Ενώ όλοι ξέρουμε ότι η γυναίκα του Λωτ έγινε στήλη άλατος επειδή τόλμησε να παρακούσει τις εντολές του Θεού, κανείς δεν ξέρει το όνομά της. Από την άλλη για την τύχη του Λωτ υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Κατάφερε να φύγει από την αμαρτωλή πόλη και κρύφτηκε σε μία σπηλιά στη Σηγώρ. Εκεί οι κόρες του αφού τον μέθυσαν, κοιμήθηκαν μαζί του και έκαναν παιδιά. Πρόκειται για μια πτυχή λιγότερο γνωστή από την στήλη άλατος αλλά απείρως πιο πικάντικη.
Όπως για τις περισσότερες ιστορίες της Παλιάς Διαθήκης, έτσι και γι' αυτήν υπάρχει μία ερμηνεία: στη Νεκρά θάλασσα, λόγω μεγάλης συγκέντρωσης σε αλάτι, σχηματίζονται “στήλες”, που με λίγη φαντασία μοιάζουν με ανθρώπινες φιγούρες.
Ο λόγος που πολλές ιστορικές πόλεις σχηματίστηκαν σ' εκείνη την περιοχή είναι το αλάτι. Σήμερα το αντιμετωπίζουμε σαν μπαχαρικό, οι σεφ σαν μεγεθυντικό φακό γεύσης, οι νοικοκυρές για προσθήκη "νοστιμάδας" -που είναι το ίδιο πράγμα. Έχουμε πλέον ξεχάσει ότι είναι απολύτως απαραίτητο στους οργανισμούς, Η ύπαρξή του είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου.
Σε εποχές μακρινές χωρίς ψυγεία και κονσέρβες, το αλάτι ήταν αυτό που διατηρούσε το κρέας, την πιο δυναμωτική και πολύτιμη τροφή, κάνοντας δυνατά τα μακρινά ταξίδια και την επιβίωση κατά το χειμώνα. Ειδικά κατά το μεσαίωνα, που οι μεταφορές είχαν μειωθεί, το αλάτι ήταν πολύ σπάνιο, άρα ακριβό, οπότε ήταν επιτακτικό να ανακαλυφθούν νέοι μέθοδοι συντήρησης.
Αυτή τη δύσκολη περίοδο άλλοι σκέφτηκαν τον καπνό, άλλοι την αποξήρανση. Οι Σουηδοί πρέπει όμως να έκαναν την πιο πρωτότυπη σκέψη: να χρησιμοποιούν λιγότερο αλάτι. Η λύση ήταν το "ψάρι που έχει υποστεί ζύμωση" αλλά εξίσου ακριβής περιγραφή θα ήταν και το "σάπιο ψάρι".
Βεβαίως αυτό ισχύει και για διάφορα τυριά, τουρσιά και ποτά. Μόνο που στην περίπτωση του Surströmming μιλάμε για έκρηξη μυρωδιάς που όπως είπε και ο Steven Fry περιγράφοντάς το “μπορεί να κάνει τα πουλιά να πέσουν νεκρά από τον ουρανό, αλλά είναι τέλειο πάνω σε φρυγανισμένο ψωμί.”
Δεν το έχω μυρίσει αλλά γεγονός είναι ότι μεγάλες αεροπορικές εταιρίες απαγόρεψαν την μεταφορά της κονσέρβας γιατί θεώρησαν τα αέρια επικίνδυνα για τις πτήσεις. Άλλο γεγονός είναι ότι ενώ ο Anthony Bourdain έχει φάει ωμό φακόχοιρο μαζί με λίγη γούνα και κολοβακτηρίδια στη Ναμίμπια χωρίς να βγάλει κιχ, όταν δοκίμασε Surströmming είπε “είναι το πιο αηδιαστικό πράγμα που έχω φάει ποτέ στη ζωή μου” - μετά τα Chicken mcNuggets.
Για να φτιάξει κανείς αυτή τη λιχουδιά, πρέπει να αγοράσει ρέγγα της Βαλτικής Θάλασσας τον Μάιο, ν' αλατίσει το ψάρι ελαφρά (άλλωστε ανακαλύφθηκε σε εποχές που το αλάτι σπάνιζε) μέσα σε βαρέλι, να το αφήσει 24 ώρες στον ήλιο για να ξεκινήσει η διαδικασία και μετά να το βάλει κλειστό μαζί με ελαφριά άλμη κάπου με σταθερή θερμοκρασία μέχρι το Σεπτέμβριο.
Ναι, Σεπτέμβριο. Και ναι, η ποσότητα του αλατιού είναι τέτοια που δε φτάνει για να το κάνει παστό.
Πλέον λίγοι ακολουθούν τη διαδικασία και αγοράζουν κατεψυγμένες κονσέρβες που φροντίζουν να ανοίγουν σε ανοιχτούς χώρους, καθώς η μυρωδιά μπορεί να κολλήσει σε επιφάνειες και να επιμείνει πολύ. Οι γνώστες προτείνουν μάλιστα να μην την αποφύγεις, αλλά να πάρεις μια πολύ βαθιά ανάσα μόλις ανοίξει η κονσέρβα και ξεχυθεί η μυρωδιά (με χαρακτηριστικό φσσσσστ!) ώστε αν δεν λιποθυμήσεις, να μουδιάσει η μύτη σου.
σχόλια