Νερό, φως, αντανακλάσεις και σκιές, γυμνά ανδρικά σώματα. Το φωτογραφικό πρότζεκτ «Summer Renaissance» μπορεί να φαίνεται απλό, αν αποδομηθεί στα εξ ων συνετέθη όμως, για να προκύψουν αυτές οι εντυπωσιακές λήψεις που θυμίζουν πίνακες ζωγραφικές –εξάλλου η ζωγραφική είναι η βασική καλλιτεχνική ενασχόληση του Μιχάλη Γκούμα–, η διαδικασία είναι αρκετά πιο σύνθετη.
«Έχω μια εικόνα από πριν για τη συνθήκη που θέλω να χτίσω. Μερικές φορές την παρουσιάζω μέσα από σκίτσα στους κολυμβητές. Άλλες φορές απλώς προσαρμόζομαι στον τόπο και το φως της μέρας. Οι λήψεις είναι χιλιάδες, ενώ ο χρόνος για ξεσκαρτάρισμα μπορεί να πάρει εβδομάδες. Έχει τύχει να προσπεράσω πολλές φορές καλές λήψεις. Πρόσφατα εντόπισα στον σκληρό μου δίσκο κάποια κλικ από το 2021, όπου ο βασικός ήρωας κάτω από το νερό θυμίζει έντονα φιγούρες από πίνακες του Φράνσις Μπέικον», εξηγεί ο Μιχάλης για τη μέθοδο που ακολουθεί μέχρι να πετύχει την ιδανική λήψη – το καταλαβαίνει όταν αυτή η λήψη μοιάζει όντως περισσότερο με πίνακα ζωγραφικής και λιγότερο με φωτογραφία.
«Στο γενικότερο κάδρο, ιδανικά, θέλω ολόκληρους τους ήρωες, χωρίς να κόβονται σημεία από τα σώματα, αλλά αυτό συνεπάγεται πως για να δει ο θεατής τις λεπτομέρειες που αγαπώ πρέπει το έργο να είναι σχεδόν σε κλίμακα 1/1, δηλαδή σε μεγάλες διαστάσεις, περίπου 2 μέτρα. Οπότε κάποιες φορές εστιάζω σε κοντινότερες λήψεις. Έχει συμβεί να χρησιμοποιήσω drone, αλλά μόνο για τη δημιουργία βίντεο. Σε ό,τι όμως έχει να κάνει με τις φωτογραφίες, χρησιμοποιώ full frame mirrorless μηχανές με τηλεσκοπικό φακό κυρίως».
Το μεγάλο στοίχημα είναι το κλικ που δεν θα επέμβω σε τίποτα πάνω του. Νομίζω πως τον πρώτο λόγο έχουν το φως, ο βυθός, η διαύγεια του νερού και η σωστή θέση-απόσταση του σώματος από την επιφάνεια του νερού.
H σειρά «Summer Renaissance» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα τον Ιούνιο του 2023 σε έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην Project Gallery. Ωστόσο η γέννηση της ιδέας κρατά σχεδόν είκοσι χρόνια, όταν ο Μιχάλης ως φοιτητής στεκόταν σε ψηλούς βράχους πάνω από τη θάλασσα και φωτογράφιζε φίλους του κάτω απ’ το νερό. «Μου άρεσε ο τρόπος με τον οποίο το φως και τα κύματα μεταφορτώνουν τα σώματα, κάνοντάς τα να θυμίζουν ελαιογραφίες. Μου άρεσε που το βαθύ μπλε στο φόντο μοιάζει με ουρανό κάτω απ’ τα κορμιά που “πετούν” μέσα στο νερό.
Η αρχική ιδέα ήταν να χτίζω αναγεννησιακές εικόνες, σκηνοθετώντας τους κολυμβητές σε πόζες όπως αυτές στη “Δημιουργία του Αδάμ” στην Καπέλα Σιστίνα, για παράδειγμα. Στη συνέχεια επεξεργαζόμουν το υλικό στο photoshop και δημιουργούσα παραστάσεις σε μορφή κολάζ. Σήμερα αυτό έχει αλλάξει. Αφήνω το νερό, τον καιρό και το φως να μου δείξουν τον δρόμο. Άλλοτε μεταμορφώνουν τα σώματα σε γιορτή κι άλλοτε σε πεδίο μάχης. Προσπαθώ να αποφεύγω την επεξεργασία.
Το μεγάλο στοίχημα είναι το κλικ που δεν θα επέμβω σε τίποτα πάνω του. Νομίζω πως τον πρώτο λόγο έχουν το φως, ο βυθός, η διαύγεια του νερού και η σωστή θέση-απόσταση του σώματος από την επιφάνεια του νερού. Η φύση κάνει τέλεια δουλειά από μόνη της, οπότε προσπαθώ να υπογραμμίζω και να αναδεικνύω τις δικές της γραμμές. Από εκεί κι έπειτα, αν δεν είμαι ευχαριστημένος με μια κίνηση ή στάση σώματος και γνωρίζω πως με κάποιες αλλαγές θα αποκτούσε η φωτογραφία άλλη δυναμική, προφανώς θα επέμβω».
Στο δίλημμα πισίνα ή θάλασσα, ο Μιχάλης Γκούμας επιλέγει κατηγορηματικά το δεύτερο – ωστόσο στη φετινή συλλογή υπάρχουν λήψεις τόσο μέσα σε ποτάμι όσο και κάτω από τον πάγο μιας λίμνης. Η θάλασσα, βέβαια, αποτελεί τεράστιο κεφάλαιο στη ζωή και την καλλιτεχνική του πορεία.
«Είχα την τύχη να μεγαλώσω στην υπέροχη Κύθνο. Ήμουν το μοναδικό παιδί στην τάξη που έμενε στο λιμάνι του νησιού, οπότε τις ώρες που δεν ήμουν στο σχολείο με τους συμμαθητές μου ήμουν ή με την οικογένειά μου ή μόνος μου. Διάβαζα, ζωγράφιζα και περπατούσα ατελείωτες ώρες σε βράχια, μονοπάτια και παραλίες. Τον βυθό, σε αυτά τα μέρη που σήμερα φωτογραφίζω, τον ξέρω καλύτερα και από το σπίτι μου. Πάντα η θάλασσα και η επαφή με το νερό με έκαναν να νιώθω όμορφα. Σαν ένα κουμπί επανεκκίνησης, σαν μια δεύτερη ευκαιρία να δεις τη στιγμή, τη μέρα ή τη ζωή με άλλη ματιά, πιο θετική. Μην ξεχνάμε πως μέσα στο νερό ξεκινάμε να ζούμε και πως κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από αυτό είμαστε φτιαγμένοι. Δεν ξέρω αν αυτές οι ανδρικές φιγούρες στις φωτογραφίες μου είναι αναγεννησιακές. Ξέρω όμως πως συχνά βλέπω εμένα σ’ αυτές. Κάποιος που με γνωρίζει χρόνια, παρατηρώντας την επιτυχία του πρότζεκτ, μου είπε πως τελικά οι βράχοι και οι θάλασσες μού ανταπέδωσαν και με το παραπάνω τις ώρες που πέρασα μόνος μου εκεί».
Είναι αλήθεια πως τα ανδρικά σώματα που βλέπουμε στο πρότζεκτ αγγίζουν τις τέλειες αναλογίες – ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται. Είναι αυτό το βασικό κριτήριο επιλογής των ατόμων που συμμετέχουν; «Πολλοί πιστεύουν πως τα κριτήρια είναι αυστηρά επειδή στην πλειοψηφία τους οι κολυμβητές έχουν καλλίγραμμα σώματα. Στην πραγματικότητα, οι απαραίτητες προϋποθέσεις είναι να ξέρουν καλό κολύμπι, να αντέχουν αρκετή ώρα μέσα στο νερό και να έχουν καλή κίνηση. Το ιδανικότερο σώμα είναι αυτό που αποτελείται από κομμάτια. Όπως ένα διαμάντι λάμπει περισσότερο όταν έχει περίτεχνη κοπή, έτσι ακριβώς και ένα σώμα που αποτελείται από κομμάτια λάμπει διαφορετικά όταν το φως, οι σκιές και η διάθλαση πολλαπλασιάζουν και μεταμορφώνουν τα διάφορα σημεία του. H λέξη “κομμάτια” παραπέμπει σε ένα αρκετά γυμνασμένο σώμα, αλλά ένα υπέρβαρο άτομο μπορεί να έχει πολλά περισσότερα “κομμάτια” κάτω απ’ το νερό, το σώμα του να θυμίζει έργο τέχνης αναγεννησιακής περιόδου».
Παρά την επιτυχία της συγκεκριμένης φωτογραφικής σειράς, που τυπώνεται σε μεγάλες διαστάσεις και πωλείται σε όλο τον κόσμο, ο Μιχάλης είναι κατά βάση ζωγράφος. «Το 98% των αγοραστών της σειράς προέρχεται από το εξωτερικό. Τα μεγαλύτερα ποσοστά πωλήσεων έχουν σημειωθεί σε Μιλάνο, Μόντρεαλ, Νέα Υόρκη και Παρίσι. Το πιο συγκινητικό είναι όταν μαθαίνω πως η δουλειά μου ταξιδεύει σε χώρες όπου δεν έχω πάει, όπως η Αργεντινή, η Σιγκαπούρη, το Μεξικό και η Αυστραλία. Η φωτογραφία υπάρχει στη ζωή μου είτε επειδή γενικά εξυπηρετεί τη ζωγραφική είτε επειδή κάποιες φορές μού τη θυμίζει. Την περίοδο της πανδημίας είχα την τύχη κάποιες από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες τέχνης με έδρα την Καλιφόρνια και τη Νέα Υόρκη να με ανακαλύψουν και να με συμπεριλάβουν στις γκαλερί τους, τοποθετώντας με έτσι στον χάρτη. Έχω πραγματοποιήσει ή συμμετάσχει σε εκθέσεις ζωγραφικής σε Αθήνα, Ντένβερ και Σαν Φρανσίσκο. Η σειρά “Renaissance” έχει εκτεθεί μόνο στην Αθήνα, με εξαίρεση κάποια κομμάτια σε ομαδικές εκθέσεις στο Βερολίνο και το Μιλάνο, ενώ η επόμενη σόλο έκθεσή μου θα είναι τον Μάρτιο του 2025 στον Καναδά και θα αποτελείται από έργα 1/1 μέσα σε ανάγλυφο γυαλί μεγάλου πάχους, κατασκευασμένο εξολοκλήρου από εμένα, σε απομίμηση νερού και πάγου».
Οι φωτογραφίες του «Summer Renaissance» έχουν παραχωρηθεί στη LiFO από τον δημιουργό τους για την παρουσίαση του συγκεκριμένου άρθρου και απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευσή τους χωρίς την άδειά του.
Για να δείτε όλη τη συλλογή και να παραγγείλετε το αντίτυπο που σας ενδιαφέρει, μπορείτε να επισκεφθείτε το michalisgoumas.art // Instagram
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
