«Πρέπει επιτέλους να μπούμε στο κτίριο»

«Πρέπει επιτέλους να μπούμε στο κτίριο» Facebook Twitter
"Αν ξεκινήσουμε τον Ιούνιο, τότε τον Ιούνιο του 2009 θα μπορέσει να εγκαινιασθεί το Μουσείο. Αυτό είναι το νέο χρονοδιάγραμμα που έχω μπροστά μου για τον προγραμματισμό μου."
0

«Πρέπει επιτέλους να μπούμε στο κτίριο». Η φράση αυτή επανέρχεται ξανά και ξανά στη συζήτηση με την Άννα Καφέτση, διευθύντρια του άστεγου Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Καθώς πλησιάζουμε στις σημαντικές ανακοινώσεις για το μέλλον του κτιρίου στου Φιξ -που εδώ και χρόνια περιμένουμε να στεγάσει το Μουσείο- συζητάμε με τη διευθύντριά του για τα αγκάθια, τις δυσκολίες, την αστειότητα των συνεχών καθυστερήσεων, αλλά και το μεγάλο καλλιτεχνικό όραμα για το ΕΜΣΤ. «Όλα θα αλλάξουν όταν γίνει το Μουσείο, κυρίως για τους καλλιτέχνες, για τον δημιουργικό τους τρόπο, για τις ευκαιρίες να αναδειχθούν».

Πριν από ένα χρόνο, ακριβώς, πραγματοποιήθηκε η έκθεση «Ο Μεγάλος Περίπατος». Από τότε όμως το ΕΜΣΤ απουσιάζει.
Ο Μεγάλος Περίπατος ήταν μια τεράστια έκθεση, για τις δυνατότητες του μουσείου. Eπιπλέον, όλος ο προγραμματισμός του 2007 και του 2008 έγινε με βάση το σχεδιασμό ότι ξεκινάει το κτίριο τον Δεκέμβρη με την είσοδο του εργολάβου. Όλες οι δυνάμεις μας μετά τον Περίπατο -οι λιγοστές που έχουμε- δόθηκαν για να ετοιμαστεί η μεγάλη έκθεση των νέων καλλιτεχνών τον προσεχή Δεκέμβρη και για τον προγραμματισμό των εκδηλώσεων για τα Θυρανοίξια. Από χρόνια είμαι σε επαφή -και από πέρυσι ακόμη πιο εντατικά- με το εξωτερικό ώστε να ετοιμάσουμε τις εκθέσεις για το άνοιγμα του Μουσείου.

Ποιο είναι το στίγμα αυτών των εκθέσεων;
Είναι πρόωρο να μιλήσω για τα σχέδια, αλλά πιστέψτε με είναι πολλά και εξαιρετικά σημαντικά. Δυο χρόνια είναι το ελάχιστο που χρειάζεται για να προετοιμαστεί μια βασική έκθεση μονίμων συλλογών, αλλά και περιοδικές εκθέσεις. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, το τελευταίο διάστημα σημαδεύτηκε με πολλές πίκρες και πολλές απογοητεύσεις σε διάφορα επίπεδα. Χρειάστηκε να αναθεωρήσω τον προγραμματισμό αυτό. Αυτή τη στιγμή ανασυντασσόμαστε.

Σε ποιες απογοητεύσεις αναφέρεστε;
Υπήρξαν μεγάλες πικρίες και απογοητεύσεις σε πολλά επίπεδα που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί για να δώσω όλες τις δυνάμεις μου στο Μουσείο. Πράγματα που σχεδίασα ανατράπηκαν και αυτό δεν είναι ό,τι ευκολότερο. Αυτό το διάστημα, επί ένα χρόνο, φάνηκε ότι δεν είχαμε δραστηριότητα. Αυτό το εισέπραξε το μουσείο, χωρίς να ευθύνεται. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Πρέπει να σταματήσει η αβεβαιότητα για να συνεχίσουμε να είμαστε δημιουργικοί. Πρέπει να καθοριστεί σαφής ατζέντα. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο αυτή η κατάσταση.

Αναφέρεστε κυρίως στο θέμα του κτΙρίου;
Στο θέμα του κτιρίου ήταν απρόβλεπτες οι εξελίξεις. Ένα άλλο θέμα, είναι ότι ο Μεγάλος Περίπατος στοίχισε 800.000 ευρώ και δεν είχε χωριστή χρηματοδότηση, ούτε καν για τη φύλαξη η οποία στοίχισε γύρω στις 250.000 ευρώ. Είχαμε ένα τεράστιο έλλειμμα για πρώτη φορά στα επτά χρόνια που διευθύνω αυτό το μουσείο. Όταν ένα μουσείο έχει συνολικό προϋπολογισμό 1.175.000 ευρώ το χρόνο για τα πάντα και βρεθήκαμε με ένα έλλειμμα 250.000 ευρώ, ήδη δεν είχαμε τρόπο να κινηθούμε οικονομικά, αν και είχαμε προτάσεις και χώρους για να παρουσιάσουμε εκθέσεις. Αυτό το έλλειμμα της φύλαξης μας στένεψε πάρα πολύ. Κάνουμε φοβερές οικονομίες αυτή τη χρονιά και οπωσδήποτε αυτό επηρέασε και τον προγραμματισμό μας.

Σε τι αφορά ο προγραμματισμός αυτή τη στιγμή;
Από τη μια πλευρά συνεχίζεται η διοργάνωση των εκθέσεων για τα εγκαίνια σε δυο χρόνια και από την άλλη πλευρά ετοιμάζεται ο νέος εκθεσιακός προγραμματισμός για το 2008, οπότε δεν προέβλεπα έκθεση ακριβώς για να προετοιμαστώ για το άνοιγμα. Ξέρετε δεν είναι μόνο οι εκθέσεις του ανοίγματος, είναι όλη η προεργασία που πρέπει να γίνει για την εγκατάσταση σε ένα κτίριο 20.000 τετραγωνικών μέτρων και πέντε ορόφων. Πρώτη μεγάλη παραγωγή θα είναι αυτή του Δεκεμβρίου του 2007 στο Μέγαρο Μουσικής, η Μεγάλη Έκθεση των Νέων που θα κρατήσει ως τον Μάρτιο του 2008 και εν τω μεταξύ ενεργοποιούμε τα εκτός μουσείου projects με πρώτο σταθμό την Ελευσίνα. Θα έλεγα ότι είναι ένα μεγάλο καλλιτεχνικό και εκπαιδευτικό εικαστικό γεγονός που συζητούσα ήδη εδώ και δυο χρόνια με τους Καμπακόφ και αφορά στο «Καράβι της Ανοχής». Ένα έργο θαυμάσιο, ένα καλλιτεχνικό συμβάν που έγινε για πρώτη φορά το 2005 στη Σίβα της Αιγύπτου. Εκεί οι Καμπακόφ έφτιαξαν ένα καράβι και δούλεψαν με μεγάλο αριθμό μικρών μαθητών που ζωγράφισαν τα ιστία του καραβιού. Την ιδέα αυτή την υιοθέτησε η Third Millenium Foundation, ένας οργανισμός με έδρα στη Νέα Υόρκη, με θέμα την ανοχή και την ανεκτικότητα, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα. Το καράβι εγκαινιάστηκε στις 6 Ιουνίου στην Μπιενάλε της Βενετίας και στη συνέχεια θα ταξιδέψει και θα εγκατασταθεί στο λιμάνι της Ελευσίνας.

Γιατί επιλέξατε την Ελευσίνα;
Δεν είναι τυχαία η επιλογή. Στην Ελευσίνα βρήκα έναν τεράστιο ενθουσιασμό για την σύγχρονη τέχνη που πραγματικά με έχει αφήσει έκπληκτη. Αυτό που επίσης έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο είναι η σύνθεση των μαθητικών ομάδων στα σχολεία, όπου υπάρχει διαπολιτισμική κατεύθυνση, πολλές διαφορετικές κουλτούρες, θρησκείες, εθνικότητες Το καράβι θα εγκαινιαστεί στις 4 Σεπτεμβρίου στο λιμάνι, αλλά ήδη η προετοιμασία έχει ξεκινήσει σε πολλά σχολεία της Ελευσίνας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Οι Καμπακόφ ήθελαν παιδιά του δημοτικού, στα οποία δόθηκε υλικό από το μουσείο, για να δουλέψουν την ιδέα του καραβιού. Όχι φορμαλιστικά, αλλά το καράβι ως σύμβολο του ταξιδιού, της γνώσης, της γνωριμίας με άλλους λαούς, της μετανάστευσης, της διαφορετικότητας, των διαφορετικών χρήσεων της χαράς, της διασκέδασης, των εντάσεων, του πολέμου. Στη δεύτερη φάση τα παιδιά βρέθηκαν δίπλα στη θάλασσα και ζωγράφισαν σε πανιά τις ιδέες τους γράφοντας και ένα ρηματικό σχόλιο για το πώς κατάλαβε την έννοια της ανεκτικότητας και του σεβασμού. Όταν έρθουν οι Καμπακόφ τα πανιά αυτά θα είναι τα ιστία του καραβιού. Θα συνεχίσει το ταξίδι του για Ντουμπάι. Λονδίνο, Σαγκάη στους Ολυμπιακούς Αγώνες και Νέα Υόρκη. Συνεργεία του ΒΒC και του CNN θα φιλμάρουν τα ταξίδια για να φτιάξουν μια ταινία, μαζί με τα σχέδια όλων των παιδιών και των Καμπακόφ θα εκτεθούν σε πολλά μουσεία του κόσμου. Όταν ανοίξει το Μουσείο μας θα φιλοξενήσουμε αυτή την έκθεση. Ταυτόχρονα ετοιμάζουμε εκθέσεις και δρώμενα στα Χανιά και στην Καλαμάτα.

Έχει ενδιαφέρον πως το ανέστιο του μουσείου το οδηγεί στην περιπλάνησή του σε όλη τη χώρα.
Αυτό ξεκίνησε από πέρυσι, με τον Μεγάλο Περίπατο. Ξέρετε, φεύγοντας το 2003, το θέμα ήταν «κλείνουμε το μουσείο ή αναπτύσσουμε δραστηριότητα;» Βεβαίως δεν υπήρχε πιθανότητα να κλείσει το μουσείο. Το Μέγαρο μας φιλοξένησε και θα συνεχίσει να μας φιλοξενεί, όμως η μεγάλη πρόκληση ήταν να βγούμε στην πόλη. Αυτή τη στιγμή η πρόκληση αφορά την έξοδο στην περιφέρεια.

Πώς εξελίσσεται η συλλογή του ΕΜΣΤ αυτή τη στιγμή και ποια η σχέση σας με τους συλλέκτες που μπορούν να δωρίσουν έργα;
Το πρόβλημα της στέγης είναι πολύ βασικό. Η αμέριστη συνεργασία των συλλεκτών έχει δηλωθεί με πολλούς τρόπους, όμως δεν θέλω να κρύψω ότι υπάρχει ένα «κούμπωμα» όταν βλέπουν ότι το μουσείο δεν προχωράει. Ύστερα, βλέπω ότι όλο και περισσότεροι συλλέκτες δημιουργούν τους δικούς τους χώρους και αυτό δεν είναι θετικό για μια εθνική πολιτική απορρόφησης συλλογών. Μην ξεχνάμε ότι όλα τα μουσεία του κόσμου έγιναν βασικά με απορρόφηση ιδιωτικών συλλογών, τα δε αμερικάνικα σχεδόν αποκλειστικά με αυτό τον τρόπο. Η αγωνία μου είναι ότι δεν πρέπει να ξαναγίνει αυτό που έγινε με παλαιότερες συλλογές τον προηγούμενο αιώνα, όπου χάθηκαν πολύτιμες συλλογές, κυρίως Ελλήνων της διασποράς, που θα έπρεπε να είναι στην Εθνική Πινακοθήκη. Χάθηκαν επειδή και τότε δεν υπήρχε το κτίριο. Ήδη χάθηκαν πολύτιμες συλλογές για το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και φοβάμαι ότι θα χαθούν και άλλες στο μέλλον. Έστω και τώρα, την ύστατη ώρα, το κτίριο πρέπει να γίνει. Από εκεί και πέρα θα υπάρξει στήριξη και πιστεύω ότι δεν θα προέλθει μόνο από τους έλληνες συλλέκτες. Πρέπει να σας πω ότι ήδη είμαι σε επαφή με συλλέκτες από τη Γαλλία και την Ιταλία που βλέπουν με θετικό μάτι τέτοιου είδους προσπάθειες. Μέχρι τότε όμως χάνεται πολύτιμος χρόνος.

Το πρόβλημα της στέγης πλήττει την αξιοπιστία του ΕΜΣΤ;
Θα μου επιτρέψτε να πω, με κίνδυνο να φανεί ως κομπορρημοσύνη, ότι η αξιοπιστία του μουσείου χτίστηκε αποκλειστικά μέσα από τη δραστηριότητά του. Δεν είχε ατού στα χέρια του, ιδρύθηκε χωρίς κτίριο και συλλογές. Ξεκινήσαμε με σοβαρές εκθέσεις διεθνών προδιαγραφών, μέσα από τις οποίες χτίστηκε η αξιοπιστία μας. Και το βλέπω αυτό τόσο μέσω της συνεργασίας με τους καλλιτέχνες, όσο και με τα ξένα μουσεία και γκαλερί. Το ΕΜΣΤ έχει τη διεθνή αποδοχή, μας καλούν σε συνέδρια, σε επιτροπές απονομής βραβείων. Περιμένω η πολιτεία να αξιοποιήσει αυτή την προσπάθεια, αυτή την αξιοπιστία που χτίστηκε με αίμα, και να επισπεύσει το κτίριο και την οργάνωση σε επίπεδο συλλογών.

Σε ποιο σημείο βρίσκεται αυτή τη στιγμή το θέμα του κτιρίου;
Υπάρχουν σημάδια ότι θα έχουμε θετική εξέλιξη. Ο υπουργός Πολιτισμού θα κάνει σύντομα ανακοινώσεις. Θέλω να πιστεύω - αν και έχουν δει πολλά τα μάτια μου- ότι μέσα στον Ιούνιο θα έχουμε μια πολύ θετική εξέλιξη, πιθανόν και ξεκίνημα του Μουσείου. Όποτε και να ξεκινήσει, σε δύο χρόνια το Μουσείο θα είναι έτοιμο. Αν ξεκινήσουμε τον Ιούνιο, τότε τον Ιούνιο του 2009 θα μπορέσει να εγκαινιασθεί το Μουσείο. Αυτό είναι το νέο χρονοδιάγραμμα που έχω μπροστά μου για τον προγραμματισμό μου.

Πώς εμπλέκεστε στο διαγωνισμό για τον ανάδοχο;
Έμεινα εκτός στη διαδικασία του διαγωνισμού για τον ανάδοχο, αλλά μόλις βγει ο ανάδοχος θα ξαναμπώ δυναμικά μέσα για να δω τι μουσείο θα γίνει.

Ποιες εξελίξεις υπάρχουν στον χορηγικό κλάδο;
Θεωρώ σημαντικό βήμα τα μέτρα για τις χορηγίες και πιστεύω ότι θα αποδώσει πολύ σημαντικούς καρπούς στο επίπεδο των μόνιμων συλλογών. Ίσως είναι η μοναδική ελπίδα για να εξασφαλίσουμε ad hoc χρηματοδότηση για τις συλλογές, διαφορετικά τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα. Μεμονωμένες χορηγίες υπάρχουν, για παράδειγμα η Bacardi κάνει μια μεγάλη χορηγία για την Έκθεση των Νέων τον Δεκέμβριο. Βέβαια πρέπει να σας πω ότι το γεγονός ότι δεν έχουμε κτίριο, κάνει ακόμη πιο δύσκολη την προσέγγιση χορηγών.

Πόσο ελεύθερη είστε να δράσετε ως διευθύντρια του ΕΜΣΤ ;
Ως προς τον εκθεσιακό προγραμματισμό, αυτός είναι ευθύνη του διευθυντή, στο μέτρο των δυνατοτήτων του μουσείου. Σε επίπεδο συλλογών, σε όλες οι προτάσεις που έγιναν είχα τον εισηγητικό ρόλο, αλλά από κάποιους αμφισβητείται αν θα πρέπει να γίνεται έτσι. Σε ολόκληρο τον κόσμο ο διευθυντής δίνει τη σφραγίδα του στις συλλογές και στον χαρακτήρα των μουσείων. Το έχει πει ωραία η Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα. «Το μουσείο είναι ο διευθυντής του». Το διοικητικό συμβούλιο είναι εκεί για να ελέγχει. Ένα σωστό διοικητικό συμβούλιο οφείλει να βλέπει αν εφαρμόζεται στοιχειωδώς ο νόμος και όχι να θέλει να υποκαταστήσει έναν διευθυντή ο οποίος σπούδασε, αφιέρωσε όλη τη ζωή του σε αυτό και έχει επιλεγεί από τον υπουργό Πολιτισμού για αυτό το λόγο. Πραγματικά είναι εντελώς διακριτοί οι ρόλοι.

Έχετε φτάσει ποτέ στα όριά σας;
Υπάρχει μια κόκκινη κλωστή, τόσο στα προσωπικά όσο και στα επαγγελματικά μου. Βρήκα πολλές δυσκολίες ακόμη και επιθέσεις, γιατί ο εικαστικός χώρος είναι πολύπαθος, ένας αμαρτωλός χώρος εδώ και δεκαετίες. Έχω όρια που δεν έχουν να κάνουν με κούραση ή παραίτηση μπροστά σε πόλεμο και πίκρες. Αυτό το έχω αποδείξει. Τα όριά μου είναι μόνο αν δω ότι κινδυνεύει το Μουσείο να ματαιωθεί. Είναι η μόνη κόκκινη κλωστή. Γι' αυτό συνεχίζω να ανέχομαι πολλά σε προσωπικό επίπεδο που σε άλλη περίπτωση δεν θα τα ανεχόμουν.


 

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του σημαντικού Γερμανού καλλιτέχνη Thomas Schütte στην Αθήνα 

Εικαστικά / Τραχύτητα και χιούμορ: Μια έκθεση με πρωτότυπα έργα του Thomas Schütte στην Αθήνα 

Μνημειακού τύπου γλυπτά, επιτοίχια κεραμικά, παραμορφωμένα πρόσωπα, λουλούδια και άγγελοι, μια έκρηξη χρωμάτων: Το μικροσύμπαν του σπουδαίου καλλιτέχνη στην γκαλερί Bernier/ Eliades.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Εικαστικά / Ο Νάκης Παναγιωτίδης μάς ζητά να νιώσουμε τα έργα του ακόμα και με κλειστά τα μάτια

Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή υποδέχεται την αναδρομική έκθεση ενός διεθνούς φήμης ανένταχτου Έλληνα καλλιτέχνη της διασποράς, γνωστού για το πολύπλευρο και στοχαστικό έργο του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ογκίστ Ροντέν: Αυτή είναι η ζωή του καλλιτέχνη που δημιούργησε το γλυπτό ο «Σκεπτόμενος»

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ογκίστ Ροντέν: Αυτή είναι η ζωή του καλλιτέχνη που δημιούργησε το γλυπτό ο «Σκεπτόμενος»

Τα ρεαλιστικά γλυπτά του, που εκφράζουν τα ανθρώπινα συναισθήματα αλλά και τις αδυναμίες, εξακολουθούν να είναι σήμερα ιδιαίτερα δημοφιλή και να συγκεντρώνουν πλήθη φιλότεχνων όπου και αν εκτίθενται.
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Εικαστικά / Λεονάρντο, Μικελάντζελο, Ραφαήλ: Αριστουργήματα και καλλιτεχνικές μονομαχίες 

Μια έκθεση στη Royal Academy of Arts του Λονδίνου φέρνει στο προσκήνιο μετά από έξι αιώνες τη θρυλική καλλιτεχνική «μονομαχία» μεταξύ Ντα Βίντσι και Μικελάντζελο με δυο έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM
Tependris vs Tependris

Εικαστικά / Tependris vs Tependris

Μια αναδρομική έκθεση με πίνακες και γλυπτά, εικονογραφήσεις και ηχογραφήσεις, έργα του Κωνσταντίνου Κακανιά από το 1996 μέχρι σήμερα, με θεματικές που εκτείνονται από τα βαθιά παιδικά τραύματα μέχρι το χιούμορ που χαρακτηρίζει τον πολυδιάστατο καλλιτέχνη.
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΠΕΤΗΣ
Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Εικαστικά / Μέσα στη μεγαλειώδη έκθεση των πορτρέτων του Φράνσις Μπέικον

Η National Portrait Gallery του Λονδίνου φιλοξενεί μια από τις κορυφαίες εικαστικές εκθέσεις της χρονιάς παγκοσμίως, μια ρετροσπεκτίβα στο έργο του Βρετανού καλλιτέχνη που άλλαξε την προσωπογραφία, δημιουργώντας μια ανεπανάληπτη ζωγραφική της φιγούρας με σπαραγμό, απελπισία και ευαισθησία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Ο Τζάκσον Πόλοκ και η επιρροή που είχαν στο έργο του ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες

Πολιτισμός / Ο Πικάσο και οι μεξικανικές τοιχογραφίες στα πρώιμα έργα του Τζάκσον Πόλοκ

Μια μοναδική έκθεση στο Παρίσι παρουσιάζει πίνακές του από τα χρόνια που τον επηρέαζαν οι σουρεαλιστές και ο Καρλ Γιουνγκ, πριν ακόμα γίνει γνωστός για τα αφηρημένα έργα του με την τεχνική «dripping», το 1947.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Εικαστικά / Μια έκθεση για τον Λουκά Σαμαρά με κύβους, τραπεζοειδή και παραισθητικές πύλες

Η μοναδική οπτική του Λουκά Σαμαρά παρουσιάζεται στο μουσείο Dia Beacon της Νέας Υόρκης, στην πρώτη μεταθανάτια έκθεσή του και τελευταία στην οποία συνεργάστηκε ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ