Είναι μόλις 24 ετών, αλλά πριν λίγες μέρες έγινε ο πρώτος φλαουτίστας στον οποίο απονέμεται το, υψηλού κύρους, Leonard Bernstein Award. Έχει ζήσει σε τέσσερις διαφορετικές χώρες και πιστεύει ότι η μουσική για να σε ταξιδέψει χρειάζεται απλώς την προσοχή σου. Ο λόγος για τον Στάθη Καραπάνο, ο οποίος επιστρέφει στην Ελλάδα, για να συμπράξει με την γνώριμή του Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, στο ιδιαιτέρως γοητευτικό Κοντσέρτο για φλάουτο του Αράμ Χατσατουριάν.
—Η μητέρα σας είναι χορεύτρια και ο πατέρας σας τραπεζικός. Θυμάστε να υπάρχει πάντα μουσική στο σπίτι σας;
Πάντοτε υπήρχε μουσική στο σπίτι μας, όλων των ειδών. Παρακολουθούσα από μικρός την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και τα κυριακάτικα πρωινά τις συναυλίες για τα παιδιά, αλλά και όλες τις μεγάλες συναυλίες που γίνονταν – που γίνονται ακόμη και σήμερα.
—Η στάση σώματος του ερμηνευτή παίζει σημαντικό ρόλο στην ερμηνεία ενός φλαουτίστα. Ο χορός που δίδασκε η μητέρα σας, η κίνηση, σας επηρέασε με κάποιο τρόπο;
Ναι, με επηρέασε πολύ γιατί την έβλεπα να χορεύει και μου έκανε πάντα εντύπωση πόσο κομψή και αέρινη ήταν. Παρακολουθούσα συχνά μπαλέτο και μου άρεσαν πάρα πολύ οι κινήσεις που έμοιαζαν να αψηφούν τη βαρύτητα.
—Ξεκινήσατε μαθήματα φλάουτου σε ηλικία 5 ετών. Γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο μουσικό όργανο;
Απλά ήξερα ότι το ήθελα! Θυμάμαι ότι από 5 ετών ζητούσα από τους γονείς μου να μάθω να παίζω φλάουτο και μετά από παρακάλια ενός έτους κατάφερα να τους πείσω. Μου πήρανε το πρώτο μου φλάουτο και ξεκίνησα μαθήματα στο Ωδείο Αθηνών με την Μυρτώ Τσακίρη, στην οποία οφείλω πολλά για την εξέλιξή μου.
—Μετακομίσατε από την Ελλάδα στη Σόφια της Βουλγαρίας όταν ήσασταν 8 ετών όπου και συνεχίσατε τις μουσικές σπουδές. Πώς βιώσατε αυτή τη μετάβαση;
Στην αρχή ήταν μία δύσκολη μετάβαση καθώς δεν μιλούσα τη γλώσσα. Η Βουλγαρία έχει μία διαφορετική κουλτούρα αλλά σίγουρα με βοήθησε το ότι έχουν πάρα πολύ ανεπτυγμένη την κλασική μουσική, το μπαλέτο και την όπερα οπότε σίγουρα κέρδισα πολλά από αυτό ταξίδι μου.
—Το καθημερινό σας πρόγραμμα ήταν φαντάζομαι αυστηρό, ώστε να μπορείτε να συνδυάζετε το σχολείο με τα μαθήματα σε υψηλό επίπεδο. Αισθανθήκατε ποτέ ότι έχετε μία απόσταση από τους συνομηλίκους σας ότι είστε πιο ώριμος και υπεύθυνος ίσως;
Πιο υπεύθυνος σίγουρα όχι! Πιο ώριμος ναι! Στη Βουλγαρία ξεκινάνε το σχολείο σε μεγαλύτερη ηλικία και ήμουνα ο πιο μικρός στην τάξη μου, οπότε υπήρχε φυσικά μία απόσταση μεταξύ εμού και τον συμμαθητών μου. Με το που γνώρισα την μελλοντική μου καθηγήτρια στη Γερμανία, η οποία μου είπε ότι θα φύγει σε λίγα χρόνια, αποφάσισα να πάω στο πανεπιστήμιο στη Γερμανία στην Καρλσρούη όσο πιο γρήγορα μπορούσα. Γι' αυτό τον λόγο, ζήτησα τη βοήθειά του σχολείου μου, ώστε να κάνω ταυτόχρονα τις δύο τάξεις του Λυκείου μαζί με τις αντίστοιχες ελληνικές πανελλήνιες εξετάσεις κι αν περάσω επιτυχώς να πάω στο πανεπιστήμιο στην Καρλσρούη, όπου και πάλι ήμουνα ο πιο μικρός.
—Έχετε μετακομίσει από την Ελλάδα στη Βουλγαρία και από εκεί στη Γερμανία και τη Γαλλία για να συνεχίσετε τις σπουδές σας. Τι σας έχει προσφέρει αυτή η πολυπολιτισμικότητα την οποία έχετε συνηθίσει;
Στάθηκα πολύ τυχερός καθώς σε κάθε μία από αυτές τις χώρες βρήκα ένα σπίτι και μία οικογένεια, στις οποίες χρωστάω πολλά. Οπότε κατάφερα πολύ εύκολα να υιοθετήσω τις κουλτούρες της καθεμίας, να προσαρμοστώ στους διαφορετικούς πολιτισμούς, να κρατήσω τα καλύτερα σημεία, αλλά και να μάθω όσο το δυνατόν περισσότερα για τον κόσμο, τη μουσική και τη ζωή. Δυστυχώς ή ευτυχώς όσο πιο πολλά μάθαινα τόσο πιο πολύ καταλάβαινα ότι ξέρω πολύ λίγα.
—Έχετε πει ότι η πιο σημαντική κουλτούρα για εσάς είναι η μουσική καθώς δεν έχει όρια και δεν απαιτεί τίποτα από τον ακροατή, απλώς την προσοχή του. Πιστεύετε ότι η μουσική μπορεί να λειτουργήσει λυτρωτικά γεφυρώνοντας ίσως αντιθέσεις ή καταργώντας ανθρώπινα σύνορα όπως έχουμε δει μέσα από προσπάθειες πολλών καταξιωμένων καλλιτεχνών;
Σίγουρα λειτουργεί λυτρωτικά και όχι μόνο. Η μουσική έχει χρησιμοποιηθεί ως μέσο για πάρα πολλά πράγματα. Αν κάποιος έχει όρεξη να ακούσει και να παίξει μουσική μπορεί να συμβούν θαύματα. Η μουσική πρέπει να αγκαλιάζει όλους τους ακροατές και να μην απευθύνεται μόνο σε μία ελίτ αλλά να υπηρετεί την τέχνη, την ομορφιά στη ζωή, την ομορφιά γύρω μας και να μας συνοδεύει στις χαρές, τις λύπες μας και κάθε σημαντική στιγμή της ζωής μας.
—Έχετε επίσης πει ότι δεν υπάρχουν προαπαιτούμενα για τον ακροατή καθώς η μουσική μιλά απευθείας στην ψυχή. Θεωρείτε άρα ότι το κοινό είναι καλό να προσέρχεται tabula rasa στις συναυλίες, ώστε αυτή η διαδικασία να παραμένει αδιαμεσολάβητη;
Φυσικά και είναι επιθυμητό αν κάποιος έχει μία προηγούμενη ενασχόληση με τη μουσική, αλλά δεν είναι κάτι το αναγκαίο. Δεν είναι αυτή η προϋπόθεση για να μπορέσει να απολαύσει τη μουσική γιατί η μουσική ως τέχνη πρέπει να απευθύνεται σε όλους. Απλά χρειάζεται να καθίσεις να ακούσεις με προσοχή και σεβασμό κι εκείνη θα σε ταξιδέψει.
—Πριν λίγες μέρες λάβατε το ιδιαίτερα σημαντικό Leonard Bernstein Award και γίνατε ο πρώτος φλαουτίστας στον οποίο απονέμεται. Πώς αισθάνεστε πού βρίσκεστε στο πάνθεον μαζί με καλλιτέχνες όπως ο Lang Lang, ο Cameron Carpenter και ο Martin Grubinger; Ανεβάζει τον πήχη για εσάς αυτή η διάκριση;
Ακόμα δεν το έχω συνειδητοποιήσει. Το ότι βραβεύτηκα με το συγκεκριμένο βραβείο, το βραβείο Μπερνστάιν. Με γεμίζει χαρά, τιμή αλλά και ευθύνη, καθώς πρέπει να φανώ αντάξιος των όσων συμβολίζει. Προφανώς και δεν τολμώ να πω ότι είμαι στο επίπεδο των καλλιτεχνών που έχουν βραβευθεί με το συγκεκριμένο βραβείο, είναι καλλιτέχνες και άνθρωποι τους οποίους έχω τη χαρά να συναναστρέφομαι και να κερδίζω εμπειρία και γνώσεις απ' αυτούς. Το ότι έχω αυτή τη διάκριση σίγουρα ανεβάζει τον πήχη για μένα, ώστε να τιμήσω τα όσα πρεσβεύει, αλλά και όσους εκπροσωπεί.
—Όσοι συνεργάζονται μαζί σας λένε ότι ξεχωρίζετε όχι μόνο για την τεχνική σας αλλά και για την εκφραστικότητα, το συναίσθημα, το ότι βάζετε ψυχή σας στην ερμηνεία όπως σχολίασε ο Κρίστοφ Έσενμπαχ. Αυτό είναι ένα στοιχείο έμφυτο ή μπορεί κάποιος να το καλλιεργήσει πιστεύετε;
Είναι καλοσύνη τους που το λένε και εύχομαι να μην τους απογοητεύσω ποτέ. Σχετικά με το αν είναι έμφυτο ή καλλιεργήσιμο αυτό το χαρακτηριστικό, πιστεύω ότι για να αναδειχθεί ένα ταλέντο ή οτιδήποτε άλλο πρέπει να καλλιεργηθεί. Μόνο έτσι θα αναδειχθεί. Η μουσικότητα, το ταλέντο, το μουσικό αυτί, είναι καλό να υπάρχουν αλλά θα πρέπει να τα καλλιεργούμε κι εμείς, ώστε μέσα από σκληρή δουλειά να γίνουν κομμάτι του χαρακτήρα μας. Είναι σαν να έχουμε ένα ακατέργαστο διαμάντι που θα πρέπει όμως να το καθαρίσουμε και να εργαστούμε σκληρά ώστε να το κάνουμε ένα όμορφο διαμαντάκι. Ένα διαμαντάκι που βρίσκεται μέσα στον καθένα ξεχωριστά.
—Έχετε συνεργαστεί με πολλές ορχήστρες σε όλη την Ευρώπη, ενώ ήσασταν και Κορυφαίος Ά στα φλάουτα της ΚΟΑ. Πώς αισθάνεστε που επιστρέφετε σε ένα τόσο γνώριμο περιβάλλον; Επηρεάζει την ερμηνεία σας η σχέση με τους μουσικούς μιας ορχήστρας;
Αισθάνομαι σαν να γυρνάω στο σπίτι μου. Ακούω την ΚΟΑ από πολύ μικρός και είναι η Ορχήστρα που μου έδωσε τις πρώτες μου ευκαιρίες όχι μόνο ως σολίστ, αλλά και ως μέλος της. Είναι για μένα τιμή και χαρά να ερμηνεύω ένα τόσο απαιτητικό κομμάτι για φλάουτο στο μέρος όπου ξεκίνησαν όλα για εμένα.
Info:
Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου 2020, 20:30
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης
