Η ΜΑΝΑ ΜΟΥ πέθανε πριν από 15 χρόνια. Στις 3 Αυγούστου του 2008. Πάντα πίστευε ότι δεν με ενδιέφεραν οι ειδήσεις. Ακόμη και όταν άρχισα να δουλεύω ως δημοσιογράφος τα ίδια έλεγε. Όποτε την έβλεπα, μου έδινε λεπτομερές ραπόρτο, που συνοδευόταν και από τον σχετικό πολιτικό σχολιασμό.
Λίγο πριν από τη φετινή επέτειο του θανάτου της ξεκίνησα να της γράφω ένα γράμμα για να την ενημερώσω για όσα συνέβησαν στη Ελλάδα όλο αυτό το διάστημα που «λείπει». Πιο πολύ όμως το έκανα για να τα βάλω στη σειρά για μένα – και αν γίνεται, να τα ξορκίσω.
Το γράμμα παρέμενε ανοιχτό μέχρι κάπου τον φετινό Φεβρουάριο. Αυτές τις ημέρες το ξανάπιασα. Για να το κλείσω. Από φόβο μπας και όσο παραμένει ανοιχτό, όχι μόνο δεν ξορκίζονται οι πληγές, αλλά βλέπουν χαραμάδα και ορμάνε.
«Τι να σου πω. Δεν ήθελα να σου κάνω την καρδιά περιβόλι, όμως όλα αυτά συνέβησαν στ’ αλήθεια, εδώ σ’ αυτήν τη μικρή γωνιά της γης, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Μαμά, χθες ο εγγονός σου ξεκίνησε πάλι σχολείο. Πάει στη Β' Γυμνασίου πλέον. Και, ξέρεις κάτι; Έχει τα μάτια σου».
Το γράμμα
Μαμά,
Έχουν περάσει 15 χρόνια αφότου έφυγες. Δεν θα πω «μου φαίνεται σαν χθες». Δεν μου φαίνεται σαν χθες, και πάλι καλά να λες.
Από μια άποψη ήσουν τυχερή. Γιατί δεν ξέρω πώς θα άντεχες τόσες τραγωδίες. Από μια άλλη, όμως, ατύχησες. Γιατί δεν γνώρισες τον εγγονό σου, που μόλις έκλεισε τα 13.
Ας σου τα πω όμως από την αρχή – θα είμαι σύντομη, μόνο για να πάρεις μια ιδέα. Το 2008, τον Δεκέμβριο της χρονιάς που πέθανες, έγινε χαμός στην Αθήνα. Ένας αστυνομικός, ο Κορκονέας, πυροβόλησε και σκότωσε ένα 15χρονο αγόρι, τον Αλέξη. Θα έκλεινε τα 30 φέτος, κοίτα να δεις… Το κέντρο κάηκε. Από τα Εξάρχεια μέχρι το Σύνταγμα γίνονταν πορείες με μολότοφ, ξύλο, δακρυγόνα, ό,τι μπορείς να φανταστείς.
Δύο χρόνια αργότερα μπήκαμε στο περίφημο μνημόνιο. Τον Μάιο του 2010, σε μια μαζικότατη διαμαρτυρία, κουκουλοφόροι έριξαν μολότοφ στο κτίριο της Marfin στη Σταδίου. Τρεις άνθρωποι κάηκαν ζωντανοί. Όπως αποδείχτηκε, το κτίριο δεν διέθετε καν τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας. Ήμουν έγκυος τότε και κατέβηκα, παρ' όλα αυτά, να δω τι τρέχει. Δακρυγόνα και αποκαΐδια παντού. Ο Γ. φοβόταν και μου τηλεφωνούσε κάθε τόσο να δει πού ήμουν.
Το 2012 κάηκε πάλι η Αθήνα, μαζί και τα σινεμά Απόλλων και Αττικόν. Θυμάσαι που πηγαίναμε; Παραμένουν έτσι, μαύρα άδεια κουφάρια, μια πληγή στην καρδιά της πόλης.
Νομίζω ότι η χώρα δεν ανέκαμψε έκτοτε. Το ένα κακό διαδεχόταν το άλλο.
Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς, με απόφαση της κυβέρνησης, η δημόσια τηλεόραση, η ΕΡΤ, όλα τα κανάλια της και τα ραδιόφωνά της, σταμάτησαν να εκπέμπουν. Έπεσε «μαύρο». Αν το έβλεπες εκείνη την ώρα, ήταν σοκαριστικό. Όλο το προσωπικό απολύθηκε και άρχισε ένας μαραθώνιος «εξυγίανσης». Περάσαμε ένα καλοκαίρι με συναυλίες, ανθρώπους στα κάγκελα, με φωνές και οδυρμούς. Σήμερα πλέον, από πλευράς προγράμματος τουλάχιστον, η ΕΡΤ είναι μάλλον το καλύτερο ελληνικό κανάλι.
Μέχρι που στις 18 Σεπτεμβρίου δολοφονείται στην Αμφιάλη ο ράπερ Παύλος Φύσσας από το μέλος της Χρυσής Αυγής Γιώργο Ρουπακιά. Ήταν μία από τις λίγες ειδήσεις που έμαθα από τον Σ., ήμουν στη δουλειά από νωρίς και με πήρε να με ενημερώσει. Φριχτή υπόθεση. Και να φανταστείς ότι η Χρυσή Αυγή, αυτοί οι φασίστες, μπήκανε και στη Βουλή.
Λίγους μήνες μετά το πλοίο Norman Atlantic τυλίγεται στις φλόγες και τουλάχιστον 10 άνθρωποι βρίσκουν τραγικό θάνατο.
Τον Ιούνιο του 2015 η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνει πως οι τράπεζες θα παραμείνουν κλειστές και πως από εδώ και στο εξής θα υπάρχει περιορισμός αναλήψεων μέσω ΑΤΜ. Επικρατεί πανικός. Τις επόμενες ημέρες εκατοντάδες πολίτες συνωστίζονται έξω από τα τραπεζικά υποκαταστήματα για να κάνουν αναλήψεις. Εμείς βρεθήκαμε στο Golden Hall με τον Ι. Στάθηκα μία ώρα στο ΑΤΜ και λίγο πριν σηκώσω λεφτά, ο Ι. ήθελε κακά του. Δεν υποχώρησα.
Στις 20 Σεπτεμβρίου εκλέγεται κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα με τη συνεργασία του κόμματος των Ανεξάρτητων Ελλήνων. Δεν θα σου πω λεπτομέρειες, δεν θες.
Στα τέλη Αυγούστου του 2016 ταχύπλοο εμβολίζει τουριστικό σκάφος και σκοτώνει 4 ανθρώπους.
Το 2017 είναι η χρονιά της Μάνδρας Αττικής: νωρίς το πρωί της Τετάρτης, 15 Νοεμβρίου, μετά από έντονη βροχόπτωση που οφειλόταν στο βαρομετρικό χαμηλό «Ευρυδίκη», εκδηλώνονται πλημμυρικά φαινόμενα στη Δυτική Αττική και κυρίως στη Μάνδρα, τη Νέα Πέραμο, τη Μαγούλα και την Ελευσίνα. Είκοσι τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και προκλήθηκαν μεγάλες υλικές καταστροφές. Ήταν η τρίτη μεγαλύτερη πλημμύρα στην Αττική με βάση τον αριθμό των νεκρών.
Στις 10 Σεπτεμβρίου το δεξαμενόπλοιο Αγία Ζώνη ΙΙ βυθίζεται νοτιοδυτικά της νησίδας Αταλάντης στον Σαρωνικό, με 2.570 τόνους καυσίμων.
Στις 23 Ιουλίου του 2018, ξεσπά η πυρκαγιά στο Μάτι της Αττικής που στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους, ενώ η κυβέρνηση κατηγορήθηκε από τον Τύπο και την αντιπολίτευση για αμέλεια, ανικανότητα και αδιαφορία.
Ο Ι. έκλεινε τα 8 και είχαμε πάει διακοπές στην Καρδαμύλη. Όλη την ημέρα ήμασταν έξω, οπότε το πήραμε χαμπάρι την επόμενη μέρα τα χαράματα. Στην πυρκαγιά χάθηκε ο δάσκαλος μουσικής του από το σχολείο. Δημήτρη τον έλεγαν. Η ζωή τα έφερε έτσι που ο Ι. πήγε στο ωδείο που έχει η οικογένειά του στα Εξάρχεια.
Στις 21 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς ένας 33χρονος άνδρας, ο Ζακ Κωστόπουλος, δολοφονείται με αποτρόπαιο τρόπο στην Ομόνοια. Τεράστιες οι ευθύνες της αστυνομία, όμως δεν ανοίγει μύτη.
Το 2019, έχουμε αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία της χώρας, με τη ΝΔ να επικρατεί του ΣΥΡΙΖΑ.
Η πανδημία είναι αναμφισβήτητα το σημαντικότερο γεγονός του 2020. Μιλάω για τον ιό Covid-19 που ήρθε και εδώ από την Κίνα και άρχισε να εξαπλώνεται ραγδαία. Όλοι και όλες νοσήσαμε. Περάσαμε δύο βαρβάτες καραντίνες κατά τις οποίες έκλεισαν τα σχολεία, τα μαγαζιά και (ολίγον) οι εκκλησίες. Κυκλοφορούσαμε στέλνοντας sms. Συνολικά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, έχουν επιβεβαιωθεί στη χώρα 5.548.487 κρούσματα Covid και 34.779 νεκροί. Πόλεμος.
Τη χρονιά σημάδεψαν όμως και άλλα γεγονότα, όπως ο μεσογειακός κυκλώνας «Ιανός», η ιστορική απόφαση της καταδίκης της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης αλλά και ο ισχυρός σεισμός και το τσουνάμι στη Σάμο. Επίσης, να και ένα καλό νέο, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου γίνεται η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία του Συμβουλίου της Επικρατείας και η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην ιστορία της Ελλάδας.
Τον Ιανουάριο του 2021, μόλις είχε ξεκινήσει η νέα χρονιά, η ολυμπιονίκης Σοφία Μπεκατώρου εξομολογείται τον βιασμό της πριν από χρόνια από μεγαλοπαράγοντα της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ιστιοπλοΐας. Είναι η αρχή του κινήματος #Metoo και στην Ελλάδα. Οι αποκαλύψεις συνταράσσουν και το θέατρο, καθώς έρχονται στο φως κακοποιητικές πράξεις αλλά και εγκλήματα με φερόμενους ως θύτες πασίγνωστους ηθοποιούς και σκηνοθέτες, όπως ο Δημήτρης Λιγνάδης και ο Πέτρος Φιλιππίδης, οι οποίοι και προφυλακίζονται με την κατηγορία του βιασμού.
Τον Μάιο η αστυνομία σπεύδει σε μεζονέτα στα Γλυκά Νερά μετά από τηλεφώνημα για ληστεία μετά φόνου. Ένας 33χρονος πιλότος καταγγέλλει τη δολοφονία της 19χρονης συζύγου του Καρολάιν μπροστά στη μόλις ενός έτους κόρη τους. Αποδεικνύεται ότι εκείνος είναι ο δράστης.
Το 2022 είναι έτος πολέμου. Στις 24 Φεβρουαρίου, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Πρόεδρος της Ρωσίας, εισβάλλει στην Ουκρανία, βυθίζοντας τον κόσμο σε μια κρίση που δεν έχει προηγούμενο από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ο πόλεμος προκαλεί την πιο σημαντική ροή προσφύγων στην Ευρώπη από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και κοστίζει τη ζωή σε χιλιάδες στρατιώτες και αμάχους.
Τον Φεβρουάριο του ίδιου χρόνου ο 19χρονος Άλκης Καμπανός, στη Χαριλάου Θεσσαλονίκης, δέχεται θανατηφόρο χτύπημα από χούλιγκαν του ΠΑΟΚ. Πριν από λίγο καιρό καταδικάστηκαν όσοι συμμετείχαν στη δολοφονία του.
Τον Νοέμβριο, μια σειρά από σκάνδαλα αποκαλύπτονται σε σχέση με την Κιβωτό του Κόσμου. Κάτι ήξερες που δεν συμπαθούσες τους παπάδες: άσκηση σωματικής και λεκτικής βίας, σεξουαλική παρενόχληση. Φρικιαστικές αποκαλύψεις έρχονται και για υπόθεση μαστροπείας και βιασμού εις βάρος ενός 12χρονου κοριτσιού στον Κολωνό, ενώ καταγράφονται συνολικά 17 γυναικοκτονίες στην Ελλάδα.
Η νέα χρονιά, 2023 πλέον, μας βρίσκει με τον πόλεμο στην Ουκρανία να συνεχίζει ακάθεκτος. Ξεπεράσαμε ήδη τις 560 ημέρες.
Τον Φεβρουάριο, σεισμός 7,8 Ρίχτερ πλήττει την Τουρκία και τη Συρία. O αριθμός των νεκρών φτάνει τους 21.051. Ξεκινά η λεγόμενη «διπλωματία των σεισμών» μεταξύ της Ελλάδας και της γείτονος.
Στο καπάκι, λίγο πριν εκπνεύσει ο Φλεβάρης, στις 28, επιβατική αμαξοστοιχία της Hellenic Train που μετέφερε περισσότερους από 350 επιβάτες στη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη συγκρούεται μετωπικά με εμπορική στο ύψος των Τεμπών. Η σφοδρή σύγκρουση, ο εκτροχιασμός και η ανάφλεξη των συρμών προκαλεί τον θάνατο 57 ανθρώπων και τον τραυματισμό τουλάχιστον 85. Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που έχει καταγραφεί στη χώρα. Η απουσία συστημάτων ασφαλείας και τα ανθρώπινα λάθη ήταν τα κύρια αίτια που οδήγησαν στο δυστύχημα.
Στις 21 Μαΐου γίνονται βουλευτικές εκλογές, από τις οποίες όμως δεν προκύπτει αυτοδύναμη κυβέρνηση ή κυβέρνηση συνεργασίας. Τέλος πάντων, πήγαμε σε δεύτερες εκλογές στις 25 Ιουνίου και από αυτές βγήκε πάλι ο Μητσοτάκης. Ήταν οι βουλευτικές εκλογές με το μεγαλύτερο ποσοστό ανοχής στη Μεταπολίτευση – 46,26%, το φαντάζεσαι; (Κάθε φορά που ψηφίζω εξακολουθώ να σε σκέφτομαι: το ότι έβγαινες από το παραβάν βουρκωμένη.)
Είχε προηγηθεί στις 14 Ιουνίου το ναυάγιο στα ανοιχτά της Πύλου. Βυθίστηκε αλιευτικό σκάφος που εκτιμάται ότι μετέφερε περίπου 750 μετανάστες. Διασώθηκαν οι 104, ενώ ανασύρθηκαν 82 σοροί. Εκατοντάδες άλλοι αγνοούνται.
Στις 8 Αυγούστου, Κροάτες χούλιγκαν, που με κάποιο μαγικό τρόπο κατάφεραν να διασχίσουν οδικώς τη χώρα χωρίς να τους πάρουν χαμπάρι, συνεπλάκησαν με οπαδούς της ΑΕΚ έξω από το γήπεδο στης Νέας Φιλαδέλφειας. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων δολοφονήθηκε ένας 29χρονος Έλληνας οπαδός, αφού δέχτηκε πολλαπλές μαχαιριές.
Από τα μέσα Ιουλίου έως και τα τέλη Αυγούστου κάηκε το σύμπαν. Δεν υπερβάλλω. Μέχρι τις αρχές Σεπτέμβρη είχαν καταμετρηθεί πάνω από 1.726.260 στρέμματα στην Αττική, το Λουτράκι, τη Ρόδο, την Κέρκυρα, τη Μαγνησία, την Εύβοια, τον Έβρο. Συνολικά 28 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Στον Έβρο έγινε ανυπολόγιστη καταστροφή. Θυμάσαι την εκδρομή που είχαμε πάει με το WWF στη Δαδιά και τρόμαζες με τους γύπες; Ε, αυτό, λοιπόν, το μαγικό δάσος, καιγόταν επί 17 ημέρες. Πάνω από 930.000 στρέμματα γίνανε στάχτη. Κανείς δεν ξέρει πότε και αν θα ανακάμψει.
Στις 5 Σεπτέμβρη δύο μέλη του πληρώματος του Blue Horizon πέταξαν στη θάλασσα τον 36χρονο Αντώνη Καργιώτη, τη στιγμή που ο ίδιος προσπαθούσε να επιβιβαστεί στο πλοίο, στου οποίου τα απόνερα πνίγηκε. Το πλοίο συνέχισε την πορεία του μέχρι να το φέρει πίσω το Λιμενικό μετά από 40 λεπτά.
Και έπειτα ήρθε ο Daniel. Όχι ο Day-Lewis που ξε-αγάπησες όταν έμαθες ότι δεν φέρθηκε καλά στην Isabelle Adjani (κι ας τη χαρακτήριζες «ψάρι»), αλλά η ομώνυμη κακοκαιρία (το έχασες αυτό: εδώ και κάτι χρόνια δίνουμε ονόματα στις κακοκαιρίες, έτσι, μπας και δε μας μείνουν αξέχαστες). Το νερό φούσκωσε, κατάπιε ολόκληρα χωριά στη Θεσσαλία. Μέχρι στιγμής, μετράμε 15 νεκρούς…
Τι να σου πω. Δεν ήθελα να σου κάνω την καρδιά περιβόλι, όμως όλα αυτά συνέβησαν στ’ αλήθεια, εδώ, σ’ αυτήν τη μικρή γωνιά της γης, τα τελευταία 15 χρόνια.
Μαμά, χθες ο εγγονός σου ξεκίνησε πάλι σχολείο. Πάει στη Β' Γυμνασίου πλέον. Και, ξέρεις κάτι; Έχει τα μάτια σου.
