την εικόνα: «Είναι σα να διασχίζεις τον ποταμό Sanzu [ο Αχέρων της Ιαπωνίας] για τον άλλο κόσμο, δεν είναι; Είναι κι αυτή η κάπως εμβρυακή στάση. Υπάρχει ένα μυστήριο – δεν ήταν αυτή η πρόθεσή μου. Είναι απλά ένα κομμάτι καθημερινής ζωής. Μπορεί να πει κανείς ότι είναι ένα μίγμα της χαράς της ζωής και της προαίσθησης του θανάτου».