Mέχρι πριν από λίγα χρόνια το μόνο που έβλεπε κανείς στους τοίχους του Μπέλφαστ ήταν η λεγόμενη "War Street-Αrt". Σήμερα παρόλες τις μεγάλες αντιθέσεις που εξακολουθούν να υπάρχουν, οι τοίχοι μοιάζουν να δίνουν ένα μήνυμα συμφιλίωσης.Η πόλη και η ιστορία της ερμηνεύουν τα πάντα. Ένα πανέμορφο και από τα πιο ταραγμένα μέρη της Ευρώπης. Αυτό είναι το Μπέλφαστ και αυτή είναι με πολύ λίγα λόγια η ιστορία του.
Το Μπέλφαστ, ως όνομα προέρχεται από τις ιρλανδέζικες λέξεις Beal Fairste, που σημαίνει «Το στόμα του ποταμού Farset». Αποτελεί την πρωτεύουσα της Βόρειας Ιρλανδίας με πληθυσμό περίπου 300.000 κατοίκους. Πήρε τον τίτλο της πόλης το 1988. Το Μπέλφαστ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια της Βιομηχανικής επανάστασης, αποτελώντας ένα από τα μεγαλύτερα βιομηχανικά κέντρα τής εποχής μέχρι και το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.
Από ιστορικής πλευράς, το Μπέλφαστ ήταν έδρα της ιρλανδικής βιομηχανίας λινών, μαλιστα ονομαζόταν "Linenopolis", καπνοβιομηχανίας και ναυπηγείων: Εδώ υπήρχε η ναυπηγική εταιρεία, Harland and Wolff, η οποία κατασκεύασε τον Τιτανικό.
Οι περισσότεροι ξέρουμε το Μπέλφαστ από την ταραγμένη ιστορία του, τον IRA και τον UDA, τις βόμβες, το Sinn Fein, τους καθολικούς και τους προτεστάντες που αλληλοσκοτώνονται, τη «Ματωμένη Κυριακή» και από την ταινία "Στο όνομα του Πατρός".
Οι ταραχές στο Μπέλφαστ ξεκίνησαν από πολύ παλιά.
Το 1172, όταν ο Άγγλος βασιλιάς Ερρίκος ο Β’ εισβάλλει στην Ιρλανδία και αυτοανακηρύσσεται κυβερνήτης της. Μέχρι και το 17ο αιώνα σημειώνονται πολλές εξεγέρσεις των Ιρλανδών, όλες όμως καταπνίγονται στο αίμα. Το 1690, όταν ο Γουλιέλμος Γ’ της Οράγγης, βασιλιάς της Αγγλίας και της Σκωτίας, ο οποίος είχε επιβάλλει στη χώρα του τον προτεσταντισμό, νικά τον Ιρλανδό βασιλιά Ιάκωβο το Β’ στη μάχη του Μπουν και εξασφαλίζει την υπεροχή των προτεσταντών για πολλά χρόνια. Η νίκη αυτή γιορτάζεται ακόμα και σήμερα στις προτεσταντικές συνοικίες του Μπέλφαστ.
Το 1916, η προσπάθεια των Ιρλανδών να απελευθερωθούν από τους Άγγλους και να επιβάλλουν την καθολική θρησκεία σε ολόκληρη την Ιρλανδία, εκφράζεται με το νεοϊδρυθέν κόμμα Sinn Fein (Εμείς Μόνοι Μας) και με το στρατιωτικό του στέλεχος IRA(Irish Republic Army). To 1921, η Ιρλανδία διχοτομείται και ιδρύεται το Ελεύθερο Ιρλανδικό Κράτος, ενώ η βρετανική κυβέρνηση ιδρύει τη χωριστή επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας, που αποτελείται από τις 6 κυρίως προτεσταντικές περιφέρειες της χώρας.
Το 1937, το Ελεύθερο Ιρλανδικό Κράτος αποκτά πλήρη κυριαρχία και ανεξαρτησία από τη Βρετανία και μετονομάζεται σε EIRE, καταβάλλοντας συνεχείς προσπάθειες να επανενώσει τη διχοτομημένη χώρα. Με την ίδρυση του IRA ξεκινάει μια μεγάλη διαμάχη μεταξύ αυτού, του αγγλικού στρατού και των προτεσταντικών στρατιωτικών οργανώσεων UDA και UVF. Οι τελευταίες αποτελούνται από Άγγλους εποίκους, οι οποίοι ήταν εγκατεστημένοι στην περιοχή από το 17ο αιώνα. Η διαμάχη αυτή θα κορυφωθεί την περίοδο 1969-1998 την επονομαζόμενη και ως «The Troubles», κατά την οποία 3.500 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Υπάρχουν τρία γεγονότα που έχουν σημαδέψει την ιστορία του και αυτή της Βόρειας Ιρλανδίας: Η «Ματωμένη Κυριακή», η ιστορία του Bobby Sands και η "Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής", η οποία παρά το όνομά της δε συνδέεται με τη γιορτή των Καθολικών.
Ματωμένη Κυριακή (Bloody Sunday)
Μια ειρηνική διαδήλωση καθολικών ενάντια στους Αγγλους μια διαμαρτυρία για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης, καταλήγει σε μακελειό. Δεκατρείς άνθρωποι νεκροί από σφαίρες Άγγλων παραστρατιωτικών. Πολλοί καθολικοί προσχωρούν στον IRA, αφήνοντας πίσω τους την ουδέτερη στάση που κρατούσαν. Η συνέχεια θυμίζει μακελειό. Ο IRA εξαπολύει βομβιστικές επιθέσεις στη Βόρειο Ιρλανδία και σε βρετανικό έδαφος. Η Ματωμένη Κυριακή έγινε τραγούδι από τους U2, το «Sunday Bloody Sunday», U2 και η ταινία «Bloody Sunday» από τον Ιρλανδό σκηνοθέτη Paul Greengrass.
Η υπόθεση Bobby Sands
Ο Bobby Sands γεννήθηκε το 1954 στο βόρειο Μπέλφαστ. Η ζωή στην υποβαθμισμένη και απομονωμένη γειτονιά του, τον έκανε να δραστηριοποιηθεί από τα εφηβικά του χρόνια. Στα 18 του χρόνια έγινε μέλος του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού. Το 1976 συλλαμβάνεται έπειτα από βομβιστική επίθεση και ανταλλαγή πυρών.
Ο Bobby Sands τη στιγμή της έκρηξης βρισκόταν μέσα σε ένα αμάξι λίγο πιο κει και η Αστυνομία βρήκε πάνω του ένα ρεβόλβερ. Με αυτά τα «αποδεικτικά στοιχεία» προσάγεται σε δίκη μαζί με άλλους τρεις συντρόφους του. Βασανίζεται φριχτά και ανακρίνεται εξαντλητικά. Ο δικαστής παραδέχεται ότι τα «αποδεικτικά στοιχεία» είναι σαθρά, ωστόσο τον καταδικάζει μαζί με τους συντρόφους του σε δεκατέσσερα χρόνια κάθειρξη.
Τον μεταφέρουν στη φυλακή της οδού Cramlin. Τις πρώτες 22 ημέρες τις περνά ολόγυμνος στην απομόνωση. Όταν μεταφέρεται στην Πτέρυγα Η του Long Kesh, μαζί με άλλους συγκρατούμενούς του ξεκινούν τη διαμαρτυρία της «κουβέρτας». Απαιτούν να φορούν πολιτικά ρούχα ως πολιτικοί κρατούμενοι. Στις 19 Δεκεμβρίου 1980, ο Bobby Sands ανακοινώνει ότι αρχίζει πρώτος απεργία πείνας και μάλιστα, δυο εβδομάδες πριν από τους υπόλοιπους συγκρατούμενούς του, ώστε, εάν πεθάνει, ο θάνατός του να εξασφαλίσει την ικανοποίηση των αιτημάτων τους. Στις 30 Μαρτίου και στην 31η ημέρα απεργίας πείνας, εξελέγη αντιπρόσωπος της περιοχής του στις δημοτικές εκλογές. Πήρε 30.942 ψήφους. Στις 5 Μαΐου του 1981 ύστερα από 67 μέρες απεργίας πείνας αφήνει την τελευταία του πνοή. Ήταν μόλις 27 ετών. Η ζωή του έγινε ταινία από τον Άγγλο σκηνοθέτη Steve McQueen. Αλλοι εννέα πέθαναν όπως κι εκείνος. Στις 6 Μαΐου, μία μέρα μετά το θάνατό του, η Μάργκαρετ Θάτσερ, πρωθυπουργός τότε της Βρετανίας, δηλώνει: «Θα συνεχίσουμε την προσπάθεια εξάλειψης της τρομοκρατίας. Ο κ. Σαντς ήταν απλά ένας κατάδικος. Που επέλεξε να πεθάνει». Η Θάτσερ γίνεται το πιο μισητό πρόσωπο στην Ιρλανδία.
Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής
Στις 10 Απριλίου του 1998 ανακοινώνεται η πρώτη συμφωνία μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, στην οποία συνομιλούν για πρώτη φορά δύο μεγάλες προσωπικότητες της χώρας, ο ηγέτης του Sinn Fein Jerry Adams και ο ηγέτης των Προτεσταντών Αιδεσιμώτατος Ian Paisley μαζί με τους Πρωθυπουργούς της Αγγλίας και της Ιρλανδίας. Σε αυτήν τη συμφωνία η δημοκρατία της Ιρλανδίας ( EIRE) αποσύρεται από την ιστορική της απαίτηση για ένωση με τη Βόρειο Ιρλανδία, δίνονται πολλές ελευθερίες στους καθολικούς και σχηματίζεται μια κυβέρνηση με πρωθυπουργό το μετριοπαθή προτεστάντη David Trimble. Αποφασίζεται επίσης ο πλήρης αφοπλισμός των στρατιωτικών ομάδων των δύο παρατάξεων.
Αυτό όμως δε συνέβη. Το 1998, ο επονομαζόμενος πραγματικός ΙRΑ, ο οποίος διασπάστηκε από τον IRA, προκαλεί τη σφαγή της Omagh. Αυτή είναι μια από τις πιο σουρεαλιστικές βομβιστικές ιστορίες. Ο IRA θέλει να βάλει βόμβα στο δικαστικό μέγαρο. Προειδοποιεί και το Μέγαρο εκκενώνεται. Ο κόσμος απομακρύνεται. Οι βομβιστές όμως δεν έβρισκαν να παρκάρουν κοντά και το παγιδευμένο αυτοκίνητο ανατινάζεται 600 μέτρα μακριά, σκορπίζοντας το θάνατο σε 39 ανθρώπους και τραυματίζοντας 250. Μετά από αυό το περιστατικό άρχισε ο αφοπλισμός του IRA.
Ακόμα και σήμερα, στο Μπέλφαστ οι κάτοικοι μπορεί να περάσουν τη ζωή τους μη έχοντας καμία σχέση με τους απέναντι παρόλο που έχουν περάσει χρόνια από την έναρξη των ειρηνευτικών διαδικασιών. Οι κάτοικοι είναι χωρισμένοι σε ομοιογενείς συνοικίες και κοινότητες. Καθολικοί και Προτεστάντες δεν υπάρχει καμία ανάγκη να έρθουν σε επαφή. Και όταν έρχονται δε συζητούν καθόλου για πολιτική. Σπανιότατα έχουν φίλους από την «άλλη πλευρά». Οι μεικτές οικογένειες είναι ελάχιστες ακόμα και για λόγους ασφαλείας. Πολλοί νέοι παρόλο που δεν έζησαν τον εμφύλιο είναι πιο ανίκανοι να συμφιλιωθούν από τους παλαιότερους. Επειδή δεν συνειδητοποιούν τις φρικαλεότητες που απέφυγαν, εκτιμούν οι μεγαλύτεροι.
Παρόλο που το κέντρο του Μπέλφαστ είναι ουδέτερο στις στάσεις των λεωφορείων είναι γραμμένο το Kill all taigs» ή «Kill all huns» που σημαίνει «Θάνατος σε όλους τους καθολικούς» ή «θάνατος σε όλους τους προτεστάντες» από τους μαθητές των σχολείων. Περισσότερο από το 50% των νέων δεν έχουν μιλήσει ποτέ με τους «απέναντι». Τα 35 χρόνια της εμφύλιας διαμάχης ήταν υπεραρκετά για να δημιουργήσουν μια πρωτοφανή πόλωση.
Η εχθρική συμπεριφορά και η παρενόχληση είναι κάτι συνηθισμένο, έτσι προτιμούν να δουλεύουν σε περιβάλλον που γνωρίζουν. Είναι μια πόλη στην οποία η λέξη φόβος για τον απέναντι έχει ισχυρότερη θέση από τη λέξη αλληλεγγύη. Το φως στο τούνελ της ιστορίας του Μπέλφαστ μοιάζει πολύ μακρινό.
H street-art στο Μπέλφαστ σήμερα
σχόλια