Εκεί όπου οι μεταμοσχεύσεις συναντούν την Ογκολογία

Ο καρκίνος του παγκρέατος και ο καρκίνος του ήπατος μετά την αφαίρεση των όγκων μπορούν να αντιμετωπιστούν και με μεταμόσχευση τμήματος του οργάνου;

Στον καρκίνο του παγκρέατος δεν έχει ένδειξη η μεταμόσχευση, ακόμη και μετά από αφαίρεση τμήματος του οργάνου, λόγω της δυσμενούς πορείας της νόσου, ιδιαίτερα αν προστεθεί και ανοσοκαταστολή στον οργανισμό. Αντίθετα, στον ηπατοκυτταρικό καρκίνο, που αποτελεί τον συχνότερο πρωτοπαθή καρκίνο του ήπατος, εάν εμφανιστεί υποτροπή ή εκ νέου (de novo) εμφάνιση ηπατοκυτταρικού καρκίνου στο εναπομείναν ήπαρ, υπάρχει υπό προϋποθέσεις ένδειξη για μεταμόσχευση ήπατος.
 
 

— Συντελείται πρόοδος στις συνδυαστικές μεταμοσχεύσεις τα τελευταία χρόνια; 

Τα τελευταία έτη παρατηρείται μια συντονισμένη ανοδική πορεία στα προγράμματα μεταμόσχευσης συμπαγών οργάνων στη χώρα μας. Σημαντική άνοδος σημειώνεται στις μεταμοσχεύσεις ήπατος, καρδιάς, πνεύμονα και παγκρέατος. Συγκεκριμένα, για το έτος 2024 πραγματοποιήθηκαν 151 μεταμοσχεύσεις νεφρού από αποβιώσαντα δότη, 123 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντα δότη, 52 μεταμοσχεύσεις ήπατος, 23 μεταμοσχεύσεις καρδιάς, 12 μεταμοσχεύσεις πνεύμονα και μετά από αρκετό καιρό και 2 συνδυασμένες μεταμοσχεύσεις νεφρού - παγκρέατος. Επίσης, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα συνδυασμένη μεταμόσχευση καρδιάς - πνευμόνων στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, καθώς επίσης και συνδυασμένη μεταμόσχευση ήπατος - νεφρού στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Για πρώτη φορά πραγματοποιήθηκαν σε ετήσια βάση πάνω από 50 μεταμοσχεύσεις ήπατος στην Ελλάδα, καθώς και οι πρώτες 2 μεταμοσχεύσεις ήπατος από ζώντα δότη στη χώρα μας, στο Λαϊκό Νοσοκομείο, και η πρώτη μεταμόσχευση ήπατος μειωμένου μεγέθους σε ενήλικο ασθενή, επίσης στο Λαϊκό.
 
 

— Αποτελεί εφικτό σενάριο η ανάπλαση παγκρέατος από νησίδια για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 1;

Η μεταμόσχευση νησιδίων παγκρέατος έχει ενδείξεις στην αντιμετώπιση της ενδοκρινικής παγκρεατικής ανεπάρκειας, δηλαδή στη ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου του αίματος. Παρότι τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα είναι ικανοποιητικά, οι μελέτες έχουν αναδείξει σημαντική υποχώρηση της δυνατότητας ρύθμισης και επιστροφή στην αγωγή με σκευάσματα ινσουλίνης μέσα στην πρώτη πενταετία από τη μεταμόσχευση νησιδίων παγκρέατος. Με δεδομένο ότι για την πραγματοποίηση μιας μεταμόσχευσης νησιδίων παγκρέατος θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν παγκρεατικά μοσχεύματα από 3 διαφορετικούς δότες με πολύ αυστηρό πρωτόκολλο προετοιμασίας, και ότι τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα δεν είναι το ίδιο ενθαρρυντικά με τα άμεσα μετά τη μεταμόσχευση, η μέθοδος αυτή, παρά την αρχική αισιοδοξία, δεν ανταποκρίθηκε στις αρχικές προσδοκίες και δεν κατάφερε να επικρατήσει.
  
 

— Η τεχνητή νοημοσύνη πώς μπορεί να επιταχύνει την πρόοδο στις μεταμοσχεύσεις;

Αισιοδοξούμε ότι οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσαν να επιταχύνουν την πρόοδο στις μεταμοσχεύσεις καθώς και σε πολλούς ακόμη κλάδους της υγείας, χωρίς να γνωρίζουμε ακόμη επακριβώς με ποιον τρόπο.
 
 

— Ποιες μεταμοσχεύσεις δεν γίνονται αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα και πώς καλύπτεται το κενό (με ποιες συνεργασίες με κέντρα του εξωτερικού) μέχρι να ολοκληρωθεί το Ωνάσειο Εθνικό Μεταμοσχευτικό Κέντρο;

Αναφορικά με τις μεταμοσχεύσεις συμπαγών οργάνων, αυτήν τη στιγμή δεν πραγματοποιούνται στην Ελλάδα παιδιατρικές μεταμοσχεύσεις ήπατος, οι οποίες γίνονται στην Ιταλία, στο πλαίσιο διακρατικής συμφωνίας που έχει υπογραφεί μεταξύ των μεταμοσχευτικών οργανισμών των δύο χωρών. Επίσης, μεταμοσχεύσεις λεπτού εντέρου ή πολυοργανικές μεταμοσχεύσεις κοιλιακών οργάνων, παρότι εξαιρετικά σπάνιες, καλύπτονται μέσω συνεργασιών με κέντρα των ΗΠΑ.