Υπάρχουν μέρη που βρίσκονται πολύ κοντά στην Αθήνα και δεν τα έχω επισκεφτεί ποτέ. Για την ακρίβεια, ξέρω τα ονόματά τους καλά και τα νιώθω κοντινά μου απλώς και μόνο επειδή περνώντας από την Εθνική Οδό βλέπω να αναφέρονται στις μεγάλες πινακίδες. Συνήθως τα φαντάζομαι ως προέκταση της πόλης, αραιοκατοικημένα και χωρίς κάτι ιδιαίτερο που θα σε παρακινήσει να ασχοληθείς μαζί τους. Φυσικά, πέφτω έξω. Τα χωριά που αγκαλιάζουν την πόλη έχουν τον δικό τους χαρακτήρα και αξίζει να τα εξερευνήσουμε.
Το Καπανδρίτι έτυχε να το γνωρίζω γιατί κάποτε το διέσχιζα συχνά επισκεπτόμενη τους Αγίους Αποστόλους. Δεν το είχα επισκεφτεί ποτέ ούτε το είχα περπατήσει. Μου άρεσε η φύση γύρω του και καταλάβαινα ότι είναι πολύ περισσότερα από αυτά που φαίνονται από τον περιφερειακό του δρόμο.
Κάποια στιγμή, φίλοι που μετακόμισαν εκεί άρχισαν να μου μιλούν για την καθημερινότητά τους σε αυτό το χωριό. Άκουγα για μεγάλα δέντρα, ποταμάκια, μποστάνια με φρέσκα λαχανικά, οινοποιεία και τυροκομεία, γείτονες που φέρνουν πεσκέσια και ταβέρνες με νόστιμο φαγητό σε τίμιες τιμές.
Έτσι αποφάσισα να κάνω μια αναγνωριστική βόλτα σε τρία μέρη που είχαν πολυδιαφημιστεί στα αυτιά μου. Το Καπανδρίτι είναι πολύ κοντά στην Αθήνα. Χρειάζονται γύρω στα σαράντα λεπτά με κίνηση για να το προσεγγίσεις. Το καλό είναι πως μόλις φτάσεις στην περιοχή, ξεχνάς πού βρισκόσουν πριν από λίγο και μεταφέρεσαι σε ένα αληθινό χωριό.
Το χωριό δεν είναι από αυτά που θα χαρακτήριζες γραφικά, με αξιόλογα δείγματα ντόπιας αρχιτεκτονικής. Είναι όμως ένα απλό, αληθινό χωριό και αυτό είναι ό,τι πρέπει για εκείνους που θέλουν να αποφορτιστούν και να αφήσουν πίσω την Αθήνα.
Ντόπιοι μού είπαν ότι το όνομα του Καπανδριτίου προέρχεται από το μεσαιωνικό επίθετο Kapandrit που σημαίνει «του παπα-Αντρέα». Λογικά, κάποιος παπάς Αντρέας είχε τα κτήματά του εκεί και αυτό ήταν αρκετό για να ονομαστεί η ευρύτερη περιοχή.
Το χωριό δεν είναι από αυτά που θα χαρακτήριζες γραφικά, με αξιόλογα δείγματα ντόπιας αρχιτεκτονικής. Είναι όμως ένα απλό, αληθινό χωριό και αυτό είναι ό,τι πρέπει για εκείνους που θέλουν να αποφορτιστούν και να αφήσουν πίσω την Αθήνα. Σαν κλασικό χωριό, έχει στην πλατεία έναν πλάτανο και κατοίκους που συναντάς στους δρόμους και τις αυλές, αρκεί να μην πας μεσημέρι, την ώρα που όλοι κοιμούνται και τα πάντα είναι κλειστά.
Το πρώτο μέρος που ήθελα να επισκεφτώ ήταν το κιόσκι με τα φρέσκα λαχανικά της Κατερίνας Τζενικλίδου. Είχα δοκιμάσει τις ντομάτες της και ήξερα ότι είχε πολλά ακόμη στον πάγκο της. Η Κατερίνα δεν είναι ντόπια. Οι δικοί της μετακόμισαν από την Καστοριά στο Καπανδρίτι το 2000, την εποχή που εκείνη σπούδαζε στη Θεσσαλονίκη.
Αφού τελείωσε τις σπουδές της στην Ακτινοφυσική και στην Ιατρική Φυσική, έφυγε να εργαστεί στη Γερμανία. Εκεί κατάλαβε ότι η δουλειά της απαιτούσε πολλές ώρες αγχωτικής εργασίας σε ανθυγιεινό περιβάλλον. Ο τόπος δεν τη χωρούσε και ένιωθε την ανάγκη να πάρει ριζοσπαστικές αποφάσεις.
Επέστρεψε στην Ελλάδα και πήγε στο Καπανδρίτι για να κάνει αυτό που αγαπούσε περισσότερο: να ασχοληθεί με τη φύση, το χώμα, την καλλιέργεια, τη ζωή. Νοίκιασε τα κτήματά της, βρήκε καλούς σπόρους και άρχισε να εργάζεται σκληρά για να κάνει εύφορα και νόστιμα τα χωράφια της. Τη βοήθησε το πρόγραμμα Νέων Αγροτών, εξασφαλίζοντάς της κάποια χρήματα, αλλά περισσότερο τη δυνάμωσαν το πείσμα της και η ανάγκη της να αλλάξει σελίδα στη ζωή της.
Σήμερα η Κατερίνα έχει δεκαπέντε στρέμματα με τα οποία ασχολείται καθημερινά. Ξυπνάει τα ξημερώματα, κάνει όλες τις αγροτικές εργασίες, ταΐζει τις κότες της, παίζει με τα σκυλιά της και ρουφάει αχόρταγα καθαρό αέρα.
Ο πάγκος της είναι εκπληκτικά τακτοποιημένος. Είναι φανερό πως αναπτύσσει μια ιδιαίτερη σχέση με ό,τι παράγει. «Θέλω τα προϊόντα μου να είναι όσο γίνεται πιο αγνά. Δεν χρησιμοποιώ φυτοφάρμακα παρά μόνο όσα επιτρέπονται στις βιολογικές καλλιέργειες, και στις θεμιτές ποσότητες. Φτιάχνουμε δικό μας κομπόστ και προμηθεύομαι κοπριά από ντόπιους κτηνοτρόφους που τους ξέρω και έχω επισκεφτεί τα κτήματά τους».
Μας μιλάει ενώ καθαρίζει μπάμιες μέσα σε έναν μεγάλο κάδο. Μία από τις υπηρεσίες που προσφέρει η Κατερίνα είναι ότι δίνει τα λαχανικά της καθαρισμένα σε όποιον το επιθυμεί. Μπορεί σ’ εμένα να φαίνεται περίεργο να μην μπορεί κάποιος να καθαρίσει τα λαχανικά του, αλλά η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει κάτι πιο μαγικό από το να έχεις τη δυνατότητα να αγοράσεις αγκινάρες καθαρισμένες μέσα σε λεμονόνερο για να μη μαυρίσουν.
«Πολλοί δεν έχουν τον χρόνο να καθαρίσουν τα φασολάκια ή τα χόρτα, δεν ξέρουν πώς καθαρίζονται οι αγκινάρες και δεν διαθέτουν την υπομονή να λιάσουν τις μπάμιες για να βγάλουν το σάλιο τους. Έτσι, το κάνω εγώ για εκείνους», μας λέει γελώντας και μας ενημερώνει πως οι πελάτες της δεν είναι μόνο οι μόνιμοι κάτοικοι αλλά περισσότερο όσοι περνούν τυχαία, έχουν τα εξοχικά τους τριγύρω ή μένουν στα πιο κοντινά προάστια της πόλης.
Στην Κατερίνα θα βρεις όλα εκείνα που θέλεις να έχεις καθημερινά στο πιάτο σου. Ντομάτες ροζ και σγουρές με γεύση που θα σε αποζημιώσει για το μικρό ταξίδι ως το Καπανδρίτι, ολόφρεσκα, τριζάτα φασολάκια, μελιτζάνες και κολοκύθια, βλίτα αλλά και άγρια χόρτα από το βουνό. Τον χειμώνα μπαίνουν τα άλλα κηπευτικά, όπως τα μπρόκολα, τα κουνουπίδια, το σπανάκι, το καρότο και ό,τι άλλο μπορείς να φανταστείς. Ό,τι δεν βγάζει το κτήμα της το παίρνει από τους γύρω παραγωγούς και είναι όλα ελεγμένα.
Η Κατερίνα μαζεύει το κιόσκι με τη δύση του ήλιου. Το καλοκαίρι το κρατάει μέχρι πιο αργά. Μένει με τον σύντροφό της Τηλέμαχο σε ένα κοντέινερ που εκείνος έχει περιποιηθεί και μετατρέψει σε σπίτι. Στο κάτω κτήμα βρίσκεται το αποστακτήριο και το πατητήρι των γονιών της, απ’ όπου βγαίνει τσίπουρο και διάφορες ποικιλίες κρασί.
Η Κατερίνα δεν θα άλλαζε με τίποτε αυτόν τον τρόπο ζωής. Της αρέσει να βρίσκεται συνεχώς έξω. Δεν βρίσκει κανέναν λόγο να κλειστεί σε ένα μαγαζί. Ονειρεύεται να μπορέσει να έχει κι άλλα κτήματα για να φυτέψει αμυγδαλιές, ροδιές, συκές και αρωματικά, όπως θυμάρι, ρίγανη, χαμομήλι και λεβάντα. Πριν την αφήσω για να προχωρήσω πιο βαθιά στο χωριό, ένιωσα να τη ζηλεύω λίγο. (Αγρόκτημα Κατερίνα, 28ο χλμ. παλιάς Εθνικής Οδού Αθηνών - Λαμίας)
Ο επόμενος προορισμός μου ήταν στην ταβέρνα Μακεδονία. Τι κάνει μια Μακεδονία στο Καπανδρίτι δεν μπορούσα καν να φανταστώ, είχα όμως μεγάλη περιέργεια να την επισκεφτώ γιατί μου είχαν πει καλά λόγια. Εξάλλου, είναι από μόνη της μια μικρή επανάσταση, καθώς στο μενού της υπάρχουν μόνο ψαρικά και όχι κρεάτα, όπως συνηθίζεται σε όλες τις άλλες ταβέρνες της γύρω περιοχής.
Φτάσαμε νωρίς το μεσημέρι καθημερινής του Σεπτέμβρη. Στην αυλή είχε ησυχία. Τι αυλή όμως! Σκέψου πώς είναι τα σπίτια του χωριού και θα καταλάβεις. Φουντωτές μουριές να απλώνουν τον ίσκιο τους, ασβεστωμένο δάπεδο, γλάστρες με λουλούδια και τραπεζάκια τοποθετημένα εδώ και κει, όμορφα και παστρικά.
Το οίκημα όπου στεγάζεται η ταβέρνα ήταν καρπετοποιείο τη δεκαετία του ’50. Μετά άλλαξε πολλά χέρια και το 1991 ήρθε στην οικογένεια Καζαντζίδη, στον Θανάση και τη γυναίκα του Κατίνα, οι οποίοι το μετέτρεψαν σε ένα καφενείο με μεζέδες για τους ντόπιους και τους περαστικούς. Ο Θανάσης γρήγορα έφυγε από τη ζωή και το βάρος του μαγαζιού έπεσε στην Κατίνα, η οποία δεν έχει σταματήσει μέρα να δουλεύει. Τα παιδιά της δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή, άνοιξαν ένα σουβλατζίδικο, αλλά εκείνη παρέμεινε στο πόστο της με βοήθεια τη μικρή της κόρη.
Το 2007 ο γιος της Βαγγέλης, αφού έκανε ένα πέρασμα από τη Γερμανία και κατάλαβε ότι η Βόρεια Ευρώπη δεν του ταιριάζει και τόσο, γύρισε στο Καπανδρίτι και αποφάσισε να αναλάβει με τη γυναίκα του Υβέττα την ταβέρνα και να της δώσει άλλο χαρακτήρα. Αυτό που έλειπε από την περιοχή ήταν τα ψάρια. Κανείς δεν έβαζε ψάρι στο μαγαζί του. Ο Βαγγέλης αποφάσισε να το κάνει. Έτσι, προς έκπληξη όλων το μαγαζί γύρισε σε ψαροταβέρνα, μαζεύοντας στην αυλή του όλους τους φίλους των θαλασσινών αλλά και όλες τις γάτες της γειτονιάς.
Για τη νέα διακόσμηση του μαγαζιού το ζευγάρι πήρε παλιά υλικά, ξύλα και μέταλλα για να φτιάξει μοναδικά καράβια. Τριγυρίζοντας έξω στην αυλή αλλά και στην εσωτερική σάλα, δεν χόρταινα να ανακαλύπτω και από ένα. Δεν είναι όμως μόνο τα καράβια που δίνουν προσωπικότητα στον χώρο. Σε κάθε σημείο υπάρχει και κάτι να ανακαλύψεις∙ μια γλυκιά αναταραχή και ακαταστασία που θυμίζει μαγαζιά άλλων εποχών και σε κάνει να νιώθεις μια χαλαρή οικειότητα με το μέρος.
Στην κουζίνα η Κατίνα παραμένει στο πόστο της. Δύσκολα θα φύγει από κει και νομίζω ότι και οι πελάτες χαίρονται να τη βλέπουν. Συνεργάζεται με τη νύφη της Υβέττα και δημιουργούν ανεπιτήδευτα πιάτα με γενναίες μερίδες και πλούσια γεύση.
Στη Μακεδονία τρως όπως θα έτρωγες στο σπίτι της γιαγιάς σου και αυτό δεν έχει καμιά υπερβολή. Η σαλάτα έρχεται σε γενναία ποσότητα, η ταραμοσαλάτα, το τζατζίκι, η παντζαροσαλάτα είναι σπιτικά, η φάβα καλά περασμένη και αφράτη, τα κολοκυθάκια λεπτοκομμένα και αεράτα και οι πατάτες τηγανητές, κομμένες λεπτές, με το χέρι, χρυσαφένιες και τραγανές.
Ο γαλέος έρχεται τυλιγμένος στο υπέροχο κουρκούτι του με συνοδεία τη σκορδαλιά που τιμά το όνομά της. Τα ψάρια που πέφτουν στο τηγάνι φτιάχνονται με μαεστρία. Κρατάνε όλη τη γεύση τους, είναι ζουμερά στην καρδιά τους και έχουν μια ελαφριά κρούστα αλευριού και ευτυχίας. Μπορείς να απολαύσεις ψάρια ψητά, γαρίδες φρέσκες στο τηγάνι, γαύρο μαρινάτο, κουτσομούρες και μαριδάκι ψιλό. Ο Βαγγέλης παίρνει τα ψάρια του από τη Χαλκίδα και ζαρζαβατικά από τους γύρω παραγωγούς.
Στο μαγαζί έρχονται οι ντόπιοι, αλλά περισσότερο το τιμούν επισκέπτες από τον Άγιο Στέφανο, την Ερυθραία και τα γύρω εξοχικά. Σε κάθε περίπτωση αξίζει να πιάσεις κουβέντα με τους ανθρώπους του μαγαζιού. Αυτό άλλωστε είναι μέρος του τελετουργικού που αφορά την επίσκεψη κάθε εξοχικής ταβέρνας. Κάθεσαι, παραγγέλνεις ένα τσιπουράκι και πιάνεις ψιλή κουβέντα. Λειτουργεί ως απεριτίφ και σου ανοίγει την όρεξη. (Μακεδονία, Καπανδίτι, 2295 053441)
Η τελευταία μου στάση στο Καπανδρίτι έγινε έξω από το χωριό, ουσιαστικά στον δήμο Βαρνάβα, αλλά δύσκολα ξεχωρίζεις τα όρια μέσα στο βουνό. Εκεί, στη λεωφόρο Καπανδριτίου - Βαρνάβα, στο μέρος που οι ντόπιοι λένε Προσάλεσι, γιατί παλιά εκεί αλέθανε, βρίσκεται ένα από τα πιο όμορφα κιόσκια που έχω επισκεφτεί ποτέ. Η φύση τριγύρω είναι μαγική. Κοιτάς και δεν το πιστεύεις ότι είσαι λίγα χιλιόμετρα μακριά από την Αθήνα, περισσότερο για περιοχή της Ηπείρου μοιάζει.
Μεγάλα δέντρα, η καντίνα στην άκρη του δρόμου, τα ξύλινα παγκάκια της μπροστά και από πίσω ένα μικρό ρέμα με την ξύλινη γεφυρούλα του. Ο πατέρας μου συνήθιζε να λέει πως σε ανάλογα σημεία το βράδυ βγαίνουν νεράιδες. Το ίδιο εξακολουθώ να πιστεύω κι εγώ αλλά και ο Αίμονας Αλεβίζος, ο οποίος με τον αδερφό του Γιώργο είναι οι τυχεροί ιδιοκτήτες του μέρους.
Την πρώτη καντίνα την έφτιαξε εκεί ο πατέρας τους Κωνσταντίνος με τη μητέρα τους Βασιλική. Είχαν αφήσει την Αθήνα από το 1981 και έχοντας αυτό το προνομιούχο κομμάτι γης, αποφάσισαν να δραστηριοποιηθούν στην εστίαση.
Ελεύθεροι άνθρωποι, προοδευτικοί για την εποχή τους, έφτιαξαν ένα όμορφο κιόσκι και άρχισαν να το δουλεύουν με τον πιο απλό τρόπο: καφέδες, τσιπουράκι, μεζέδες και παγωτά. Ταυτόχρονα δούλεψαν το περιβάλλον, έφτιαξαν το ξύλινο γεφυράκι και έκαναν το μέρος προσιτό και φιλόξενο για όλους.
Σήμερα, με την ίδια φιλοσοφία, δουλεύουν την καντίνα και τα παιδιά τους. Την ανοίγουν από την άνοιξη μέχρι όσο κρατάει ο καιρός, από τις δέκα το πρωί μέχρι όσο πάει το βράδυ. Το πρωί θα περάσεις για να πιεις τον καφέ και να φας το τοστ σου και όταν μεσημεριάσει δεν θα αντισταθείς σ’ ένα τσίπουρο ή ένα ουζάκι παρέα με στραγαλάκια ή έναν μεζέ. Σε πείνες θα ζητήσεις να σου φτιάξουν μια ποικιλία με ντοματίνια, τυράκια, τουρσιά, αλλαντικά και λουκάνικο που ψήνουν επιτόπου.
Τελευταία πρόσθεσαν στο μενού και χοτ-ντογκ, που συνήθως το προτιμούν τις βραδινές ώρες. Γιατί, φυσικά, στη συγκεκριμένη καντίνα τα ωραία ξεκινούν όταν πέσει ο ήλιος και ο Αίμονας με τον Γιώργο βάλουν μπρος τις μουσικές τους. «Χωρίς τη μουσική δεν ζω. Η μουσική δεν σε προδίδει ποτέ, ούτε στη λύπη ούτε στη χαρά. Είναι ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει στη ζωή μου», μου λέει ο Αίμονας και μου περιγράφει τις μουσικές λίστες τους που περιλαμβάνουν επιλογές ροκ, διάφανα Κρίνα, Joy Division, Bauhaus, Cure και ό,τι άλλο θυμίζει πιο σκοτεινά μονοπάτια και έρχεται σε αρμονία με το μυστικιστικό περιβάλλον.
Από τα παγκάκια τους θα δεις να περνούν όλοι οι νέοι της περιοχής αλλά και πολλές οικογένειες. Όλοι ξέρουν τα παιδιά και απολαμβάνουν να χαλαρώνουν κοντά τους.
Μάλιστα, το βράδυ ο Αίμονας μετατρέπει την καντίνα σε μπαρ και σερβίρει κοκτέιλ. «Το πιο best seller κοκτέιλ μας είναι το Μojito και το έφτιαξε για πρώτη φορά η μητέρα μας Βασιλική. Μετά εμείς συνεχίσαμε με τα κλασικά κοκτέιλ αλλά και με τα δικά μας, τα οποία ονομάζουμε ΧΕΠ, δηλαδή Χημικές Ενώσεις Προσαλεσίου. Έρχονται, μας λένε το ποτό που προτιμούν για βάση αλλά και τη γεύση που ξεχωρίζουν κι εμείς τους φτιάχνουμε το κοκτέιλ που ανταποκρίνεται στα γούστα τους», μου λέει ο Αίμονας και στη συνέχεια μου αναφέρει ότι υπάρχουν και κερκυραϊκές μπίρες όπως και μία που βγαίνει στον Κάλαμο και λέγεται Magania.
Ο Αίμονας έχει να θυμάται πολλά από την περιοχή και αναπολεί τις εποχές που δεν υπήρχαν κινητά. Κυκλοφορεί με μια μικρή παλιακή συσκευή, στην καντίνα δύσκολα πιάνει σήμα και η βαθιά του επιθυμία είναι οι επισκέπτες να βρίσκουν σε αυτό το μέρος την ευκαιρία να απολαύσουν τη φύση, να επικοινωνήσουν όμορφα μεταξύ τους, να αποφορτιστούν και να γεμίσουν. Όποτε το ζητούν μπάντες παιδιών της περιοχής, τους δίνει το βήμα να παίξουν τις μουσικές τους και να πειραματιστούν με το ταλέντο τους.
Μάλιστα, ένα event με ανάγνωση παραμυθιών για παιδιά και μεγάλους άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις στην περιοχή και εύκολα θα μπορούσε να ξαναγίνει. Κάθε χρόνο τα παιδιά όλο και κάτι βελτιώνουν στο μέρος, όλο και κάτι προσθέτουν στο μενού τους. Δεν θα έφευγαν ποτέ από τον τόπο τους γιατί εδώ μπορούν να αισθάνονται όμορφα και να έρχονται σε επαφή με τη φύση.
Φεύγοντας από το Καπανδρίτι, σημείωσα ότι πρέπει να επιστρέψω για να επισκεφτώ κάποια τυροκομεία και οινοποιεία για τα οποία έχω ακούσει τα καλύτερα. Αυτό όμως που αδιαμφισβήτητα θέλω να κάνω είναι να περπατήσω μέσα στο βουνό και να βρω τις Ράθες, έναν μικρό παράδεισο με πράσινο, νερά, δέντρα, βότανα και λουλούδια. Λίγο έξω από την Αθήνα η ζωή συνεχίζει με χαλαρούς, πράσινους ρυθμούς. Η τέλεια ευκαιρία για απόδραση και εκδρομή.
