ΝΙΑΤΑ, ΑΝΕΜΕΛΙΑ, ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ, πρώιμο άγχος, άγουρος στοχασμός, φλερτ, ρομαντισμός, έρωτας και αδέκαρη ευδαιμονία με φόντο την Ευρώπη του Interail στα μακάρια ‘90s. Και μέλλον, πολύ μέλλον, ατέλειωτο και γεμάτο πιθανότητες μέλλον μπροστά, όπως ισχύει πάντα, αν είσαι λίγο μετά τα είκοσι. Όσο δηλαδή ήταν οι δύο ηθοποιοί που υποδύθηκαν ιδανικά –αναδύοντας μια αβίαστη όσο και απόκοσμη μεταξύ τους χημεία– τη Σελίν και τον Τζέσι, δύο άγνωστους που συναντώνται τυχαία στο τρένο, συνδέονται όμως άμεσα σχεδόν και αποφασίζουν να περάσουν μαζί την τελευταία νύχτα του Τζέσι στην Ευρώπη τριγυρνώντας στη Βιέννη «μέχρι το ξημέρωμα».
Γύρω στα 24 ήταν και η Ζιλί Ντελπί και ο Ίθαν Χοκ όταν γυρίστηκε η ταινία, όσο κι εγώ δηλαδή, γεγονός που βοήθησε σημαντικά στην ταύτιση με τους δύο μυθικούς πλέον χαρακτήρες, την εξέλιξή των οποίων –μετά τα τριάντα και μετά τα σαράντα τους– είχαμε τη σπάνια τύχη να παρακολουθήσουμε στις δύο επόμενες ταινίες της “Before” τριλογίας. Πρόκειται φυσικά για το Before Sunset(«Πριν το ηλιοβασίλεμα», 2004), όπου ο Τζέσι και η Σελίν ξανασμίγουν στο Παρίσι, όχι μετά από έξι μήνες όπως είχαν υποσχεθεί ο ένας στον άλλον στην πρώτη ταινία, αλλά μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια, και το Before Midnight («Πριν τα μεσάνυχτα», 2014), όπου, παντρεμένοι με παιδιά πλέον, αναλογίζονται τη σχέση τους στο κατώφλι της μέσης ηλικίας με φόντο το Κόστα Ναβαρίνο.
Όπως λέει η Σελίν κάποια στιγμή, «αν υπάρχει κάποιου είδος Θεός δεν θα βρισκόταν μέσα σε κανέναν από μας, ούτε σε σένα ή σε μένα, αλλά σ' αυτό το μικρό ενδιάμεσο διάστημα. Αν υπάρχει κάποιου είδους μαγεία σ’ αυτόν τον κόσμο, θα πρέπει να βρίσκεται στην προσπάθεια να καταλάβεις κάποιον, να μοιραστείς πραγματικά κάτι μαζί του…».
Όλα αυτά όμως ήταν ακόμα μακρινά κι ανεξιχνίαστα όταν προβλήθηκε για πρώτη φορά το πρώτο μέρος της ρομαντικής τριλογίας του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, τέτοιες μέρες ακριβώς πριν από τριάντα χρόνια και μας έκανε να νιώσουμε αυτό που έμοιαζαν να μοιράζονται στην ταινία οι δύο πρωταγωνιστές – ότι μπορεί να υπάρξει μια μέρα, ένα βράδυ, μια στιγμή που να μετουσιώνει με τον πιο συγκλονιστικό τρόπο στην πραγματική ζωή τις υποσχέσεις της μεγάλης μυθοπλασίας.
Όπως λέει η Σελίν κάποια στιγμή, «αν υπάρχει κάποιου είδος Θεός δεν θα βρισκόταν μέσα σε κανέναν από μας, ούτε σε σένα ή σε μένα, αλλά σ' αυτό το μικρό ενδιάμεσο διάστημα. Αν υπάρχει κάποιου είδους μαγεία σ’ αυτόν τον κόσμο, θα πρέπει να βρίσκεται στην προσπάθεια να καταλάβεις κάποιον, να μοιραστείς πραγματικά κάτι μαζί του…».
Από τη στιγμή που γνωρίζονται, η Σελίν κι ο Τζέσι δεν σταματούν να μιλάνε μεταξύ τους, σχεδόν για τα πάντα, ίσως από φόβο ότι η πρώτη αμήχανη σιωπή θα λύσει τα μάγια, αλλά στην πιο «καψούρικη» ίσως σκηνή της ταινίας –και μια από τις πιο ρομαντικές στην ιστορία– δεν ανταλλάσσουν ούτε λέξη, ούτε βλέμμα μεταξύ τους καθώς είναι κλεισμένοι στον θάλαμο ακροάσεως ενός παλιού δισκάδικου στη Βιέννη και ακούνε το κομμάτι Come Here της Kath Bloom. Γι’ αυτή τη σκηνή είχε γράψει κάποτε ένα μνημειώδες κομμάτι ο αείμνηστος κριτικός κινηματογράφου Ρόμπιν Γουντ το οποίο κατέληγε ως εξής:
«Χωρίς καμία κίνηση της κάμερας, χωρίς μοντάζ, χωρίς κίνηση μέσα στο κάδρο εκτός από το ελαφρύ λίκνισμα των κεφαλιών των ηθοποιών, χωρίς τίποτα στο soundtrack εκτός από ένα χαμηλότονο ρομαντικό τραγούδι που μπορεί να υποδηλώνει αόριστα τι συμβαίνει στο μυαλό των δύο χαρακτήρων και φαίνεται μερικές φορές να κινητοποιεί τα βλέμματά τους, αυτό το πλάνο μου φαίνεται σαν ένα μοντέλο "καθαρού κινηματογράφου" με τρόπους που ο Χίτσκοκ δεν ονειρεύτηκε ποτέ (όχι απλώς "φωτογραφίες ανθρώπων που μιλάνε", αλλά φωτογραφίες ανθρώπων που δεν μιλάνε), ακριβώς επειδή αντιστέκεται στην ανάλυση, απορρίπτει την περιγραφή με λόγια. Το μόνο που μπορεί να πει κανείς είναι ότι πρόκειται για την πιο τέλεια κινηματογραφική απεικόνιση (διάρκειας λίγο περισσότερο από ενός λεπτού "πραγματικού" χρόνου), ταυτοχρόνως χειροπιαστή και άυλη, δύο ανθρώπων που αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι ερωτεύονται ο ένας τον άλλον».
Στην αρχή του Before Sunset που έφτασε απρόσμενα μια δεκαετία αργότερα, βλέπουμε τον Τζέσι, συγγραφέα πλέον, να βρίσκεται στο Παρίσι για την παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του. «Ο χρόνος είναι ένα ψέμα», λέει από το μικρόφωνο την στιγμή ακριβώς που βλέπει έκθαμβος ότι η Σελίν, που δεν είχε ξαναδεί μετά από εκείνη την ονειρική και «εκτός χρόνου» νύχτα στη Βιέννη, βρίσκεται ανάμεσα στο ακροατήριο, διασταυρώνοντας το βλέμμα της με το δικό του.
Kath Bloom - Come Here (Before Sunrise)
