1. Η όπως Ηρόστρατος: Πάνε κάμποσες δεκαετίες, κι όμως τα λόγια του ακούγονται σαν να εκφέρονται σήμερα. Στιλπνή μοντερνικότητα, οξύνοια που γίνεται αιχμηρό μέταλλο, στραπατσαρισμένος μοντερνισμός που γίνεται τρομερά επίκαιρος. Ακούστε: «Η εξωφρενική παραγωγή λογοτεχνίας θα κάνει, από αντίδραση, εξίσου εξωφρενική την επιλογή. Η πραγματικά άφθονη παραγωγή καλογραμμένων βιβλίων θα έχει ως αποτέλεσμα πολλά παλαιά βιβλία να φαντάζουν λιγότερο καλά απ' ό,τι όταν αντιπαραβάλλονταν με το κενό. Οι απόλυτες έννοιες των αξιών θα χρειαστεί ως εκ τούτου να αντικαταστήσουν τις σχετικές. Η ζωγραφική θα βουλιάξει. Η φωτογραφία τής έχει στερήσει πολλά από τα θέλγητρά της. Η ματαιότητα ή η κουταμάρα τής έχουν στερήσει σχεδόν όλα τα υπόλοιπα. Ό,τι απέμεινε έχει καταστραφεί από τους Αμερικανούς συλλέκτες. Σπουδαίος πίνακας είναι αυτό το αντικείμενο που ο πλούσιος Αμερικανός θέλει να το αγοράσει μόνο και μόνο γιατί κάποιοι άλλοι θα ήθελαν να το αγοράσουν αν είχαν την οικονομική δυνατότητα».
Παραθέτω ένα απόσπασμα που το ζηλεύω, παράφορα αν και όχι παράλογα, εγώ: «Υπάρχει η νεκρή και η ζωντανή φήμη, και η καθεμία ξεχωριστά είναι φήμη~ υπάρχει η φήμη που εργάζεται και ερευνά, και η φήμη που μοιάζει με άγαλμα ή με επιγραφή σε μνήμα – επιβίωση χωρίς ζωή. Ο Σαίξπηρ ζει και εργάζεται~ ο Σπένσερ είναι ένα όνομα χωρίς ισχύ [...] Το ιδεώδες έπος θα πρέπει να έχει το περίβλημα ενός Μίλτον και να προκαλεί το ζωηρό ενδιαφέρον ενός Κόναν Ντόυλ. Αυτό δεν είναι ανέφικτο, αφού δεν υπάρχουν ανέφικτα πράγματα~ ακόμη και οι αντιφάσεις, μετά τον Χέγκελ, έχουν πάψει να είναι αντιφάσεις». Και πιο κάτω, και πάλι για τον Σαίξπηρ, και για τον συγκερασμό υψηλού και ποπ (πολύ προτού υπάρξει ο Andy Warhol ή ο Jean Echenoz), επιμένει ο Πεσσόα: «Το μεγαλειώδες στον Σαίξπηρ είναι ότι μπορεί να σταθεί πλάι και στον Όμηρο και στον Έντγκαρ Γουάλλας». Οφείλω να σημειώσω ότι είναι σημαντικότατο γεγονός η έκδοση των έργων του Πεσσόα από τον Gutenberg, σε πολυτονικό, σε εξαιρετικά κομψούς λευκούς τόμους, και πάντα με φροντισμένες μεταφράσεις, από τον Χάρη Βλαβιανό, τον Κωνσταντίνο Αρμάο, τη Μαρία Παπαδήμα.
Πάνε κάμποσες δεκαετίες, κι όμως τα λόγια του ακούγονται σαν να εκφέρονται σήμερα.
Οι ελιγμοί του Bataille στο θησαυροφυλάκιο αλλά και στη ναρκοθετημένη ζώνη της φιλοσοφίας είναι αναγκαίοι για να φτάσει όσο πιο κοντά γίνεται στην ουσία, στο μεδούλι των πραγμάτων. Η φιλοσοφία γίνεται λίκνο της ποίησης, άλλωστε το πέμπτο μέρος του βιβλίου είναι ένα σπάραγμα καμωμένο από ποιήματα. Μιλάει πολύ, και μιλάει κρίσιμα, για τον Θεό ο Γάλλος στοχαστής. Θεός: «Ο Θεός δεν βρίσκει ανάπαυση σε τίποτα και δεν χορταίνει με τίποτα». Θεός: «Ο παγκόσμιος Θεός αν μπει στο παιχνίδι, δεν είναι πλέον όπως ο επιχώριος θεός, ένα εχέγγυο μιας πόλης σε μάχη με αντιπάλους: είναι μόνος στην κορυφή, αφήνεται μάλιστα να συγχέεται με την ολότητα των πραγμάτων και δεν μπορεί παρά αυθαίρετα να διασώσει σ' αυτόν την "εαυτότητα"». Θεός: «Ο Θεός σ' εμάς είναι πρώτιστα η πνευματική κίνηση που συνίσταται –αφού έχει μεταβεί από την πεπερασμένη στην άπειρη γνώση– στη μετάβαση, θαρρείς μέσω μιας προέκτασης των ορίων σε έναν τρόπο γνώσης διαφορετικό, μη συλλογιστικό, τέτοιας λογής που να γεννιέται η αυταπάτη ενός πραγματωμένου πέρα από μας χορτασμού της δίψας για γνώση που υπάρχει μέσα μας».
Πάντα πολύτιμος ο λόγος του Georges Bataille, μας αναστατώνει και μας ταράζει για να σκεφτούμε βαθύτερα, να ζήσουμε ουσιωδέστερα, να ουρλιάζουμε με σιγαστήρα, και να ψιθυρίζουμε βλάσφημες προσευχές πάνω από την άβυσσο της υπάρξεως.
σχόλια