Ο Αμαλία είναι ίσως μια μοναδική περίπτωση στην ελληνική μουσική σκηνή. Από τα πρώτα non-binary άτομα που μιλούν ανοικτά και χωρίς φόβο για το βίωμά τους, παίζει ένα είδος μουσικής indie ροκ/ποπ στο οποίο δεν συναντάς συχνά queer καλλιτέχνες ή άλμπουμ που να εξερευνούν την ταυτότητα φύλου. Τον πρωτογνωρίσαμε μέσα από το γκρουπ Amalia and the Architects, που τελικά δεν είναι γκρουπ αλλά το σόλο πρότζεκτ του. Μετά από τέσσερα χρόνια καθυστερήσεων και αρκετά σκαμπανεβάσματα, κυκλοφορεί επιτέλους τον ντεμπούτο δίσκο του με τίτλο «Amalia???», ένα υπέροχα λυρικό άλμπουμ το οποίο αποτελείται από 10 τραγούδια με υπαρξιακές αναζητήσεις, που λειτουργούν πέρα από τα όρια του φύλου. Μου γράφει στο email ότι έχει κρατήσει το κανονικό όνομά του αλλά πλέον χρησιμοποιεί αρσενικές αντωνυμίες: «Συστήνομαι πλέον, δηλαδή, ως ο Αμαλία». Όταν τον συναντώ από κοντά, αστειευόμαστε για το πόσο εύκολο είναι να μπερδέψει τις αντωνυμίες κάποιος που δεν τον γνωρίζει και για το πόσο τον έχουν επηρεάσει queer καλλιτέχνες όπως ο Perfume Genius, πριν ξεκινήσει να μου μιλάει για τη ζωή του.
«Γεννήθηκα στο Μαρούσι, αλλά από τα πέντε μου και μετά μεγάλωσα στη Νέα Μάκρη, οπότε οι πιο έντονες αναμνήσεις μου είναι από εκεί. Κυρίως ευχάριστα πράγματα θυμάμαι. Θυμάμαι τα καλοκαίρια με τα ξαδέλφια μου στην παραλία της Μάκρης, τη μαμά που, όταν είχε κουράγιο μετά τη δουλειά, μάς πήγαινε καμιά φορά για πικ νικ εκεί, τον μπαμπά τα Σαββατοκύριακα να βάζει μουσικές από το πρωί και να διαβάζει εφημερίδα, τις χαζομάρες που κάναμε με την αδελφή μου μέχρι να τσακωθούμε για κάτι ασήμαντο. Θυμάμαι πόσο με ζόριζε το διάβασμα και τις ημικρανίες που είχα κατά καιρούς. Θυμάμαι σαβούρες που έχω φάει με το ποδήλατο, τσιμπήματα από τσούχτρες και πολλά σκαρφαλώματα σε δέντρα.
Πριν από χρόνια είχα δοκιμάσει να χρησιμοποιώ και το ουδέτερο γένος, αλλά δεν λειτούργησε για εμένα. Με έβαζε πιο πολύ σε μια διαδικασία να αποφεύγω να αντιμετωπίσω το ταυτοτικό παρά να το κάνω κομμάτι μου.
Πολύ πολύ μικρός, ήθελα να γίνω ποδοσφαιριστής. Μετά, λίγο πριν από το γυμνάσιο, έλεγα πως ήθελα να σπουδάσω αγγλική φιλολογία, καθώς έβλεπα πολλές αμερικανικές κωμωδίες και μου άρεσε να μαθαίνω να μιλάω όπως μιλούσαν σε αυτές. Δεν έκανα ποτέ όνειρα ακριβώς, μου ήταν δύσκολο να με φανταστώ ως ενήλικα καθώς –όπως αντιλαμβανόμουν τότε την ενήλικη ζωή– αυτό συμπεριλάμβανε έναν ρόλο και μια ταυτότητα που δεν ήθελα καθόλου. Πίστευα πως ως ενήλικας θα πρέπει να είμαι γυναίκα, να φοράω συγκεκριμένα ρούχα στη δουλειά μου, να κάνω οικογένεια, σε κάθε περίπτωση να μην παίζω ποδόσφαιρο. Μου άρεσε να σκέφτομαι ότι δεν με αφορά το μέλλον.
Με απασχολούν πολύ οι λέξεις, ο ήχος τους, οι συνδηλώσεις που κρύβουν ανάλογα με τη διάθεση, η ομορφιά μιας καλής πρότασης. Μικρός άρχισα να σημειώνω λέξεις στα αγγλικά και να παίζω με αυτές σε ποιηματάκια, σαν άσκηση για να μάθω τη σημασία τους. Μου αρέσει πάρα πολύ η ιστορία και το πρίσμα που σου δίνει ώστε να κρίνεις την πραγματικότητα σε κάθε επίπεδο. Το Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης στο οποίο φοίτησα επηρέασε πολύ το πώς γράφω στίχους.
Νομίζω πως είχα πάντα την τύχη να περιτριγυρίζομαι από ανθρώπους (την οικογένειά μου, τους φίλους μου και κάποιους δασκάλους), οι οποίοι υποδόρια μου έδιναν σταθερά πληροφορίες και συμβουλές που, ακόμα και αν δεν μου ήταν άμεσα χρήσιμες τότε, με βοήθησαν αργότερα να αλλάξω και να είμαι σε θέση να αλλάζω συνεχώς. Οι φίλοι μου με έχουν «σώσει» με τον τρόπο τους, σίγουρα δεν θα ήμουν αυτός που είμαι σήμερα χωρίς αυτούς. Έχουν υπάρξει σημαντικό κίνητρο για να πάω στη σχολή, να σηκωθώ από το κρεβάτι, να διασκεδάσω, και μου δίνουν έμπνευση αλλά και δύναμη ώστε να πάρω σημαντικές αποφάσεις στη ζωή μου.
Το Amalia & the Architects ξεκίνησε ως πρότζεκτ που πήγε να γίνει μπάντα αλλά δεν έγινε, για βαρετούς κυρίως λόγους. Σκέφτομαι να αλλάξω το όνομα, να το κάνω Amalia με τρία ερωτηματικά (Amalia???). Mε έχει ψήσει να το κάνω έτσι και επειδή όλοι με ρωτάνε ποιοι είναι οι Architects αλλά και επειδή είναι ταυτοτικό το άλμπουμ από όλες τις απόψεις, είτε ηχητικά είτε, από θέμα φύλου, σε σχέση με την ταυτότητα ως υπαρξιακό ζήτημα που έχουμε γενικά όλοι, το ποιος είμαι στα 25-26 μου. Κάποια στιγμή μπορεί να το αλλάξω και να διώξω το Architects, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει εύκολα σε πλατφόρμες όπως το Spotify. Δεν μπορείς απλά να κάνεις edit, χρειάζεται μια μεγάλη διαδικασία που μπορεί να σου κοστίσει streams.
Μου πήρε τέσσερα χρόνια για να βγάλω τον δίσκο και θα τον κυκλοφορήσω τελικά μόνος μου. Δεν έχει πολύ νόημα πια να βγάζεις δίσκους σε εταιρεία. Για να υπάρξει οικονομικό ενδιαφέρον, να ρίξει δηλαδή μια εταιρεία λεφτά, νομίζω πως πρέπει πρώτα να έχεις κάνει ήδη όνομα. Υπάρχει μια παγκόσμια κρίση στη δισκογραφία. Από την άλλη, είμαστε πάρα πολλοί οι καλλιτέχνες πια. Κοίταζα πόσα κομμάτια ανεβαίνουν καθημερινά στο Spotify και έπαθα σοκ. Τι να πρωτοακούσει κανείς και σε τι να πρωτοδώσει ένας ακροατής προσοχή.
Why is the night
Το άλμπουμ είναι περισσότερο μια σειρά από τραγούδια παρά ένα κόνσεπτ εντελώς δεμένο. Είναι τραγούδια που έχω γράψει από το 2017 και επειδή πήρε τόσα χρόνια, έγραφα καινούργια και έλεγα ότι ήθελα να μπει και αυτό, και έβγαζα και έβαζα. Είναι κάπως ετερόκλητα, το κοινό στοιχείο που τα δένει είναι ότι εκφράζουν μια απορία για διάφορα θέματα που με απασχολούν, με πλάγιο τρόπο και κάπως αμφίσημο.
Από παιδάκι, ήθελα να είμαι αγόρι. Αισθανόμουν ότι κάτι λάθος έγινε από τότε που ήμουν 5 χρονών. Από τα ρούχα, τα παιχνίδια, από τους φίλους που είχα. Πράγματα που σήμερα μου ακούγονται στερεοτυπικά, αλλά ένιωθα ότι εκεί ανήκω. Είναι από τις πρώτες μου αναμνήσεις αυτή η αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά.
Τo όνομά μου, που χρησιμοποιώ με την αρσενική αντωνυμία, είναι κάτι πρόσφατο. Τώρα άρχισα να το εφαρμόζω και ακόμη μπερδεύομαι με άτομα που δεν τα βλέπω καθημερινά ή δεν τα γνωρίζω καλά. Για ενάμιση χρόνο δοκίμασα να έχω αρσενικό όνομα, αλλά δεν μου έκατσε. Η συνήθεια, όμως, είναι μεγάλη δύναμη και είπα «γιατί να μην κρατήσω το κανονικό μου όνομα, Αμαλία;». Έτσι κι αλλιώς, δεν είναι ότι νιώθω άντρας. Παραμένω ένα non-binary άτομο. Παραμένω ένα άτομο που δεν θέλει να είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Έτσι άλλαξα μόνο τα pronouns, κι ας μπερδευτούν όλοι οι υπόλοιποι στη ζωή μου.
Πριν από χρόνια είχα δοκιμάσει να χρησιμοποιώ και το ουδέτερο γένος, αλλά δεν λειτούργησε για εμένα. Με έβαζε πιο πολύ σε μια διαδικασία να αποφεύγω να αντιμετωπίσω το ταυτοτικό παρά να το κάνω κομμάτι μου.
Θα δείξει πώς θα πάει. Έχω αποδεχτεί πολύ το γεγονός ότι είναι μια διαδικασία χωρίς ξεκάθαρα βήματα, ακόμα κι αν υπάρχει μια παγκόσμια τάση προς την τοξική θετικότητα και την ελαφρώς ναρκισσιστική υπερ-ενασχόληση με τον εαυτό. Στο θέμα του φύλου, για τα τρανς άτομα, π.χ., σου λένε ότι υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να κάνεις, αλλά είναι ένα πολύπλοκο θέμα και δεν έχει γίνει επαρκής επιστημονική μελέτη. Δεν ξέρεις τι είναι, γιατί συμβαίνει, γιατί νιώθεις έτσι όπως νιώθεις, οπότε έχω αποδεχθεί κάπως ότι δεν χρειάζεται να περιμένω να έχω φτάσει σε σημείο να είμαι 100% σίγουρος για τα πάντα, για τον εαυτό μου και το πώς παρουσιάζομαι. Πάω σιγά σιγά και το προσαρμόζω. Συνέχεια ανακαλύπτεις τον εαυτό σου και μπορείς να αλλάξεις ολόκληρη τη ζωή σου, χωρίς αυτό να έχει να κάνει μόνο με το φύλο.
Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να αυτοπαρουσιάζομαι συνεχώς δημόσια. Με βλέπει κάποιος κιόλας. Το non-binary το λέω περισσότερο για να συνεννοούμαι με τον κόσμο. Δεν είναι κάτι που το λέω στον εαυτό μου. Το σώμα μου το είχα πάντα στην άκρη. Δεν με απασχολούσε. Το είχα παραμελήσει και το είχα αποκλείσει πολύ γι’ αυτό τον λόγο. Αυτό σε μπλοκάρει και στη σεξουαλικότητά σου. Έχω δουλέψει πολύ για να νιώθω άνετα με αρκετά πράγματα στις σχέσεις μου. Όταν είσαι μικρός και στην εφηβεία, νιώθεις συχνά ότι είναι κάτι κακό και δεν πρέπει να το αισθάνεσαι εκείνη τη στιγμή.
Πιο συνειδητά κατάλαβα ότι πρέπει να αντιμετωπίσω αυτό το πράγμα, όταν άρχισε να με βαραίνει στην καθημερινότητά μου. Δεν μπορούσα να βγω από το σπίτι. Είχα φτάσει στο σημείο, στο πρώτο έτος του πανεπιστημίου, να είμαι όλη μέρα στο κρεβάτι και να μην μπορώ να σηκωθώ. Κάποια στιγμή λες ότι δεν είναι φυσιολογικό αυτό, κάποιο θέμα έχω, και εκεί άρχισα να καταλαβαίνω ότι είναι πιο σοβαρό το φύλο και να παίρνω και στα πιο σοβαρά το σώμα μου, επειδή υπάρχει μια τάση –φταίει και ο Πλάτωνας σε αυτό, φταίει και η Εκκλησία– να θεωρούμε ότι το σώμα είναι κάτι ανήθικο. Από τότε που έκανα το χειρουργείο –έχω κάνει αφαίρεση στήθους– άρχισα να είμαι πιο εντάξει με τον εαυτό μου.
Ο φόβος έρχεται πιο μετά, όταν συνειδητοποιείς ότι πρέπει να κάνεις κάποια βήματα. Εγώ, π.χ., φοβόμουν πάρα πολύ να μπω σε χειρουργείο. Είμαι αρρωστοφοβικός και ακόμη δεν το πιστεύω ότι πήγα και τους άφησα να μου κάνουν αναισθησία. Η δυσκολία δεν είναι τόσο στον φόβο. Αν έχεις μια καλή και φιλική σχέση με τους γονείς σου, όπως εγώ, η δυσκολία είναι όταν οι ίδιοι φοβούνται και εκφράζουν ανησυχίες για σένα. Πολλές φορές σε βάζουν σε ένα mindset του «περίμενε». Για μένα το πιο δύσκολο ήταν να αποτάξω μια λίγο demi κατάσταση στην οποία δεν καταλαβαίνεις ποια είναι η φωνή των γονιών σου όσον αφορά την ανησυχία και ποια η δική σου. Σε φέρνουν αντιμέτωπο με τον εαυτό σου με έναν τρόπο που είναι λίγο γκρίζος και σε κάνουν περισσότερο αναβλητικό από ό,τι είσαι. Πέρασα ένα τέτοιο μπέρδεμα, συν του ότι η ζωή γενικά τρέχει.
Είμαι πολύ τυχερός με τους γονείς μου. Μπορεί να ζοριστήκαμε και να τσακωθήκαμε αρκετά κατά καιρούς, αλλά για τα δεδομένα της χώρας είναι πολύ κουλ άνθρωποι και δείχνουν κατανόηση, ακόμη και όταν δεν μπορούν να τα καταλάβουν όλα. Άλλα άτομα τα διώχνουν από το σπίτι τους. Εμένα με στήριξαν και είχα πολλή τύχη σε αυτό.
Είχα περάσει ένα δύσκολο περιστατικό κάποια στιγμή με την πρώην μου, πριν από μερικά χρόνια. Μας έβριζαν και μας κυνηγούσαν κάτι τύποι. Ήταν στο μετρό της Αγίας Μαρίνας προς Κορυδαλλό. Εκεί είναι λίγο πιο «καγκούρικα» τα πράγματα. Βγαίνοντας από το μετρό, στις σκάλες, μας έλεγαν κάτι του στυλ «πούστηδες, θα σας πλακώσουμε στο ξύλο». Πρέπει να ήταν γύρω στα 20, αλλά δεν μπορούσες να καταλάβεις και ακριβώς την ηλικία τους. Ευτυχώς τρέξαμε και ξεφύγαμε. Πιστεύω ότι η Αθήνα δεν είναι ασφαλής πόλη αυτήν τη στιγμή. Για το κέντρο ειδικά ακούω πολλά πράγματα συνέχεια από φίλους, για απόπειρες βιασμών και επιθέσεις. Έχει αγριέψει πολύ ο κόσμος τελευταία και νιώθω μια τρομερή επιθετικότητα από ανθρώπους. Δεν ξέρω. Δεν είναι ότι φοβάσαι ότι θα γίνει κάτι τρομερό, αλλά ασφαλής δεν νιώθω, προσπαθώ να έχω τα μάτια μου ανοιχτά συνέχεια.
Την κοινωνία δεν μπορείς να την πείσεις για κάτι. Αν ο Έλληνας έχει το κεφάλι του κολλημένο και είναι έτσι για χρόνια και δεκαετίες, δεν ξέρω αν έχει νόημα να ζητάμε να αλλάξει συλλογικά ή ατομικά. Το βασικό θέμα είναι να έχεις κοινωνική στήριξη, πρόνοια και πρόσβαση σε θέματα υγείας και από κει και πέρα να μπορείς να έχεις έναν κύκλο ανθρώπων γύρω σου που να σε στηρίζει, είτε είναι οικογένεια είτε είναι οι φίλοι σου. Και σίγουρα βοηθάει πολύ απλά η προβολή πολλών και διαφορετικών ατόμων που είναι non-binary ή τρανς. Εμπορευματοποιείται εύκολα το δυσνόητο, γι’ αυτό και συχνά ο απλός κόσμος αντιδρά σε αυτό, απλώς με λάθος τρόπο. Όσο λένε τις ιστορίες τους οι άνθρωποι, τα πράγματα σιγά σιγά θα αλλάξουν. Το ίδιο ισχύει και με το θέμα της σεξουαλικότητας. Από το 2015 που άρχισαν να βγαίνουν περισσότερες ταινίες με τέτοια θεματική, έχω δει διαφορά στον κόσμο. Σιγά σιγά το συνηθίζουν. Πιστεύω ότι εκεί κερδίζεται το στοίχημα, στη δύναμη της συνήθειας. Βλέπω κάτι και το συνηθίζω.
Είναι πιο δύσκολο να καταλάβει κανείς μια non-binary ταυτότητα από μια δυαδική, τρανς ταυτότητα, και λογικό είναι. Και γι' αυτό δεν ξέρω αν εκεί μπορείς να κάνεις δημόσιο διάλογο που να είναι προσιτός σε έναν άνθρωπο που είναι, π.χ., μεγαλύτερης ηλικίας. Τα πράγματα θέλουν απλή σκέψη για να τα καταλάβει η πλειοψηφία του κόσμου. Για μένα non-binary σημαίνει ότι μοιράζομαι, ότι δεν ανήκω σε κανένα από τα δυο φύλα αυτήν τη στιγμή και αυτή είναι η κατάστασή μου. Απλώς το επικοινωνώ με αυτό τον τρόπο και περιμένω, ακόμα και αν είναι περίπλοκο για τη συντριπτική πλειοψηφία, να μπορώ να συνεννοηθώ στην καθημερινότητά μου, δεν με ενδιαφέρει να κάνω μεταφυσική του φύλου. Άλλωστε η ουσία στα πράγματα είναι πέρα απ’ το φύλο και τα ονόματα».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
