» Επιστροφήαπό τη δροσιά της Ρόδου και την ποικιλία του φεστιβάλ ECOFILMS. Πρώτο βραβείο και αγαπημένηταινία του κοινού, το Σούρια, από την αφήγηση στην αυγή, του Βέλγου Λοράν ΒανΛανκέρ (ο οποίος είναι και ανθρωπολόγος). Ένα φιλμ που εκθέτει τη δύναμη και τημοναδικότητα της προφορικής παράδοσης. Ο σκηνοθέτης, εφαρμόζοντας ένα παιχνίδιτων σουρεαλιστών, ζήτησε από δέκα παραμυθάδες που προέρχονταν από διαφορετικούςπολιτισμούς να επινοήσουν ο ένας μετά τον άλλο τη συνέχεια ενός φανταστικού έπους.Ξεκίνησε από το Βέλγιο και κατέληξε στο Βιετνάμ, σ' ένα ταξίδι προσαρμοσμένοστα έθιμα της μετακίνησης του κάθε τόπου, που κράτησε 9 μήνες. Με μια σεναριακήαφορμή του ήρωα που αναζητά τις ρίζες του, ο άξονας μετατοπίζεται από τουςπαραμυθάδες στο ίδιο το παραμύθι. Αυτό που καταφέρνει ο Λανκέρ στην ταινίαείναι να μας κάνει να διστάζουμε ανάμεσα στην αφήγηση των γραφικών τύπων, πουτην εκφέρουν παθιασμένα και παραστατικά, και την εικόνα που περιτριγυρίζει τηνιστορία, τον μακρινό προορισμό, όπου ο μύθος εκτυλίσσεται. Με μικρά χαϊκού πουσχολιάζουν τις μεταβάσεις, μας εισάγει σε μια επανατοποθέτηση των πάγιωνεντυπώσεων για ένα γεωγραφικό μέρος και μας δίνει τη δυνατότητα να τοξαναφανταστούμε με τα υλικά του μύθου και της δικής μας ματιάς, μέσα κι έξω, μεπαλιά και νέα κριτήρια. Το Βέλγιο, η Συρία, το Κουρδιστάν, το Θιβέτ, το Νεπάλ,η Κίνα, το Ιράν και το Πακιστάν ενώνονται με μια αισιόδοξη κάμερα. Ναι,πρόκειται για τον παλιό κόσμο, τον αιώνιο και πολλές φορές κολλημένο στοπαρελθόν του. Όμως το Σούρια, που σημαίνει ήλιος, φωτίζει τη διαχρονική πλευράτου και την παιχνιδιάρικη φύση της σοφίας που παρουσιάζουν οι ασπρομάλληδεςσκηνοθέτες των αρχαίων οπτικοακουστικών παραστάσεων.
» Στο δικό μου μυαλό, το Σούρια είναι η επιτομή του φεστιβάλ των οικολογικώνκαι όχι μόνο ταινιών της Ρόδου, το φιλμ που αγκαλιάζει περίφημα τηνπροβληματική και τη λαχτάρα του. Κρυφά πολιτικό, με έγνοια γιά το παρελθόν καιαγωνία γιά το μέλλον, ταξιδιάρικο και φαντασιακό κατά μία έννοια, εναλλακτικόχωρίς περιστροφές και μιζέριες, με μια στρατευμένη ηθική αφιερωμένη στα κοινά,όπως σημειώνει και η Λουκία Ρικάκη. Φέτος, όμως, έπαιξε και η στρατευμένηαισθητική σε μια ενδιαφέρουσα διεύρυνση, που περιλάμβανε ταινίες μικρού μήκουςεικαστικής αναζήτησης και διαφορετικής φόρμας από ό,τι συνήθως βλέπουμε στοφεστιβάλ. Οι ταινίες αυτές προβάλλονταν μία μία πριν από κάθε επίσημη προβολήτου διαγωνιστικού στο υπέροχο θερινό της πόλης, αλλά και όλες μαζί σε μιαημερίδα στην οποία παρευρέθηκα. Μου άρεσε πάρα πολύ το Ο του Πίτερ Γιαν ντεΠου, μια διαδρομή της φυσικής καμπυλότητας κόντρα στην ίσια γραμμή που επινόησετο ανθρώπινο χέρι και στη λαχτάρα για την αναζήτηση της ζωοδότρας σταγόναςνερού, η Τίγρη του Βραζιλιάνου Μαρκόντες, μια ευφάνταστη κινηματογραφικήζωγραφιά πάνω στο ποίημα του Μπλέικ, το Κολύμπι του Ολλανδού Σιλ Βαν ντερΒερντ, με θέμα τον έλεγχο στη μαγική ένωση που συντελείται στη σύλληψη, και οι Σπείρες,ο εικαστικά επίμονος καρπός της Γαλλίδας Μαρί Ντανιέλ σχετικά με τα σαλιγκάρια.Παιχνιδιάρικος και καλοφτιαγμένος ήταν ο γνωστός Λεβιάθαν του Χομπς, από ένανΚροάτη σκηνοθέτη.
» Ωραίες ταινίες και ενδιαφέρουσα η συζήτηση με κάποιους από τους σκηνοθέτες,ώσπου μου την έσπασε οριστικά και τελεσίδικα η οπισθοδρομική και γκρινιάρικηπροβληματική μιας ψυχολογικά προβληματικής Αγγλίδας δημιουργού, που νομίζωλέγεται Ροζ Μόρτιμερ - δεν συστηθήκαμε και άλλωστε σηκώθηκε κι έφυγε πρινολοκληρωθεί η ημερίδα. Με το που άκουσε τη λέξη Χόλιγουντ, κάτι πρέπει να έπαθεκαι γύρισε και είπε ότι δεν έχουν σχέση τα μεγάλα με τα μικρά, ότι είναιπροφανές πως όλοι μπορούν να πληρώσουν ένα εισιτήριο και να δουν μια εμπορικήταινία και ότι αυτό που πρέπει να μας απασχολεί είναι το πώς θα δει ο κόσμοςτις ταινίες αναζήτησης και πειραματισμού. Βρε κορίτσι μου, που δεν είσαι καιτόσο νέο, έχεις μείνει σε μια εποχή που το φιλμ ήταν δυσεύρετο και ακριβό καιχτυπιόσουν να πείσεις τις γκαλερί και τα μουσεία και τα λίγα μικρά φεστιβάλ ναδεχθούν τις ταινίες σου. Δεν μπορείς να καταλάβεις πως το σινεμά είναι ένα καιτο αυτό συγκοινωνούν δοχείο, και τα λεφτά που έχει δώσει ο Κάμερον γιά να ψάξειτους νεωτερισμούς στον Τιτανικό είναι εκείνα που με την επιστροφή τωνεισιτηρίων στη βιομηχανία, εκλαΐκευσαν τις τεχνικές και τώρα τα πιτσιρίκιαέχουν ένα βίντεο στην κατοχή τους έναντι 1.000 ευρώ. Τα οποία πιτσιρίκια συνήθωςανεβάζουν τις ταινιούλες τους τις ωραίες και τις επιμελημένες στο διαδύκτιο-άλλωστε η Ρικάκη από εκεί βρήκε αρκετές, και όταν ζήτησε από τους δημιουργούςτους να έρθουν, εκείνοι ομολόγησαν πως δεν το είχαν σκεφτεί και δεν τις έκανανγια ένα φεστιβάλ ή για ένα ταξίδι ως στόχο. Η διανομή για την οποία κόπτεται ηκυρία της παλαιάς αντίστασης δεν είναι πια η ίδια, βρίσκεται στα χέρια όλων,και τα μεγέθη εκμηδενίστηκαν, όπως και το σταθερό κάδρο της κινηματογραφικήςαίθουσας, όπως το μάθαμε εμείς οι παλιοί. Δεν την μπορώ την ξινισμένη μίρλα,συγγνώμη.
» Τις Βάσσες από τον Πολέ σε κείμενο Αλεξάντρ Αστρίκ, γυρισμένο το '66, δεντις περίμενα και με υπέβαλαν σε ένα ακόμη ταξίδι. Ένα 8λεπτο σχεδόν πένθιμοντοκιμαντέρ πάνω στον νεφοσκεπή ναό της Αρκαδίας, τον μόνο που δεν βλέπειθάλασσα, όπως μου επεσήμανε κι ένας φίλος, μια επίκληση με το γνωστόαρχαιολατρικό πνεύμα και τον παθιασμένο μελό λόγο των Γάλλων ελληνοφίλ, πριν οτόπος αυτός αποκτήσει προστατευτική τέντα, περίεργους και θιασώτες τηςθρησκείας του δωδεκάθεου.
» Και ο επίλογος, το Σάββατο, πριν από το αναγκαστικό ποτό σε μια από τιςεπίφοβες μπαρ καφετέριες της παλιάς πόλης, το σκληροπυρηνικά σινεφίλ, Edge of the Outside, όπου οι ανεξάρτητοι δημιουργοίκαι μερικοί συμπαθούντες και ψύχραιμοι θεωρητικοί εξηγούσαν την περιπέτεια τηςταινίας στις παρυφές της βιομηχανίας. Όπως είπε και στην ταινία ο Όρσον Γουέλς,«ξόδεψα το 98% σε εξεύρεση πόρων και δημόσιες σχέσεις και το 2% της ενέργειάςμου στο φτιάξιμο των ταινιών μου. Λάθος μου μεγάλο».
σχόλια