1.
Εσύ ποια γαστρονομική εμπειρία θα διαλέξεις αυτό το τριήμερο;
Αν νομίζεις ότι είναι αργά για να κυνηγήσεις το καινούργιο σου όνειρο, δεν έχεις παρά να ακούσεις την ιστορία του Αλέξανδρου Μεγαπάνου που, αν και υπήρξε επιτυχημένος οινοποιός για περισσότερα από 30 χρόνια, ξεκίνησε πρόσφατα ένα επιτυχημένο site για γαστρονομικές εμπειρίες, εκδρομές σε παραγωγούς και τμήματα μαγειρικής, ελπίζοντας να καλωσορίσει όσο περισσότερους επισκέπτες μπορεί στους χώρους όπου παράγεται η τροφή μας.
Η ιστορία του εν τάχει: Το 1988 ξεκινά να οινοποιεί τις αγαπημένες του ποικιλίες, αρχικά Αγιωργίτικο και Μοσχοφίλερο, αγοράζοντας σταφύλια και οινοποιώντας τα στις περιοχές παραγωγής τους, ώστε να θεωρούνται ντόπια προϊόντα. Την εποχή εκείνη οι ονομασίες ΠΟΠ (Προϊόν με Ονομασία Προέλευσης), ιδίως για τα κρασιά, δεν σήμαιναν τίποτα το αξιόλογο για τους περισσότερους Έλληνες καταναλωτές, το χύμα βρισκόταν ακόμα στο ζενίθ, ενώ πολλοί τον ρωτούσαν γιατί καταπιάνεται με ένα τόσο… λαϊκό κρασί (το ελληνικό!) και όχι με εκλεκτές γαλλικές ποικιλίες, ένα cabernet sauvignon, chardonnay κ.λπ.
Να υπενθυμίσουμε ότι η Αττική έχει τον μεγαλύτερο αμπελώνα της Ελλάδας. Λόγω της αστικοποίησης στην ευρύτερη περιοχή όμως δεν προκαλεί πλέον τον θαυμασμό του επισκέπτη. Το τοπίο έχει μεταλλαχθεί, με οικοδομές, σπίτια, βιοτεχνίες και το αεροδρόμιο να παρεμβάλλονται στον απίστευτης ομορφιάς τόπο που υπήρξαν κάποτε τα Μεσόγεια.
Εκείνος, αντίθετα, πίστευε ότι το μέλλον του ελληνικού κρασιού ανήκε στις ιδιαίτερες ελληνικές ποικιλίες και, φυσικά, αποδείχθηκε σωστός. Λίγα χρόνια αργότερα, στο ιδιόκτητο πλέον οινοποιείο του στα Σπάτα, γύρω στο 1996, θα ξεκινήσει κάτι καινοτόμο, την οινοποίηση κρασιού από την τοπική ποικιλία σταφυλιών, το Σαββατιανό, παλαιώνοντάς το σε βαρέλι ή δεξαμενές.
Η προσπάθειά του αυτή κάνει το κρασί του ποιοτικότερο, κάτι που οδηγεί σε υψηλές εξαγωγές (οι Αμερικανοί εισαγωγείς τού έλεγαν ότι μοιάζει με pinot grigio τότε που ακόμα εμείς στην Ελλάδα ήμασταν επιφυλακτικοί επειδή το Σαββατιανό ως ποικιλία είχε συνδυαστεί στο μυαλό μας με τη ρετσίνα, είχε «τη ρετσινιά της ρετσίνας», όπως μου λέει χαρακτηριστικά ο Αλ. Μεγαπάνος, που για χρόνια διετέλεσε πρόεδρος της Ένωσης Οινοπαραγωγών Αττικής.
Να υπενθυμίσουμε ότι η Αττική έχει τον μεγαλύτερο αμπελώνα της Ελλάδας (διπλό από της Νεμέας, που είναι δεύτερη σε αμπέλια!), λόγω της αστικοποίησης στην ευρύτερη περιοχή όμως δεν προκαλεί πλέον τον θαυμασμό του επισκέπτη. Το τοπίο έχει μεταλλαχθεί, με οικοδομές, σπίτια, βιοτεχνίες και το αεροδρόμιο να παρεμβάλλονται στον απίστευτης ομορφιάς τόπο που υπήρξαν κάποτε τα Μεσόγεια. Επίσης, αν πλέον κάποιος συγκρίνει την οικονομική απόδοση από την καλλιέργεια αμπελιών σε ένα χωράφι με την πιθανότητα κέρδους από την οικοδομική του εκμετάλλευση, μάλλον θα προτιμήσει το δεύτερο – οι αξίες ακινήτων στην περιοχή έχουν εκτιναχθεί, με αποτέλεσμα η καλλιέργεια αμπέλου εδώ να απειλείται.
Οι λόγοι αυτοί όμως δεν ήταν εκείνοι που αποθάρρυναν τον Αλ. Μεγαπάνο και τον έκαναν να αλλάξει πορεία: έχοντας εκπληρώσει το όνειρό του να φτιάξει καλά κρασιά και αφού έπιασε φωτιά το οινοποιείο του το 2010 (αν και το ξανάφτιαξε μετά), λόγω της κρίσης την περασμένη δεκαετία, του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο κρασί, κάποιων προσωπικών δυσκολιών αλλά και χάρη στην ενθάρρυνση από τον γιατρό πατέρα του, που τον συμβούλεψε να κάνει αυτό που του αρέσει στη ζωή του, το 2017 βάζει πλώρη για νέα λιμάνια.
Στήνουν με τη Ροντίκα Παναϊτέσκου το Gastronomy Tours, ένα site με δεκάδες ιδέες για ενδιαφέρουσες γαστρονομικές επισκέψεις σε εργαστήρια ή φυσικά σημεία παραγωγής τροφίμων, όπως οινοποιεία, τυροκομεία, χωράφια, φάρμες, αμπέλια, οπωρώνες, τμήματα μαγειρικής και μουσεία απανταχού της Ελλάδας.
Η κεντρική ιδέα ήταν η παρουσίαση και η δυνατότητα γνωριμίας του Έλληνα και ξένου επισκέπτη με το ελληνικό φαγητό στους επισκέψιμους τόπους παραγωγής και μεταποίησής του μέσα από μια διαδικτυακή πύλη στα αγγλικά που θα εμπλουτιζόταν καθημερινά και θα καλωσόριζε όλων των ειδών τους παραγωγούς, «ακόμα και εκείνους τους μικρότερους» που δεν φαντάζονται καν το κέρδος που μπορεί να έχουν από την επαφή τους με τους καταναλωτές.
Το υπουργείο Τουρισμού, όπως μου είπε ο Αλ. Μεγαπάνος, ξεκινά τότε επίσης να προωθεί την επίσκεψη σε σημεία παραγωγής τοπικών προϊόντων, αναδεικνύοντας έτσι τον πλούσιο γαστρονομικό πολιτισμό μας.
«Ποια άλλη χώρα έχει τόσο μεγάλη γκάμα παραγωγής στα τρόφιμά της; Θαλασσινό αλάτι, αυγοτάραχο, μέλι, ξίδι, κρασί, μεταποιημένο κρέας, βότανα και μυρωδικά, ψάρια από ιχθυοκαλλιέργειες, φρούτα ωμά και μεταποιημένα σε γλυκό ή μαρμελάδες και φρέσκα λαχανικά, τα περισσότερα από τα οποία μάλιστα παράγονται σε μικρές βιοτεχνίες (και όχι απρόσωπες βιομηχανίες μεγάλης κλίμακας) και πανέμορφα μέρη σε όλη την Ελλάδα», τονίζει ο Αλ. Μεγαπάνος, που πιστεύει ότι το μέλλον ανήκει στον πολιτιστικό τουρισμό που έχει να κάνει με γαστρονομικές δραστηριότητες.
Αυτό ήταν εξάλλου κάτι που του άρεσε να κάνει από φοιτητής, να γυρνάει την Ελλάδα και να μαθαίνει πώς παράγεται κάθε ξεχωριστό προϊόν μας, από ένα λουκάνικο με πράσο στην Ευρυτανία μέχρι τη μαστίχα στη Χίο.
Σταδιακός σκοπός του είναι το Gastronomy Tours να συμπεριλάβει και ξένους παραγωγούς με δικά τους τοπικά προϊόντα ώστε να γίνει μια διεθνής πλατφόρμα γαστρονομικών εμπειριών με παραγωγούς και επισκέπτες απ' όλον τον κόσμο.
Εμείς του ζητήσαμε να μας πει τρεις ιδέες από τις δεκάδες που υπάρχουν στο σάιτ του για όσους μείνουν στην Αθήνα ή ταξιδέψουν μόνο εντός Αττικής και οι προτάσεις του πρέπει να ομολογήσω ότι ήταν τουλάχιστον πρωτότυπες. Δεν μένει παρά να ανακαλύψετε ποια σας ενδιαφέρει περισσότερο!
— Μια μικρο-ζυθοποιία στην Ομόνοια!
— Μια μικρή φάρμα που παράγει γάλα γαϊδούρας.
— Μια επίσκεψη στον βιολογικό αμπελώνα της οικογένειας Γεώργα.
2.
Αυτό το τριήμερο μπορείς να μάθεις να ανοίγεις φύλλο για τις πίτες σου!
Δεν χρειάζεται να πας σε χωριό ή να κάτσεις υπομονετικά δίπλα σε μαστόρισσα γιαγιά για να μάθεις να ανοίγεις το τέλειο φύλο για πίτες. Η Χριστίνα Δραγγανά δείχνει από το 2014 σε Έλληνες και ξένους (στην πλειονότητά τους Αμερικανούς) πώς να ανοίγουν εύκολα και γρήγορα σπιτικό φύλλο βέργας στο σπίτι της στον Βύρωνα!
Και όχι, δεν το έμαθε από τη μαμά της (που δεν ξέρει να ανοίγει φύλλο), ούτε από τη γιαγιά της, που ήξερε την τέχνη, αλλά δεν την πέρασε στην εγγονή της.
Την τέχνη αυτή την έμαθε στην κουζίνα ενός κεντρικού αθηναϊκού εστιατορίου όπου εργαζόταν και εκεί άνοιγαν φύλλο καθημερινά για τις πίτες τους. Εκεί «τρίφτηκε» και εξέλιξε την τέχνη της, εκεί έμαθε ποιο είναι το καλύτερο αλεύρι για εύκολο άνοιγμα, πώς να το κοσκινίζει, πώς να διπλώνει με μαεστρία τις άκρες και πώς να υπολογίζει τη σωστή αναλογία γέμισης και φύλλου και να ψήνει σωστά κάθε πίτα της.
Εκεί κατάλαβε πως μια πίτα με σπιτικό φύλλο είναι κάτι περισσότερο από ένα νόστιμο και αγαπητό φαγητό, ότι είναι ένα πολιτισμικό προϊόν που μπορείς να το μάθεις σε ανθρώπους που λατρεύουν τη σπανακόπιτα, αλλά νομίζουν ότι είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο, που πετυχαίνει μόνο όταν το φτιάχνει μια γιαγιά ή ένας σεφ!
Το πιο δύσκολο πράγμα σε μια τάξη ελληνικής μαγειρικής είναι να καλουπώσεις όλα αυτά τα μικρά μυστικά που κάνουν ένα φαγητό επιτυχημένο σε μια αλάνθαστη συνταγή ακριβείας.
«Είναι πράγματι τέχνη να ανοίγεις ένα ωραίο φύλλο για πίτες», λέει η Χριστίνα. «Με όλα αυτά τα είδη φύλλων που κυκλοφορούν στην αγορά όμως και αυτή η τέχνη χάνεται στον βωμό της ευκολίας κι έτσι ολοένα και λιγότεροι μάγειρες, σπιτικοί ή επαγγελματίες, ανοίγουν το δικό τους φύλλο που γευστικά, φυσικά, δεν έχει καμία σχέση με τα έτοιμα. Προσωπικά νιώθω ότι με τις τάξεις μου σε έναν βαθμό συμβάλλω κι εγώ στη διατήρηση αυτής της τέχνης που αποτελεί μέρος όχι μόνο του σπιτικού φαγητού και του ελληνικού νοικοκυριού αλλά και της γαστρονομικής μας παράδοσης. Αυτό εξάλλου νιώθω ότι μαθαίνω στους τουρίστες που συμμετέχουν στην εμπειρία αυτή, ένα μέρος του πλούσιου γαστρονομικού πολιτισμού μας».
Μέσα σε τρεις μόλις ώρες, λοιπόν, θα μάθεις όχι μόνο να ανοίγεις φύλλο με αυτοπεποίθηση και τα σωστά υλικά αλλά και πώς να ετοιμάζεις μια μυρωδάτη σπανακόπιτα που μόλις ψηθεί θα την απολαύσεις επί τόπου με την παρέα σου, με bonus τη Χριστίνα που θα σου διηγείται ωραίες ιστορίες και ανέκδοτα από τους «μαθητές» της και θα σου δείξει φωτογραφίες που της στέλνουν με περηφάνια από μερικές επιτυχημένες και κάποιες «χλωμές» πίτες που ίσως θέλουν παραπάνω ψήσιμο, αλλά κατέκτησαν για πάντα την καρδιά μιας Αμερικάνας νοικοκυράς κάπου στο Οχάιο!
«Το πιο δύσκολο πράγμα σε μια τάξη ελληνικής μαγειρικής είναι να καλουπώσεις όλα αυτά τα μικρά μυστικά που κάνουν ένα φαγητό επιτυχημένο σε μια αλάνθαστη συνταγή ακριβείας. Προσπαθώ να εξηγήσω όμως κάθε φορά ότι κάθε φούρνος είναι διαφορετικός, κάθε σκεύος ψήνει αλλιώς και να τους δείξω ζωντανά την υφή ενός επιτυχημένου φύλλου ή το χρώμα που πρέπει να έχει μια καλοψημένη πίτα».
Ενδιαφέρον θα ήταν να κανονίσετε να πάτε μαζί, πριν από το μάθημα μαγειρικής, μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας (η Χριστίνα Δραγγανά είναι διπλωματούχος ξεναγός και κάνει ξεναγήσεις στην Ακρόπολη όπως και σε όλα τα μουσεία) για να προμηθευτείτε μαζί τα ειδικά άλευρα που χρησιμοποιεί, τα ζαρζαβατικά και τα μυρωδικά για τη σπανακόπιτα.
Η Χριστίνα συνεργάζεται με τουριστικά γραφεία και ξενοδοχεία του κέντρου που της αναθέτουν γαστρονομικούς περιπάτους και αυτό είναι ένα ακόμα μέρος της δουλειάς της. Η πιο δημοφιλής εμπειρία είναι πρώτα μια ξενάγηση στην Ακρόπολη και μετά ένας γαστρονομικός περίπατος στο κέντρο της Αθήνας, πριν ανηφορίσετε προς το σπίτι της στο Βύρωνα για να μαγειρέψετε μαζί. Φεύγοντας, θα νιώθετε ότι το σπιτικό φύλλο δεν είναι κάτι ακατόρθωτο.
Χριστίνα Δραγγανά, 6988 506846, [email protected]
3.
Μακαρονάδες, χορτόπιτες, τυρόπιτες και γλυκό μωσαϊκό με πιάτο… την Αθήνα
Αν σας αρέσει το περπάτημα στα δάση, αλλά αυτό το τριήμερο θα μείνετε στην Αθήνα, η Πάρνηθα είναι το πιο κοντινό δάσος, περίπου μία ώρα από το κέντρο της πόλης. Χρειάζεστε δικό σας μεταφορικό μέσο, εκτός αν νοικιάσετε ποδήλατα (ηλεκτρικά ή συμβατικά) ή αποφασίσετε να συμμετάσχετε σε μία από τις πολλές ορειβατικές εκδρομές με διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας, ανάλογα με τη φυσική αντοχή σας.
Η Πάρνηθα, πάντως, έχει δύο καταφύγια, το Μπάφι (που ανήκει στον Ορειβατικό Σύλλογο Αθηνών και εφόσον είστε με αυτοκίνητο θα φτάσετε εκεί λίγο πιο νωρίς) και το Φλαμπούρι. Και τα δύο έχουν εστιατόρια με παρόμοιο φαγητό, αν και στο Φλαμπούρι φάγαμε λίγο πιο ήσυχα απ' ό,τι στο Μπάφι, που όμως διαθέτει μεγαλύτερο εσωτερικό χώρο εστίασης.
Περιττό να πούμε ότι μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τους πάγκους και τα ξύλινα τραπέζια με καθίσματα ακόμα και αν φέρετε το δικό σας φαγητό για πικνίκ, απολαμβάνοντας την απέραντη θέα από το Φλαμπούρι, που αν ο ουρανός είναι καθαρός φτάνει μέχρι την Αίγινα, τον Πόρο ακόμα και την Ύδρα και τις ακτές της βόρειας Πελοποννήσου, ενώ από την άλλη μεριά διακρίνεται η λίμνη Μαραθώνα και το όρος Δίρφυ στην Εύβοια. Το Φλαμπούρι από το 1985 ηλεκτροδοτείται με ηλιακή ενέργεια που συσσωρεύεται από φωτοβολταϊκά, ενώ ένα ενεργειακό τζάκι εξασφαλίζει στο καταφύγιο καλή θέρμανση για το βράδυ (κόστος διαμονής 8-10 ευρώ).
Το φαγητό στο Φλαμπούρι είναι σελφ-σέρβις: αφού δώσετε την παραγγελία σας και πληρώσετε, ειδοποιείστε από έναν βομβητή ότι η παραγγελία σας είναι έτοιμη.
Στα καταφύγια μπορείτε επίσης να διανυκτερεύσετε και σχετικές πληροφορίες θα βρείτε στις ενημερωμένες ιστοσελίδες τους. Εμπιστευθείτε όμως τις συμβουλές ή την καθοδήγηση ενός φίλου, ενός αξιόπιστου ορειβατικού συλλόγου ή ενός συλλόγου που προσφέρει μια οργανωμένη εκδρομή με διανυκτέρευση στην Πάρνηθα αν αποφασίσετε να μείνετε εκεί αντί μόνο να περπατήσετε κατά μήκος της ασφαλτοστρωμένης διαδρομής και στα καλά σηματοδοτημένα καταφύγια, τουλάχιστον την πρώτη φορά.
Η μικρότερη και ευκολότερη διαδρομή σχεδόν για όλους είναι από τον κεντρικό δρόμο προς το καταφύγιο και το εστιατόριο στο Φλαμπούρι (20-25 λεπτά εύκολο περπάτημα από την άσφαλτο και άλλο τόσο η επιστροφή) μέσα στο πυκνό δάσος της Πάρνηθας με τα πανύψηλα πεύκα και έλατα και τους καταπράσινους ακόμα θάμνους, τις κουμαριές και τα σχίνα. Στη διαδρομή μπορείτε να δείτε αλλά και να πλησιάσετε τα εξημερωμένα πλέον ελάφια. Μερικοί τα ταΐζουν… μήλα στο στόμα, αν και οι υπεύθυνοι του δάσους συνιστούν να μην τρώνε κάτι άλλο εκτός της φυσικής χλωρίδας του τόπου.
Το αυτοκίνητο μπορεί να φτάσει μέχρι το Φλαμπούρι, αλλά πράγματι αξίζουν η διαδρομή και… η άσκηση ! Όταν φτάσετε εκεί, απλώς διαλέξτε πού προτιμάτε να καθίσετε ή απλώστε κουβέρτα ή τραπεζομάντιλο, ενώ κάποιος από την παρέα περιμένει υπομονετικά τη σειρά του για να παραγγείλετε νόστιμες τυρόπιτες και σπανακόπιτες, μακαρονάδες «ορφανές» με σάλτσα ντομάτα ή με κιμά, σαλάτα εποχής αλλά και κρεατικά της ώρας. Το φαγητό είναι καλομαγειρεμένο και λογικά τιμολογημένο. Στο μενού υπάρχουν και γλυκά και, φυσικά αναψυκτικά. Δεν σερβίρονται αλκοολούχα ποτά.
Με καλό καιρό η όλη εμπειρία είναι απολαυστική και σας τη συνιστούμε.
Καταφύγιο Φλαμπούρι, www.flabouri.gr και καταφύγιο Μπάφι, www.mpafi.gr
