Ο Άρης Ρέτσος αφηγείται τη ζωή του στη LiFO Facebook Twitter
Πάντα κρατούσα μια απόσταση από τη σαχλαμάρα. Όχι εξαιτίας κάποιας υψηλής διανόησης, αλλά επειδή τα έπαιρνα στο κρανίο. Φωτο: Σπύρος Στάβερης/LIFO

Ο Άρης Ρέτσος αφηγείται τη ζωή του στη LiFO

0

Γεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια το 1957. Μια Αλεξάνδρεια στα τελευταία της, με την έννοια των αποκρατικοποιήσεων και του Νάσερ. Δεν τη θυμάμαι πολύ καλά. Ήταν κλειστή η ζωή. Ως παιδί έχεις άλλες εντυπώσεις. Αυτό που μου άρεσε στην Αλεξάνδρεια ήταν η ατμόσφαιρα.

Για να καταλάβεις, όταν έρχεσαι από εκεί στην Ελλάδα είναι σαν να πηγαίνεις από εδώ στη Γερμανία. Θυμάμαι τον αέρα της Αλεξάνδρειας. Ένα μεθυστικό πράγμα που δεν σε αφήνει να συγκεντρωθείς. Νομίζεις ότι περνούν πολιτισμοί μέσα από τον αέρα. Από τότε δεν έχω ξαναπάει. Θα ήθελα να έχω ένα σπίτι εκεί, να μπορώ να πηγαίνω όποτε μου 'ρχεται.

• Στην Αθήνα ήρθα το 1973, με τον πατέρα μου. Δουλέψαμε σκληρά, καμία σχέση με την Αλεξάνδρεια. Σερβιτόροι σε ξενοδοχεία και άλλα τέτοια. Μείναμε κοντά στον Άγιο Παντελεήμονα. Τότε εκεί ήταν μια αγαθή γειτονιά και αρκετά μονότονη για 'μας.

• Πάντα κρατούσα μια απόσταση από τη σαχλαμάρα. Όχι εξαιτίας κάποιας υψηλής διανόησης, αλλά επειδή τα έπαιρνα στο κρανίο. Μου άρεσε πολύ να κρατάω τον ρυθμό. Ξεκίνησα σαξόφωνο από την εφηβεία μου, συμμετείχα στις παρελάσεις, έπαιζα στις κηδείες. Είχα πάει κάποια στιγμή και στο Αγρίνιο και έμενα σ' έναν θείο μου, κι εκεί, στα κατσάβραχα, ήθελαν και φιλαρμονική.

Εκείνη την περίοδο συνέβαιναν κάποιες ωραίες στιγμές, όπως αυτές που βλέπουμε στον ιταλικό νεορεαλισμό. Το τύμπανο, για παράδειγμα, πέρναγε όλη τη φιλαρμονική και έφτανε πρώτο στο νεκροταφείο, ενώ εμείς ακόμα πηγαίναμε. Ήταν γέρος ο Μπαρμπαγιάννης και δεν τον κράταγαν τα πόδια του. Μέσα από αυτά κατάλαβα ότι με ενδιαφέρει το θέατρο, που ήταν κάτι πιο κωδικοποιημένο.

Η συμφορά της εποχής που έχει πιάσει και τους νέους και δεν το έχουν καταλάβει είναι πόσο έχει μπει στο DNA τους το design mind control. Δεν είναι μόνο ότι είναι ελεγχόμενα όλα στο κεφάλι τους, αλλά έχουν και ένα σχήμα. Είναι τραγικά πρόσωπα σήμερα, γιατί δεν ξέρουν πού ακριβώς ζουν. Κάνουν ποδήλατο και πάνε σε όλα αυτά τα events και τις προβολές και δεν κάθονται να σκεφτούν: πώς πηγάζει αυτή ελευθερία με τόση δυστυχία γύρω;

• Στη σχολή μπήκα το 1977, αλλά βλέποντας τι κατάσταση επικρατούσε, είχα αποφασίσει ότι δεν θα δουλέψω στο θέατρο. Δούλευα πολύ ως σαξοφωνίστας και την έψαχνα πέρα από το θέατρο. Μια μέρα με πήρε ο Κωστής Μιχαηλίδης και μου πρότεινε το Μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα. Ένα βιομηχανικό έργο για νέο ηθοποιό. Εκεί είσαι εργάτης 100%, με έξι παραστάσεις την εβδομάδα και διπλές το Σαββατοκύριακο. Τότε ήταν που πειθάρχησα και κύλησε το νερό στο αυλάκι.

• Σε όλες αυτές τις φάσεις, θέατρο, «Αστροφεγγιά» στην τηλεόραση και μέχρι που τελείωσα και τις ταινίες, δεν πήρα καθόλου λεφτά. Αυτός είναι ένας λόγος που απομακρύνθηκα από τον κινηματογράφο. Όλοι νόμιζαν ότι πάω για την τέχνη. Από την «Αστροφεγγιά» με είδε η Λαμπέτη και μετά από αυτήν αποφάσισα πάλι να φύγω. Πάντα έψαχνα κάποιους κώδικες γιατί δεν καταλάβαινα πότε το λίγο γίνεται πολύ - πόσο κρατάει μια παύση; Ανάλογα με τι κέφια έχει ο καθένας; Αν έχει συννεφιά η παύση στον Πίντερ είναι μεγαλύτερη και στον Τσέχωφ μικρότερη; Άρχισα να έχω κάτι τέτοια κολλήματα.

• Όλοι από τη γενιά της «Αστροφεγγιάς» έγιναν κάτι. Από την αρχή είχα μια αποστροφή προς αυτό το στυλ. Είχαν κάτι εσωτερικό αυτά τα παιδιά. Μια συμβατικότητα και μια ανοχή. Μαζί έβγαζαν και μια αγριάδα. Όλος αυτός ο συνδυασμός με έκανε να γελάω. Δεν μετάνιωσα καθόλου και ποτέ για τον δρόμο που πήρα. Πλην όμως, απομακρύνθηκα τόσο πολύ, που δεν βλέπω άλλους δίπλα μου.

Αν διάλεγα έναν άλλο δρόμο, ξέρω πως θα είχα δύο αυτοκίνητα, ένα σπίτι στη Φιλοθέη, δύο σκάφη στις Σπέτσες κι ένα εξοχικό. Αλλά είναι σίγουρο ότι σε αυτή την περίπτωση θα έπινα και τα πάντα. Αν έμπαινα σε αυτό τον περίεργο δρόμο, θα ανταποκρινόμουν απόλυτα. Θέλει, όμως, πιο δυνατό τσαμπουκά να κινηθείς έξω από τα πράγματα, γιατί χρειάζεται διάρκεια. Στ' άλλα δεν έχει διάρκεια.

Μου φαίνεται πάρα πολύ ψόφιο πράγμα να καταφέρεις κάτι στην τηλεόραση. Πάρα πολύ εύκολο. Δεν είναι αυτό που λένε πως θέλει δύναμη για ν' ανέβεις σιγά σιγά. Άμα είναι ν' ανέβεις, να το κάνεις γρήγορα και με όποιο κόστος.

• Για κάποιον λόγο, αισθανόμουν πολύ καλά ψάχνοντας. Όλα ξεκίνησαν από μια ταινία του Κουροσάβα. Ξεκινάω μια μέρα μ' έναν φίλο να πάω να δω το Καγκεμούσα, στην Κυψέλη. Είχαμε πιει και διάφορα και μπήκαμε στο απέναντι ρεύμα στην Πατησίων. Μας σταμάτησε ένας αστυνομικός και του μίλησα με τέτοιο παθιασμένο τρόπο, που μας άνοιξε τον δρόμο για να περάσουμε.

Βλέποντας την ταινία, σκέφτηκα «σε τι Θεό πιστεύουνε αυτοί και παίζουν έτσι;». Υπήρχε μια άποψη ότι η τέχνη είναι τόσο σοβαρή όσο η ζωή. Ο ηθοποιός είναι κύριος του εαυτού του. Δεν είναι ο γελωτοποιός που θα διασκεδάσει τον άρχοντα, όπως γινόταν στον Μεσαίωνα.

• Μετά από πολλά, ήρθε και ο Ρεμπώ και το Αίμα Κακό. Αν βρισκόταν σήμερα σε μια συναυλία στην Αθήνα και τα έλεγε για πλάκα αυτά, μπορεί να επιβίωνε. Αν έβγαινε ως πνευματικό κείμενο, θα τον συνελάμβαναν αμέσως. Ή, αλλιώς, θα τον κρεμούσαν. Και οι μικροί και οι μεγάλοι. Αρχικά θα τον λάτρευαν γι' αυτά που λέει και μετά θα καταλάβαιναν ότι τα εννοεί. Και ο ίδιος έπαθε πλάκα με αυτά που είπε και μετά έπεσε και το γνωστό κυνήγι σε κάθε άνθρωπο που φέρνει κάτι καινούργιο. Το κυνήγι γίνεται από τους πιο κοντινούς σου ανθρώπους. Από αυτούς τραβιέται πρώτα το χαλί.

• Η συμφορά της εποχής που έχει πιάσει και τους νέους και δεν το έχουν καταλάβει είναι πόσο έχει μπει στο DNA τους το design mind control. Δεν είναι μόνο ότι είναι ελεγχόμενα όλα στο κεφάλι τους, αλλά έχουν και ένα σχήμα. Είναι τραγικά πρόσωπα σήμερα, γιατί δεν ξέρουν πού ακριβώς ζουν. Κάνουν ποδήλατο και πάνε σε όλα αυτά τα events και τις προβολές και δεν κάθονται να σκεφτούν: πώς πηγάζει αυτή ελευθερία με τόση δυστυχία γύρω;

• Έχω βρει μια ωραία εξίσωση. Όλα πάνε καλά, καλύτερα, χάλια. Από τη στιγμή που ανέβηκε ο μέσος όρος με τον Ανδρέα Παπανδρέου, ο κόσμος βρήκε δουλειά, αλλά δεν υπήρξε όραμα. Ο καθένας έκανε ό,τι του κατέβαινε και πήγαμε στο καλύτερα. Και ξαφνικά βρεθήκαμε στο χάλια. Δεν μπορέσαμε να πάμε στο ευρωπαϊκό, στο τέλεια, οπότε πήγαμε στο χάλια.

• Οι Έλληνες δεν είναι αμόρφωτοι. Είναι αλαλούμ και συντηρητικοί. Έχουν έναν τουρκομπαροκαμερικάνικο τρόπο ζωής, και δεν υπάρχει καμία σωτηρία από αυτόν. Και οι νέοι στην αρχή ενθουσιάζονται, λες και κάνουν το αγροτικό τους. Μετά επιστρέφουν στο ίδιο. Αυτό θα νικήσει στο τέλος και ό,τι άλλο μας επιβάλει η Ευρώπη. Δεν θα γίνει καμία αλλαγή, αν δεν υπάρξει ατομική δουλειά. Η συλλογική δουλειά απέτυχε γιατί δεν υπήρξε ατομική.

• Οι νέοι πρέπει να συγκρουστούν, να πάρουν θέση, ν' αγαπήσουν τον δρόμο τους και τον εαυτό τους. Αυτό λέει και ο Ρεμπώ. Να μην περιθωριοποιηθούν. Να περιθωριοποιηθεί ο άσχετος, ο βλάκας. Δεν πρέπει να υπάρξει παθητική, θυματική κατάσταση σε αυτούς που ψάχνονται. Να μην σκέφτονται πως οι πολλοί έχουν το δίκιο. Να το σκεφτούν στα πενήντα, όπως εγώ. Βέβαια, εγώ γυρνάω δεξιά και αριστερά μου και λέω «ποιοι πολλοί, αφού μόνος μου είμαι».

Οι Αθηναίοι
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Ελάχιστοι άνθρωποι που ασχολήθηκαν με την τέχνη άφησαν παρακαταθήκη»

Οι Αθηναίοι / «Αυτό που λέμε ευτυχισμένη ζωή δεν υπάρχει»

Ο Θέμης Ανδρεάδης γνώρισε τεράστια επιτυχία με το σατιρικό τραγούδι αλλά το ρίσκο να ασχοληθεί με το αγαπημένο του είδος, την μπαλάντα, τον άφησε εκτός μουσικής για σχεδόν είκοσι χρόνια. Η επιστροφή του με ένα δίσκο βινυλίου με συμμετοχές μουσικών από τις νεότερες γενιές ανοίγει ένα νέο, πιο φωτεινό κεφάλαιο στη ζωή του.
M. HULOT
Γιάννης Μπακογιαννόπουλος

Οι Αθηναίοι / Γιάννης Μπακογιαννόπουλος: «Η δημοσιότητα που έχω είναι μεγαλύτερη από την αξία μου»

Τη δεκαετία του '50 έβγαλε το πιο φτηνό εισιτήριο, βρέθηκε στο Παρίσι και κοιμόταν στο πάτωμα, προκειμένου να γνωρίσει το «μαγικό σύμπαν» του κινηματογράφου. Ο Βούλγαρης τον φωνάζει ακόμα «δάσκαλο», ενώ κάποτε του έλεγαν ότι οι κριτικές του έμοιαζαν να απευθύνονται μόνο στους φίλους του. Όμως εκείνος παρέμεινε πιστός στον δικό του δρόμο. Και είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Χρήστος Μποκόρος, εικαστικός

Οι Αθηναίοι / Χρήστος Μποκόρος: «Η τέχνη δεν είναι θέαμα, πρέπει να σε αφορά και να σε πονάει»

Όταν βρέθηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών, ένιωσε ότι ναυάγησαν όλα του τα όνειρα και οι επιθυμίες. Αν και έχει ζωγραφίσει χιλιάδες κεράκια, ακόμα αισθάνεται αρχάριος, γιατί το καθένα είναι διαφορετικό, όπως και οι άνθρωποι. Για εκείνον, η τέχνη είναι ένα μνημείο, και κάθε φορά με τα έργα του ακουμπά εκεί που πονάει, για να παίρνει δύναμη.
M. HULOT
Μαίρη Κουκουλέ

Οι Αθηναίοι / Μαίρη Κουκουλέ (1939-2025): Η αιρετική λαογράφος που κατέγραψε τη νεοελληνική αθυροστομία

Μοίρασε τη ζωή της ανάμεσα στην Αθήνα και το Παρίσι, υπήρξε σύντροφος ζωής του επίσης αιρετικού Ηλία Πετρόπουλου. Ο Μάης του ’68 ήταν ό,τι συγκλονιστικότερο έζησε. Πέθανε σε ηλικία 86 ετών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Θανάσης Σκρουμπέλος, συγγραφέας

Οι Αθηναίοι / «Δεν μπορεί να κερδίζει συνέχεια το δίκιο του ισχυρού»

Στο Λονδίνο, ο Θανάσης Σκρουμπέλος έλεγε ότι είναι «απ’ τον Κολωνό, γείτονας του Σοφοκλή». Έχοντας βγει από τα σπλάχνα της, ο συγγραφέας που έγραψε για την Αθήνα του περιθωρίου, για τη γειτονιά του και τον Ολυμπιακό, πιστεύει ότι η αριστερά που γνώρισε έχει πεθάνει, ενώ το «γελοίο που εκφράζει η ισχυρή άρχουσα τάξη» είναι ο μεγαλύτερός του φόβος.
M. HULOT
«Κάποια στιγμή έμαθα να βάζω στον λόγο μου ένα "ίσως", ένα "ενδεχομένως"»

Οι Αθηναίοι / «Κάποια στιγμή έμαθα να βάζω στον λόγο μου ένα "ίσως", ένα "ενδεχομένως"»

Στην Α’ Δημοτικού τη μάγεψε η φράση «Η Ντόρα έφερε μπαμπακιές». Διαμορφώθηκε με Προυστ, Βιρτζίνια Γουλφ, Γιώργο Ιωάννου και Κοσμά Πολίτη. Ως συγγραφέα την κινεί η περιέργεια για τις ανθρώπινες σχέσεις. Η Αγγέλα Καστρινάκη είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζούλια Τσιακίρη

Οι Αθηναίοι / Τζούλια Τσιακίρη: «Οι ταβερνιάρηδες είναι ευεργέτες του γένους»

Με διαλείμματα στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη, έχει περάσει όλη της τη ζωή στο κέντρο της Αθήνας - το ξέρει σαν την παλάμη της. Έχει συνομιλήσει και συνεργαστεί με την αθηναϊκη ιντελεγκέντσια, είναι άλλωστε κομμάτι της. Εδώ και 60 χρόνια, με τη χειροποίητη, λεπτολόγα δουλειά της στον χώρο του βιβλίου και με τις εκδόσεις «Το Ροδακιό» ήξερε ότι δεν πάει για τα πολλά. Αλλά δεν μετανιώνει για τίποτα απ’ όσα της επιφύλαξε η μοίρα «εις τον ρουν της τρικυμιώδους ζωής της».
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Κωνσταντίνος Ρήγος

Οι Αθηναίοι / «Έχω αισθανθεί να απειλούμαι τη μέρα, όχι δουλεύοντας τη νύχτα»

Οκτάνα, Επίδαυρος, ΚΘΒΕ, Πέγκυ Ζήνα, Εθνικό, Λυρική, «Brokeback Mountain» και «Ρωμαίος και Ιουλιέτα». Ως χορογράφος και σκηνοθέτης, ο Κωνσταντίνος Ρήγος έχει κάνει τα πάντα. Και παρότι έχει αρκετούς haters, νιώθει ότι αυτοί που τον καταλαβαίνουν είναι πολύ περισσότεροι.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Σμαράγδα Καρύδη: «Ήθελα να είμαι η Βουγιουκλάκη και ο Ρέτσος μαζί»

Οι Αθηναίοι / Σμαράγδα Καρύδη: «Ήθελα να είμαι η Βουγιουκλάκη και ο Ρέτσος μαζί»

Ηθοποιός, σκηνοθέτις, ακατάτακτη και αγαπημένη του κοινού, η Σμαράγδα Καρύδη θυμάται πως ανέκαθεν ήθελε το σύμπαν, χωρίς να περιορίζεται. Στον απολογισμό της μέχρι τώρα πορείας της, ως η Αθηναία της εβδομάδας, καταλήγει πως, ούτως ή άλλως, «στο τέλος ανήκεις εκεί που μπορείς να φτάσεις», ενώ δηλώνει πως πάντα θα επιλέγει συνειδητά να συντάσσεται με τη χαρά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αντουανέττα Αγγελίδη: «Κάθε ταινία μου είναι το ευτυχές τέλος μιας περιπέτειας απορρίψεων»

Οι Αθηναίοι / Αντουανέττα Αγγελίδη: «Κάθε ταινία μου είναι το ευτυχές τέλος μιας περιπέτειας απορρίψεων»

Μοναδική περίπτωση για το ελληνικό σινεμά, η ιδιοσυγκρασιακή σκηνοθέτις που τιμάται στο 13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Ταινιοθήκης αφηγείται τη ζωή και την πορεία της στη LiFO.
M. HULOT
«Περηφανευόμαστε ότι δώσαμε τα φώτα μας στον κόσμο, αλλά δεν κρατήσαμε ούτε ένα λυχναράκι»

Oι Αθηναίοι / «Περηφανευόμαστε ότι δώσαμε τα φώτα μας στον κόσμο, αλλά δεν κρατήσαμε ούτε ένα λυχναράκι»

Η αρχιτέκτονας και υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη, δεν λησμόνησε ποτέ στην πορεία της πως η μορφή ενός κτιρίου πρέπει να έχει χαρακτήρα, ειλικρίνεια και κλίμακα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος αφηγείται τη ζωή του στη LIFO

Δημοσιογράφος, στιχουργός. Θα ήταν ευχαριστημένος αν, απ’ όλα τα τραγούδια του, έμενε στην ιστορία το τετράστιχο: «Το απομεσήμερο έμοιαζε να στέκει, σαν αμάξι γέρικο, στην ανηφοριά».
ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗΣ