Το Μουσείο Μπενάκη συνεχίζει τις συνεργασίες με μουσεία και πολιτιστικούς οργανισμούς του εξωτερικού με στόχους την ανάπτυξη, την επαφή με περισσότερους ανθρώπους, σε περισσότερα μέρη και την παρουσία της Ελλάδας σε όλο τον κόσμο. Αυτή τη στιγμή διοργανώνει ή συμμετέχει με έργα των συλλογών του σε έξι διαφορετικές εκθέσεις που έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους σε ισάριθμα ξένα ιδρύματα.
Gods, Myths and Mortals: Greek Treasures across the Millennia from the Benaki Museum
(10/10/2014–10/10/2019, Hellenic Museum, Μελβούρνη, Αυστραλία)
Το Μουσείο Μπενάκη ξεκίνησε τον περασμένο μήνα μια συνεργασία με το Hellenic Museum της Μελβούρνης, ένα μουσείο που εκπροσωπεί τον ελληνικό πολιτισμό στην πόλη με τη μεγαλύτερη κοινότητα της ομογένειας παγκοσμίως. Η έκθεση με τίτλο Gods, Myths and Mortals: Greek Treasures Across the Millennia μεταφέρει στην αυστραλιανή μεγαλούπολη ένα "μικρό" Μουσείο Μπενάκη το οποίο θα παραμείνει στη Μελβούρνη για πέντε χρόνια.
Διαρθρωμένη με τον ίδιο τρόπο που παρουσιάζονται οι μόνιμες συλλογές του μουσείου στο κεντρικό κτίριο, προσφέρει μια ευσύνοπτη αλλά συνολική εικόνα της διάρκειας του ελληνικού πολιτισμού και αναδεικνύει την αδιάσπαστη συνέχεια και συνοχή του ελληνισμού από τα βάθη της προϊστορίας ως τα κλασικά και ελληνιστικά χρόνια, από τη ρωμαϊκή περίοδο ως το τέλος της βυζαντινής εποχής, και από τους αιώνες της ξενοκρατίας ως την επαναστατική αφύπνιση του 1821 και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους.
Για την πληρέστερη παρουσίαση του αφηγήματος αυτού οι επιμελητές του Μουσείου Μπενάκη επέλεξαν 201 αντικείμενα από όλες τις ελληνικές συλλογές του μουσείου: σκεύη, αγγεία, ειδώλια, αγαλματίδια και κοσμήματα της προϊστορικής, αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής περιόδου, αντικείμενα της καθημερινής ζωής, εκκλησιαστικά σκεύη, εικόνες, χειρόγραφα, ευαγγέλια και ιερατικά άμφια της βυζαντινής και της μεταβυζαντινής περιόδου, κεντήματα, κεραμικά, ξυλόγλυπτα, λιθανάγλυφα, κοσμήματα και φορεσιές της εποχής της τουρκοκρατίας και των πρώτων δεκαετιών του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, εκδόσεις του ελληνικού διαφωτισμού και έγγραφα του Αγώνα, κειμήλια των αγωνιστών του '21, αντικείμενα με φιλελληνικές παραστάσεις και απεικονίσεις σκηνών του αγώνα από ευρωπαίους καλλιτέχνες.
Heaven and Earth. Art of Byzantium from Greek Collections
(27/09/2014–15/02/2015, Art Institute, Σικάγο, ΗΠΑ)
Η έκθεση Heaven and Earth. Art of Byzantium from Greek Collections (Ουρανός και Γη. Η τέχνη του Βυζαντίου από Ελληνικές Συλλογές) αποτελείται από 180 έργα βυζαντινής τέχνης μεγάλης ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας, προερχόμενα από μουσεία και συλλογές απ' όλη την Ελλάδα. Παρουσιάστηκε αρχικά στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον και μεταφέρθηκε στη Βίλα Γκετί του Μουσείου Ζαν Πολ Γκετί στο Μαλιμπού του Λος Αντζελες. Πρόσφατα εγκαινιάστηκε στο Art Institute of Chicago όπου αν και εκτίθενται μόνο 63 αντικείμενα, λόγω μικρότερου διαθέσιμου εκθεσιακού χώρου, η διάθρωση και τα συνοδευτικά κείμενά της εκλπηρούν πλήρως το σκοπό της. Έως σήμερα την έκθεση έχουν δει 350.000 επισκέπτες.
Τα εκθέματα προέρχονται από δημόσια και ιδιωτικά μουσεία και συλλογές, αρκετά είναι πρόσφατα ανασκαφικά ευρήματα και πολλά από αυτά δεν είχαν εκτεθεί ποτέ ξανά εκτός Ελλάδος. Αριστοτεχνικά ψηφιδωτά, εικόνες, γλυπτά, κεραμικά, τοιχογραφίες, νομίσματα, αρχιτεκτονικά μέλη, αντικείμενα μικροτεχνίας, εικονογραφημένα χειρόγραφα, λειτουργικά και οικιακά σκεύη, κοσμήματα και υφάσματα, οργανώθηκαν σε πέντε μεγάλες θεματικές ενότητες που παρουσιάζουν όλα τα στοιχεία εκείνα που συνυφαίνουν το βυζαντινό πολιτισμό κατά τη διάρκεια της χιλιόχρονης πορείας του.
Στην πρώτη ενότητα, «Από τον αρχαίο στον βυζαντινό κόσμο», παρουσιάζεται η μετάβαση από την αρχαιότητα στους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους. Η συνύπαρξη Χριστιανισμού και αρχαίων θεοτήτων εντοπίζεται σε όλες τις μεγάλες ελληνικές πόλεις, όπως η Αθήνα, η Κόρινθος και η Σπάρτη. Η δεύτερη ενότητα αφιερωμένη στη «θρησκευτική και εκκλησιαστική ζωή», προβάλλει τη χριστιανική ταυτότητα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέσα από βασικές εκφάνσεις του δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Στην τρίτη ενότητα, στην «πνευματική ζωή του Βυζαντίου», τονίζεται μέσα από μια σειρά πολύτιμων χειρογράφων η κυριαρχία της ελληνικής γλώσσας σε όλους τους τομείς της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής. «Οι χαρές της ζωής» είναι το αντικείμενο της τέταρτης ενότητας, με πολύτιμα χρυσά κοσμήματα, ελεφαντοστά, κεραμικά και ασημένια επιτραπέζια σκεύη να αποτελούν τον κύριο όγκο των εκθεμάτων. Τέλος, στην πέμπτη ενότητα, «Το Βυζάντιο μεταξύ Ανατολής και Δύσης», προβάλλεται ο συνεχής γόνιμος διάλογος του βυζαντινού πολιτισμού με τον πολιτισμό άλλων λαών με τους οποίους είτε αντιπαρατέθηκε στρατιωτικά είτε συνδιαλέχτηκε διπλωματικά.
Κώστας Μπαλάφας, Φωτογραφικές Μνήμες από τη Σύγχρονη Ελλάδα
(08/10–16/11, Hellenic Centre, Λονδίνο, Μ. Βρετανία)
Η έκθεση είναι αφιερωμένη στον Κώστα Μπαλάφα, έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες ουμανιστές φωτογράφους της μεταπολεμικής περιόδου. Μέσα από τα 61 έργα της έκθεσης, ο φωτογράφος καταγράφει τον σφυγµό του ελληνικού χώρου, από τις αλυκές του Ιονίου ως τα λιγνιτωρυχεία του Αλιβερίου και από τα χειµαδιά της Ηπείρου ως τα σιδηρουργεία της Αθήνας. Στο έργο του πρωταγωνιστεί ο άνθρωπος στον καθημερινό του αγώνα για την επιβίωση. Ιδιαίτερη θέση κατέχουν οι κάτοικοι των απομακρυσμένων χωριών της γενέτειράς του Ηπείρου και οι αγέρωχες ηπειρώτισσες µάνες, ταγµένες κάτω από αντίξοες συνθήκες στη συνέχεια της ζωής.
Οι φωτογραφίες παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στη Σκόπελο το καλοκαίρι του 1995. Ο τίτλος «Φωτογραφικές Μνήμες από τη Σύγχρονη Ελλάδα» δόθηκε το 2003 με αφορμή την παρουσίαση του έργου του Κώστα Μπαλάφα στο Μουσείο Μπενάκη και την έκδοση του ομότιτλου λευκώματος.
Galerie de la Méditerranée
(01/06/2013–31/05/2016, Musée des Civilisations de l'Europe et de la Méditerranée, Μασσαλία, Γαλλία)
Τον Ιούνιο του 2013 άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το νέο μεγάλο εθνικό μουσείο της Γαλλίας, το Μουσείο των Πολιτισμών της Ευρώπης και της Μεσογείου (Musée des Civilisations de l'Europe et de la Méditerranée – MUCEM). Το νέο μουσείο εισάγει στην επιστημονική του θεώρηση το σύνολο των κοινωνικών επιστημών, προσθέτοντας στην ανθρωπολογική προσέγγιση, τη ματιά της κοινωνιολογίας, της ιστορίας, της αρχαιολογίας και της ιστορίας της τέχνης.
Η μόνιμη έκθεση «Galerie de la Méditerranée» παρουσιάζει μια διευρυμένη θεώρηση της λεκάνης της Μεσογείου, που επιχειρεί να φωτίσει μια πολυδιάστατη ιστορία και να συμβάλει στην κατανόηση ορισμένων διακυβευμάτων του σύγχρονου κόσμου: τη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον, τα δικαιώματα του ανθρώπου, τη σχέση με τον Άλλον. Το Μουσείο Μπενάκη συμμετέχει και στις 4 ενότητες της μόνιμης έκθεσης με τριετή δανεισμό 24 αντικείμενων από τις συλλογές των Τμημάτων Προϊστορικής, Αρχαίας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Συλλογής, Νεοελληνικού Πολιτισμού, Ζωγραφικής, Χαρακτικών και Σχεδίων και Ισλαμικής Συλλογής.
Sacred Places, Sacred Books
(19/09/2014–19/01/2015, Aan Stroom Museum, Αμβέρσα, Βέλγιο)
Η έκθεση πραγματοποιείται στo πλαίσιo του προγράμματος Ρώμη, Μέκκα και Ιερουσαλήμ στην Αμβέρσα, το οποίο εστιάζει στις τρεις μονοθεϊστικές θρησκείες: τον Ιουδαϊσμό, τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ. Αποκαλύπτει τις ομοιότητες που παρουσιάζουν οι τρεις θρησκείες ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τις διαφορές τους.
Στην έκθεση παρουσιάζονται περίπου 200 αντικείμενα από διάφορες συλλογές στον κόσμο. Το Μουσείο Μπενάκη συμμετέχει με δύο αντικείμενα της ισλαμικής του συλλογής.
Αχνάρια Μεγαλοπρέπειας - Μια ματιά στην παράδοση της Ελληνικής γυναικείας φορεσιάς
(30/10/2014–19/04/2015, Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο, Λευκωσία, Κύπρος)
Η έκθεση παρουσιάζει την πλούσια ενδυματολογική συλλογή του Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος και έχει ως σημείο εκκίνησης δύο βασικά σχήματα της ελληνικής ενδυματολογίας: τη δαλματική ‒έτσι όπως μετεξελίσσεται στο πουκάμισο της Καρπάθου‒, και το αναγεννησιακό πτυχωτό φόρεμα των νησιών του Αιγαίου – με πρότυπο το πτυχωτό κρητικό φόρεμα.
Με βάση τα δύο αυτά ενδύματα που αποτελούν τη συμβολή του Μουσείου Μπενάκη στη διοργάνωση, η έκθεση ξεδιπλώνει ένα χαρακτηριστικό δείγμα της μεγάλης ποικιλίας των ελληνικών τοπικών ενδυμασιών που επεκράτησαν στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα. Παρουσιάζει, τέλος, τη σταδιακή επικράτηση της δυτικής μόδας, η οποία, με τη διαμεσολάβηση της βασίλισσας Αμαλίας και της διαδόχου της βασίλισσας Όλγας, διεισδύει στο ελληνικό ενδυματολογικό σύστημα, εμπνέεται από αυτό, το επηρεάζει και σταδιακά το αντικαθιστά. - Α.Δ.
σχόλια