«Απομένουν μόλις οκτώ χρόνια για τον στόχο που θέσαμε, να τερματιστεί μέχρι το 2030 το AIDS ως παγκόσμια υγειονομική απειλή. Οι οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και νομικές ανισότητες χρειάζεται να αντιμετωπιστούν άμεσα, καθώς αυξάνουν τους κινδύνους μιας πανδημίας (κάτι που είδαμε άλλωστε να συμβαίνει και με τον κορωνοϊό). Οι κυβερνήσεις οφείλουν να κινηθούν τολμηρά και υπεύθυνα σε αυτή την κατεύθυνση και κάθε άτομο οφείλει να συμβάλει όπως μπορεί στην απάλειψη των ανισοτήτων», αναφέρει το δελτίο Τύπου της φετινής καμπάνιας της UNAIDS με κεντρικό σύνθημα «Εξισώστε».
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΠΟΥ, μέσα στο 2021 καταγράφηκαν 38.400.000 άνθρωποι με ΗIV, 650.000 θάνατοι και 1,5 εκατ. νέες μολύνσεις, ενώ ένα 25% των οροθετικών δεν είχε πρόσβαση σε αντιρετροϊκές θεραπείες. Η UNAIDS επισημαίνει ότι μόνο το 1/3 των ανθρώπων σε πληθυσμούς-κλειδιά, όπου συμπεριλαμβάνονται ομοφυλόφιλοι και άλλοι άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ), τρανς άτομα, χρήστες ουσιών, σεξεργάτες-τριες και κρατούμενοι, έχει τακτική πρόσβαση στην πρόληψη παγκοσμίως.
Οι πληθυσμιακές αυτές ομάδες αντιμετωπίζουν σημαντικά νομικά εμπόδια σε διάφορες χώρες, όπως οι καταπιεστικοί νόμοι, οι διακρίσεις και το στίγμα. Δυσανάλογα ευάλωτες στον HIV παραμένουν οι νέες γυναίκες στην Αφρική, ενώ η κάλυψη που τους παρέχουν τα ειδικά προγράμματα παραμένει πολύ χαμηλή.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, η οργάνωση ζητά να αλλάξουν νομοθεσίες, πολιτικές και πρακτικές που ευνοούν το στίγμα και τους αποκλεισμούς, μεγαλύτερη φροντίδα για τις περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες και ισότιμη πρόσβαση στην ενημέρωση, στην πρόληψη, στην ιατρική φροντίδα και στις θεραπευτικές αγωγές για κάθε πολίτη του κόσμου.
Στα άλλα θετικά του 2022 συγκαταλέγονται η κυβερνητική εξαγγελία για τη συμπερίληψη των HIV+ ατόμων στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, η θέσπιση της διάθεσης της προφυλακτικής αγωγής PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) και στην Ελλάδα καθώς και η απαγόρευση των εργασιακών διακρίσεων σε βάρος ατόμων που ζουν με HIV, η οποία ψηφίστηκε ομόφωνα προ ημερών από τη Βουλή.
Η Ελλάδα ευτυχώς ανήκει σε εκείνο το κομμάτι του κόσμου όπου ο HIV, μαζί με το κοινωνικό του στίγμα, έχει πια τιθασευτεί σε μεγάλο βαθμό, τα οροθετικά άτομα έχουν ικανοποιητική πρόσβαση στις απαιτούμενες θεραπείες και πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής συγκριτικά με το παρελθόν.
Ο κίνδυνος όμως δεν έχει παρέλθει, όπως υπενθυμίζουν οι επιστήμονες. Μάλιστα η έκθεση του ΕΟΔΥ για το πρώτο δεκάμηνο του ’22 δείχνει μια υποχώρηση των νέων λοιμώξεων συγκριτικά με προηγούμενες χρονιές, η οποία, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ), Μάριο Λαζανά, επιτεύχθηκε χάρη στην εγκυρότερη διάγνωση αλλά και στην αποτελεσματικότητα των θεραπειών που καθιστούν το ιικό φορτίο μη ανιχνεύσιμο, εμποδίζοντας τη μετάδοση.
Συγκεκριμένα, καταγράφηκαν 430 νέα περιστατικά, εκ των οποίων τα 343 αφορούν άνδρες και τα 87 γυναίκες. Οι 202 διαγνώσεις αφορούσαν ΑΣΑ, οι 94 ετεροφυλόφιλες σεξουαλικές επαφές, 52 χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών και 5 κάθετη μετάδοση (μητέρα σε κυοφορούμενο βρέφος) από αλλοδαπές που είχαν μολυνθεί στις χώρες προέλευσής τους.
Στα άλλα θετικά του 2022 συγκαταλέγονται η κυβερνητική εξαγγελία για τη συμπερίληψη των HIV+ ατόμων στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, η θέσπιση της διάθεσης της προφυλακτικής αγωγής PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) και στην Ελλάδα καθώς και η απαγόρευση των εργασιακών διακρίσεων σε βάρος ατόμων που ζουν με HIV, η οποία ψηφίστηκε ομόφωνα προ ημερών από τη Βουλή.
Η νομοθετική κατοχύρωση της δυνατότητας λήψης PReP, η οποία παρέχει 99% προφύλαξη πριν από κάθε πιθανή έκθεση στον ιό (εγκρίθηκε από τον FDA το 2012) και αποτελούσε χρόνιο αίτημα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, υπερψηφίστηκε από όλα τα κόμματα σε τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, και ήδη δρομολογείται. Η σημασία αυτού του μέτρου ήταν στο επίκεντρο της εκδήλωσης-συζήτησης που οργάνωσαν η Τεχνόπολη του δήμου Αθηναίων, η Θετική Φωνή και η ΕΕΜΑΑ στις 27/11 στο κτίριο INNOVATHENS με τον παιγνιώδη όσο και εύγλωττο τίτλο «Γιατί Πρεπ’».
Συμμετείχαν οι Νίκος Δέδες, πρόεδρος του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδος-Θετική Φωνή, Μάριος Κ. Λαζανάς, πρόεδρος της ΕΕΜΑA, Ειρήνη Αγαπηδάκη, γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Μανόλης Καλαμπόκας, αντιδήμαρχος Δημόσιας Υγείας και Δημοτικών Ιατρείων, και Μήνα Ψυχογυιού, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παθολογίας Λοιμώξεων στο ΕΚΠΑ. Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Κώστας Γιαννακίδης, ενώ παρόντες ήταν, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Υγείας, ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης και ο πρόεδρος της Τεχνόπολης, Κωνσταντίνος Δέδες, οι οποίοι απεύθυναν και χαιρετισμό, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Θεοκλής Ζαούτης, ο επιδημιολόγος Άγγελος Χατζάκης, ο Φώτης Σεργουλόπουλος και ο Άγγελος Παπαδημητρίου.
Ο Νίκος Δέδες στάθηκε στη σημασία της PreP ως προληπτικής αγωγής για κάθε σεξουαλικά δραστήριο άτομο πριν αλλά και μετά από κάποια επαφή υψηλού ρίσκου –μέχρι πρόσφατα οι ενδιαφερόμενοι μπορούσαν να την προμηθευτούν μόνο από το εξωτερικό, καταβάλλοντας ένα όχι ευκαταφρόνητο αντίτιμο–, στη σημαντική συμβολή της στη μείωση των κρουσμάτων και κατ’ επέκταση στην προάσπιση της δημόσιας υγείας, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι η χρήση προφυλακτικού παραμένει το Νο1 και το πλέον εύκολα προσβάσιμο μέτρο προφύλαξης.
Για τα οροθετικά άτομα καθαυτά, στα οποία η PReP δεν συνιστάται, προέχουν πάντα η σωστή λήψη της αντιρετροϊκής αγωγής και οι τακτικές εξετάσεις, με απώτερη προσδοκία την επίτευξη του U=U που, σε συνδυασμό με τα άλλα μέτρα πρόληψης και προφύλαξης, θα οδηγήσουν στην εξάλειψη της επιδημίας. Μίλησε, επίσης, για τα αυξημένα ποσοστά θανάτων σε οροθετικούς χρήστες ουσιών αλλά και σε HIV+ πρόσφυγες που δεν είχαν τύχει καμίας φροντίδας στις χώρες τους, αντέκρουσε δε το επιχείρημα ότι η PReP υπονομεύει το ασφαλές σεξ.
Σε αυτά αναφέρθηκε αναλυτικότερα ο κ. Λαζανάς, προσθέτοντας ότι την πρόσβαση στην PreP μέσα από το ΕΣΥ στηρίζει και προωθεί η ΕΕΜΑΑ ήδη από το 2015, καθώς η επιστημονική της αξιολόγηση ως προληπτικής αγωγής ήταν εξαρχής πολύ θετική. Τόνισε επίσης, όπως και ο κ. Χατζάκης, στη συζήτηση που ακολούθησε την ανάγκη το μέτρο αυτό να συνδυαστεί με την έγκριση της χορήγησης ναλοξόνης στους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών, οι οποίοι είναι από τις πιο ευάλωτες στον HIV κοινωνικές ομάδες και παρουσιάζει, ταυτόχρονα, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στην Ευρώπη. Έγινε μάλιστα έκκληση στον υπουργό Υγείας να εγκρίνει αυτό το μέτρο το συντομότερο δυνατό, κάτι που υποσχέθηκε.
Ο πρόεδρος της ΕΕΜΑΑ αναφέρθηκε επίσης στον μακρύ και δύσκολο δρόμο που έπρεπε να διανυθεί για να φτάσουμε στο σημείο η HIV λοίμωξη να είναι σήμερα μια ελεγχόμενη χρόνια νόσος, ο ηθικός πανικός και το στίγμα να υποχωρήσουν και οι οροθετικοί να ζουν μια σχεδόν φυσιολογική ζωή, καθώς και στην ανάγκη να υπάρξουν νέες, εμπεριστατωμένες καμπάνιες, αφού η πλέον πρόσφατη έρευνα της Εταιρείας (το φθινόπωρο 2021) διαπίστωσε κενά στην ενημέρωση, διατήρηση προκαταλήψεων και χαμηλά ποσοστά εξέτασης.
Ο κ. Καλαμπόκας αναφέρθηκε στη δυνατότητα συνταγογράφησης της PReP και στα δημοτικά ιατρεία, η κ. Αγαπηδάκη επεσήμανε ότι το χαμηλό κόστος και η εξασφάλιση ανωνυμίας θα είναι καθοριστικοί παράγοντες για την επιτυχία του μέτρου, λέγοντας ότι οι λήπτες μπορούν να καταγράφονται στατιστικά και προς αποφυγή κατάχρησης της αγωγής με έναν κωδικό, ενώ η κ. Ψυχογυιού εστίασε στο πιλοτικό πρόγραμμα χορήγησης PReP που έτρεξε το Λαϊκό Νοσοκομείο τη διετία 2016-17 σε συνεργασία με τη Θετική Φωνή και στα ενθαρρυντικά συμπεράσματα που προέκυψαν.
Φέτος, επιπλέον, συμπληρώθηκε μια δεκαετία από την ίδρυση του Athens Checkpoint, του πρωτοπόρου εγχειρήματος της Θετικής Φωνής, που έκανε τη διαφορά στο πεδίο της πρόληψης, της ενημέρωσης, της εξέτασης και της ευαισθητοποίησης σε θέματα HIV και σεξουαλικής υγείας εν γένει.
Ξεκίνησε να λειτουργεί τον Νοέμβριο του 2012, μια ιδιαίτερα ταραγμένη χρονιά, οπότε η Ελλάδα βρισκόταν στο επίκεντρο μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης, με αισθητό αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις πολιτικές δημόσιας υγείας. Μια χρονιά που στιγματίστηκε, επιπλέον, από τις συλλήψεις και τη διαπόμπευση στα ΜΜΕ δεκάδων εξαρτημένων HIV+ γυναικών. Κόντρα, όμως, στη «δύσκολη γέννα», αποδείχθηκε μία από τις πιο παραγωγικές και αξιέπαινες πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών.
Το Athens Checkpoint, ένα πρότζεκτ που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το AIDS Healthcare Foundation Europe (AHF) στα πρότυπα αντίστοιχων εγχειρημάτων του εξωτερικού, ήρθε να ανταποκριθεί σε μια ζωτική ανάγκη: πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται ακόμα και σήμερα να εξεταστούν για HIV και άλλα ΣΜΝ εξαιτίας του φόβου, του στίγματος και των αρνητικών συμπεριφορών που όχι σπάνια συναντούν. Εδώ είναι καλοδεχούμενοι, αντιμετωπίζονται με αξιοπρέπεια και σεβασμό, εργαζόμενοι και εθελοντές μιλούν στη δική τους γλώσσα.
Εκτός από τις εξετάσεις που διενεργούνται για HIV και άλλα ΣΜΝ, παρέχεται εξειδικευμένη πληροφόρηση και συμβουλευτική σε θέματα σεξουαλικής υγείας, συμβάλλοντας στην πρόληψη, στην ενημέρωση, στην ευαισθητοποίηση και στη διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης, ενώ τα στατιστικά στοιχεία που ανώνυμα καταγράφονται αποτελούν πολύτιμη πηγή για τους επαγγελματίες υγείας.
Τόσο το Athens Checkpoint όσο και το Thess Checkpoint, που ιδρύθηκε το 2014, διεύρυναν σταδιακά τις δραστηριότητές τους, τρέχοντας μια σειρά καμπάνιες (HIV, U=U, PReP, PEP, άλλα ΣΜΝ, chemsex, σεξ και ψυχική υγεία), οργανώνοντας ομάδες εργασίας στον δρόμο (streetwork project) και συστήνοντας κινητές μονάδες πρόληψης και εξέτασης, μια σύμπραξη της Θετικής Φωνής με τον Σύλλογο Ασθενών Ήπατος «Προμηθέας» για τις πιο ευάλωτες στον ιό κοινωνικές ομάδες. Τον Μάρτιο του ’19 το Athens Checkpoint έγινε στόχος εμπρησμού από αγνώστους, ενώ στις 21/9/18 θρήνησε τη δολοφονία ενός ξεχωριστού συνεργάτη του, του Ζακ Κωστόπουλου.
Από τον Νοέμβριο του ’12 το Athens Checkpoint πραγματοποίησε πάνω από 100.000 δωρεάν εξετάσεις HIV, 22.000 για ηπατίτιδα Β, 25.000 για ηπατίτιδα C και 5.000 για σύφιλη. Σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχουν γίνει πάνω από 1.500 διαγνώσεις HIV, με επτά στους δέκα διαγνωσθέντες να συνδέονται επιτυχώς με τις αντίστοιχες μονάδες λοιμώξεων. Διένειμε, παράλληλα, περισσότερα από 5,5 εκατ. προφυλακτικά και σχεδόν 1 εκατ. ενημερωτικά φυλλάδια, προμηθεύτηκε επίσης αντιδραστήρια όταν χρειάστηκε.
Το έργο του παρουσιάστηκε σε πληθώρα ευρωπαϊκών και διεθνών συνεδρίων και συμπεριλήφθηκε στις βέλτιστες πρακτικές του ΠΟΥ (2015) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων (2018), μέχρι σήμερα, δε, έχει λάβει οικονομική υποστήριξη από το AHF άνω των 2 εκατ. ευρώ. Πέρσι, ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας AIDS (1/12), το Κέντρο επισκέφθηκε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Η εκδήλωση για τον απολογισμό των δέκα χρόνων λειτουργίας του φιλοξενήθηκε στο Impact Hub Athens (29/11) με ομιλητές τους Νίκο Δέδε, Σοφοκλή Χάνο και Στέργιο Μάτη, πρώην και νυν προϊσταμένους του Athens Checkpoint αντίστοιχα, Άννα Ζάκοβιτς, εκπρόσωπο του AIDS Healthcare Foundation Europe, Χαράλαμπο Γώγο, αντιπρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS, Γκίκα Μαγιορκίνη, βιοπαθολόγο-καθηγητή του ΕΚΠΑ, Φωτεινή Λεομπίλλα, αντιπρόεδρο του ΚΕΘΕΑ, Παναγιώτη Δαμάσκο, κοινωνιολόγο Υγείας, και την πρώην συνεργάτιδα Μαριανέλλα Κλώκα.
Χαιρετισμούς απεύθυναν ο δήμαρχος Αθηναίων, ο αντιπεριφερειάρχης Γιώργος Δημόπουλος, ο Σωτήρης Κουπίδης (ΠΟΥ) και ο Σπύρος Σαπουνάς (ΕΟΔΥ). Στους επόμενους στόχους του Κέντρου είναι η αύξηση των σημείων ανώνυμης δωρεάν εξέτασης και οι κατ’ οίκον εξετάσεις σε συνεργασία με δήμο και ΕΟΔΥ, καθώς και η διεύρυνση της παροχής υπηρεσιών σε μεταναστευτικούς και προσφυγικούς πληθυσμούς μέσω του νεοσύστατου REF Point.
Στο πλαίσιο της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας AIDS η Θετική Φωνή κορυφώνει την τελευταία της καμπάνια με τίτλο «Αν θες να μάθεις, βάζεις δάκτυλο - Το τεστ γίνεται με τον ίδιο τρόπο», καλώντας όποιον πολίτη επιθυμεί να υποβληθεί σε ανώνυμο διαγνωστικό έλεγχο την Πέμπτη 1/12 στο Μοναστηράκι μεταξύ 11:00 και 14:00. Λίγο αργότερα, στις 18:00, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση μνήμης στο Σύνταγμα με τη συμμετοχή κι άλλων φορέων και οργανώσεων.
Περισσότερες πληροφορίες για τη Θετική Φωνή στο positivevoice.gr και στους λογαριασμούς της οργάνωσης σε Facebook, Twitter και Instagram.
Περισσότερες πληροφορίες για το Athens Checkpoint στο mycheckpoint.gr και στους λογαριασμούς του κέντρου σε Facebook και Instagram.
