LiFO PORTRAITS 2024

Aν ένα κομμάτι ξέφυγε φέτος από την εναλλακτική σκηνή της Αθήνας και βγήκε σε ένα πιο ευρύ κοινό, αυτό είναι η «Ανισόπεδη Ντίσκο» του, χορεύτηκε από ένα μπαρ στη μικρή Δονούσα μέχρι και σε γάμους. Ο ίδιος είναι ευτυχής που η δουλειά του πήγε πολύ πιο πέρα απ’ ό,τι θα μπορούσε να την πάει μόνος του, ξέρει πως είναι πια στο στάδιο που κάποιοι ίσως δεν αντέχουν να ξανακούσουν το τραγούδι του.

Φέρνοντας τα ψηφιακά Plásmata στα Ιωάννινα, η Στέγη απέδειξε πως μια καλλιτεχνική διοργάνωση μεγάλης κλίμακας μπορεί να αφορά και την περιφέρεια. Η διευθύντρια Πολιτισμού Αφροδίτη Παναγιωτάκου και ο διευθυντής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση Πρόδρομος Τσιαβός προαναγγέλλουν πως η διάθεση για εξωστρέφεια οδηγεί σταδιακά τις δράσεις τους και σε άλλες πόλεις, και άλλες Αθήνες.

Τα νέα της κομμάτια, οι διασκευές, οι συναυλίες, η κοινωνική της στάση αλλά και το εκρηκτικό αφιέρωμα στον Θάνο Μικρούτσικο έκαναν τη Μαρία Παπαγεωργίου να ξεχωρίσει σε μια πλούσια για εκείνη χρονιά όπου «ο Κόσμος (της) ξημερώνει».

Το βιωματικό βιβλίο-ντοκουμέντο «Μια Λεσβιακή ζωή» (εκδ. Ροδακιό) που κυκλοφόρησε φέτος το καλοκαίρι είναι πραγματικός θησαυρός καθώς αποτελεί ένα σπάνιο όσο και πολύτιμο τεκμήριο λεσβιακής ορατότητας

Δυο ταλαντούχα πρωτοεμφανιζόμενα πλάσματα της GenZ υποδύθηκαν με ευαισθησία δυο απόλυτα σύγχρονους και ρεαλιστικούς χαρακτήρες στην πολυσυζητημένη τηλεοπτική –μα εντελώς κινηματογραφική στην ουσία και στην αισθητική της– μίνι σειρά «Milky Way» του Βασίλη Κεκάτου: μια έφηβη που επιλέγει να κάνει έκτρωση και ένα queer αγόρι που επιλέγει να εκφράζεται χωρίς φόβο.

Μία από τις σημαντικότερες καλλιτέχνιδες στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα δεν σταμάτησε να παρατηρεί και να πειραματίζεται, να αμφισβητεί και να αναδεικνύει με την καλλιτεχνική της πρακτική καίρια ζητήματα γύρω από άξονες όπως η έμφυλη ταυτότητα, η κοινωνική διάσταση του έργου τέχνης, η προσωπική και συλλογική μνήμη, η σχέση λόγου και σωματικότητας.

Το «Arte Povera» είναι πολύ περισσότερα από ένα ραπ άλμπουμ που συνδυάζει πρωτότυπη συμφωνική μουσική και ραπ – είναι ένα ολοκληρωμένο πρότζεκτ χωρίς προηγούμενο και ο θρίαμβος ενός Σαλονικιού συνθέτη και παραγωγού που, κόντρα σε όλες τις δυσκολίες, έκανε πραγματικότητα το όνειρό του φτιάχνοντας ένα ραπ ντοκιμαντέρ, έναν δίσκο με συμμετοχές σημαντικών ονομάτων της ελληνικής ραπ σκηνής αλλά και δύο (κυριολεκτικά) ανεπανάληπτα live-σταθμούς για την ελληνική μουσική.

Είκοσι χρόνια σχεδόν στην ελληνική ποίηση το όνομα του Γιάννη Στίγκα έχει διαγράψει ανοδική πορεία, τολμώντας την κάθοδο προς την κόλαση η οποία είχε ως κατάληξη την επίγεια μορφή που πήρε στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης. Η τρομακτικά υπαρξιακή ποιητική συλλογή του, «Sonderkommando», από τις εκδόσεις Άγρα, όπου μιλάει πρωτοπρόσωπα για το απόλυτο κακό της Σοά, δεν τον καθιστά μόνο πρόσωπο της χρονιάς αλλά δείχνει ότι η ποίηση έχει πάντα τον δικό της τρόπο να επιβάλλεται.

Μια πρωταγωνίστρια με χαρακτηριστικά υπεραθλήτριας: Η συγκλονιστική ερμηνεία της στη «Φόνισσα» είναι άλλη μία απόδειξη.

Ο σημαντικός Έλληνας αρχαιολόγος είναι ο άνθρωπος που διευθύνει την ανασκαφή στο Δεσποτικό Κυκλάδων και με την ομάδα του έχουν ανακαλύψει το μεγάλο αρχαϊκό λατρευτικό κέντρο του Αιγαίου, ενώ φέτος έφεραν στο φως ένα από τα καλύτερα σωζόμενα γλυπτά που έχουν αποκαλυφθεί τα τελευταία χρόνια.

Σχεδόν δύο χρόνια από την ημέρα που ανέλαβε τη διεύθυνση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, η Κατερίνα Γρέγου κατόρθωσε να δώσει ζωή σε ένα μουσείο που ήταν για χρόνια κλειστό και να φέρει ακόμα και τους πιο δύσπιστους πιο κοντά στη σύγχρονη τέχνη.

Το «Goodbye, Lindita» και η «Taverna Miresia» ήταν δύο από τις παραστάσεις της χρονιάς, έργα που συζητήθηκαν πολύ και έκαναν τον νεαρό Μάριο Μπανούσι το πιο ελπιδοφόρο όνομα στο ελληνικό θέατρο. Τα βραβεία και οι υποτροφίες ήρθαν να επιβεβαιώσουν τις προβλέψεις ότι το μέλλον τού ανήκει.

Σε μία από τις πιο μικρές κουζίνες της Θεσσαλονίκης γνωρίσαμε έναν μάγειρα με τεράστιο ταλέντο, που παραμένει χαμηλών τόνων, ενώ προσφέρει πιάτα ουσιαστικά και μεγάλα, σαν τα dumplings με γίδα στον ζωμό της, που μπορεί και να γράψουν ιστορία.

Η Εθνική Πινακοθήκη υπό τη διεύθυνση της Συραγώς Τσιάρα δείχνει τον δρόμο της εξωστρέφειας, των διαθεματικών εκθέσεων, του ανοίγματος νέων χώρων και της ανανέωσης των συλλογών της, της διεύρυνσης του ερμηνευτικού πλαισίου μέσα από τη συνάντηση διαφορετικών τεχνών. Στην «Αστυγραφία» για πρώτη φορά είδαμε τη φωτογραφία ισότιμα δίπλα στη γλυπτική και τη ζωγραφική, ενώ το άνοιγμα του Ενδιάμεσου Χώρου προτείνει νέες αναγνώσεις σε έργα σύγχρονων καλλιτεχνών.

Τραγουδιστής, τραγουδοποιός, μουσικός παραγωγός που άλλαξε τον ήχο στην Ελλάδα. Με όποια ιδιότητα και να τον δεις, ο Barrice είναι ξεχωριστός και το 2023 είχε μια δίκαιη επιτυχία. Τα κομμάτια του σημάδεψαν τον urban ελληνικό ήχο και με τον νέο του πρότζεκτ, που τιτλοφορείται «ΖΕΝ», ετοιμάζεται να κάνει τον παραδοσιακό ήχο γνωστό και εκτός συνόρων.

Συναντήσαμε τους ανθρώπους του ιστορικού εκδοτικού οίκου που συμπληρώνει εξήντα χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στην εγχώρια βιβλιοπαραγωγή και φέτος μετρά στη συλλογή του ένα Νόμπελ Λογοτεχνίας, δύο Booker και ένα Pulitzer.

Στάθηκαν και επέζησαν (με θυσίες) απέναντι στα μεγαθήρια, έβαλαν στις προθήκες τους τα βιβλία που πιστεύουν πραγματικά, επανέφεραν την αγάπη για το βιβλίο στις γειτονιές, έγιναν σημείο συνάντησης για τους βιβλιόφιλους. Είναι δικαίως ένα από τα σημαντικότερα και τα πιο αισιόδοξα πράγματα που συμβαίνουν στο χώρο του πολιτισμού τα τελευταία χρόνια.

Εδώ και σχεδόν έξι δεκαετίες δουλεύει ασταμάτητα και χαρίζει την υποκριτική της δεινότητα σε κορυφαίους Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες. Η Ρένη Πιττακή είναι ένας πραγματικός θησαυρός στα χέρια των σημαντικότερων δημιουργών μας. Ξέρει τη θεατρική γλώσσα των πιο καταξιωμένων και μαθαίνει θαυμαστά γρήγορα τους κώδικες των πιο νέων, τολμηρών συνεργατών της. «Γηράσκω αεί πολλά διδασκομένη», μας λέει σήμερα, γελώντας, επικαλούμενη τον Σόλωνα.

Σε μια από τις πιο πολυσυζητημένες παραστάσεις του φετινού Φεστιβάλ Επιδαύρου, την κατά Κάστορφ «Μήδεια», η Μαρία Ναυπλιώτου, η Στεφανία Γουλιώτη, η Ευδοκία Ρουμελιώτη, η Αγγελική Παπούλια και η Σοφία Κόκκαλη προσέγγισαν το πολύπτυχο πρόσωπο της ηρωίδας με ένστικτο, δύναμη, συναίσθημα και πρωτόγνωρη πίστη, εγγράφοντας αλησμόνητες ερμηνείες σε μια ανεπανάληπτη νεωτερική και ποιητική προσέγγιση.

Το ντοκιμαντέρ «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Tα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας» που έγραψε και σκηνοθέτησε ο Βασίλης Λούρας είναι μια συναρπαστική ταινία για την Κάλλας που αποκαθιστά την αλήθεια για τα χρόνια της στην Ελλάδα αλλά και για τη θυελλώδη σχέση της με τη χώρα που η μεγάλη ντίβα θεωρούσε πατρίδα.

Διοργάνωσε μερικές από τις πιο πετυχημένες εκθέσεις εικαστικών μέσα στη χρονιά, δίνοντας κι αυτός με τον τρόπο του την ευκαιρία σε ένα μεγάλο κοινό να έρθει σε επαφή με τη σύγχρονη τέχνη. Λίγους μήνες πριν από τη συμμετοχή του στην 60ή Μπιενάλε της Βενετίας, ο επιδραστικότερος επιμελητής της γενιάς του κάνει έναν απολογισμό της φετινής πολύ παραγωγικής χρονιάς του.