Ποιοι είναι οι βασικοί συντελεστές της παράστασης;
Είναι η δεύτερη φορά που ο διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ, Ρενάτο Τζανέλλα, υπογράφει τη σκηνοθεσία και τη χορογραφία μιας όπερας, και το κάνει εξαιρετικά φέτος με τον «Σικελικό Εσπερινό», όπως και πέρυσι με τον «Φάουστ». Ήμουν αρκετά τυχερή ώστε να δω την παράσταση με το all star cast των Δημήτρη Πλατανιά (Μονφόρτε), Ρέντσο Τζούλιαν (Αρρίγκο) και Τσέλια Κωστέα (Έλενα) και με τη μουσική διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαηλίδη. Στοιχείο που σου μένει είναι τα πολύ «φρέσκα», φωτεινά σκηνικά του Αλεσάντρο Κάμερα.
Σε ποιες πτυχές εστιάζει η σκηνοθεσία του Τζανέλλα;
O Τζανέλλα, ως Ιταλός, είχε ένα ιδιαίτερο ζήτημα στον χειρισμό του «εθνικού» του συνθέτη όπερας στην επέτειο των 200 χρόνων από τη γέννησή του, και μάλιστα ενός έργου με κατεξοχήν πατριωτικό θέμα αλλά και με το μπαλέτο να κατέχει σημαντική θέση. Τον ενδιέφερε όμως και να αποδώσει αρμονικά την αμφιταλάντευση που επαναλαμβάνεται σε όλο το έργο –σε κουραστικό, μερικές φορές, βαθμό από τον Βέρντι– μεταξύ έρωτα και καθήκοντος απέναντι στην πατρίδα.
Ποιο είναι τα ιστορικό γεγονός πίσω από το έργο;
Η εξέγερση της Σικελίας ενάντια στη γαλλική κατοχή που έγινε γνωστή ως «Σικελικός Εσπερινός». Υποτίθεται πως ξεκίνησε τη Δευτέρα του Πάσχα του 1282 στο Παλέρμο, με αφορμή την προσβολή μιας Σικελής από Γάλλο στρατιώτη, επεκτάθηκε σε όλο το νησί και κατέληξε στον θάνατο 2.000 Γάλλων. Στην πραγματικότητα, δεν επρόκειτο για την οργανωμένη επανάσταση που περιγράφεται στην όπερα, αλλά μάλλον για έναν αυθόρμητο ξεσηκωμό.
Ο «Σικελικός Εσπερινός» μιλά για μια ταραγμένη εποχή. Τι αναλογίες βρίσκουμε με τη δική μας;
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ας μην κάνουμε τόσο εύκολες αναγωγές. Ο πατριωτισμός μπορεί να μοιάζει πάντα επίκαιρος, ειδικά όταν μιλάμε για τον ευερέθιστο σε αυτά τα θέματα μέσο Έλληνα, αλλά αυτό είναι σε θεωρητικό επίπεδο. Στην πράξη, η προθυμία μας για αυτοθυσία είναι μηδενική. Το βλέπεις σε κάθε επίπεδο της καθημερινής ζωής, π.χ. από το πόσο λίγο εθελοντισμό έχουμε συγκριτικά με άλλες χώρες. Δεν είμαι καθόλου σίγουρη τι θα γινόταν σήμερα στην περίπτωση ενός πραγματικού πολέμου.
Τελικά, ο έρωτας μπαίνει πάνω απ’ όλα;
Ναι, όταν είναι στην ακμή του. Ο λόγος που μας αρέσει η «Τραβιάτα» (αφού μιλάμε για Βέρντι), ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα και τα μεγαλύτερα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας αυτός δεν είναι; Υπήρχαν, βέβαια, εποχές που έννοιες όπως η τιμή και το καθήκον προς την πατρίδα υπερτερούσαν (συμβαίνει ακόμα, βλέπε επιθέσεις αυτοκτονίας εξτρεμιστών ισλαμιστών). Στον σύγχρονο δυτικό κόσμο, το μοναδικό συναίσθημα που νικά τον ρομαντικό έρωτα είναι η γονεϊκή αγάπη προς το παιδί. Αλλά κι εδώ φυσικά υπάρχουν διαταραγμένες εξαιρέσεις. Εγώ, ως μητέρα, ας πούμε, δεν μπορώ να κατανοήσω εκείνες που εγκαταλείπουν την οικογένειά τους για έναν καινούργιο έρωτα ή την περίπτωση αυτών που αυτοκτονούν, όπως η Σίλβια Πλαθ.
σχόλια