Από τα πρώτα λεπτά που φτάνεις στο κέντρο της Οξφόρδης αντιλαμβάνεσαι ότι πρόκειται για την πόλη όπου η ζωή περιστρέφεται γύρω από τα αμέτρητα κολέγιά της. Αρχικά, είναι εύκολα προσβάσιμη απ’ όλα τα μεγάλα αεροδρόμια του Λονδίνου είτε με λεωφορείο είτε με τρένο.
Στο μυαλό μου είναι μια πόλη ταυτισμένη με τα φαντάσματα, τη σπουδαία αρχιτεκτονική, τις θρυλικές παμπ αλλά και τις λογοτεχνικές ιστορίες. Το βλέμμα μου αμέσως κεντρίζουν τα επιβλητικά μεσαιωνικά κτίρια, το ειδυλλιακό φυσικό περιβάλλον με τα κανάλια και τα ποτάμια, οι εντυπωσιακές προσόψεις, τα λιθόστρωτα δρομάκια αλλά και οι άψογοι ποδηλατόδρομοι.
Η Οξφόρδη είναι μια απίστευτα ζωντανή πόλη όπου συνυπάρχει αρμονικά ένα πολυεθνικό μπουλούκι νέων ανθρώπων λόγω του ότι εκεί υπάρχει το παλαιότερο πανεπιστήμιο στον αγγλόφωνο κόσμο αλλά και ένα από τα πιο διάσημα του κόσμου. Πρόκειται για μια υποδειγματική πόλη-αξιοθέατο με εξαιρετική ποιότητα ζωής, ενώ κάθε της σημείο προσφέρει μια συναρπαστική και αυθεντική εμπειρία. Μια τοποθεσία ανυπέρβλητης γοητείας και καλλιτεχνικής έμπνευσης που διατηρεί αναλλοίωτη την ομορφιά της.
Νομίζω ότι πέρα και πάνω από την ιστορία, το πρεστίζ και τα φαινομενικώς εντυπωσιακά πράγματα που συμβαίνουν εδώ, οι άνθρωποι που συναντάς και οι σχέσεις που χτίζεις είναι ο πραγματικός θησαυρός της πόλης
Παρόλο που θεωρούσα ότι είχα μια εικόνα γι’ αυτήν, αφού έχει αποτελέσει τόπο έμπνευσης αναρίθμητων λογοτεχνικών και κινηματογραφικών έργων, η πόλη της κεντρικής Αγγλίας, όσο την περπατάς, τόσο περισσότερο σε εκπλήσσει. Τις μέρες που βρέθηκα εκεί πραγματοποιούνταν οι ετήσιες τελετές αποφοίτησης. Παντού γύρω μου κυκλοφορούσαν φοιτητές με τις εθιμοτυπικές στολές ορκωμοσίας, ενώ στη διάρκεια εκείνης της μέρας τούς έβρισκες παντού να γιορτάζουν είτε με βαρκάδες το πρωί είτε με άφθονο αλκοόλ στις παμπ και στα κρυφά πάρτι το βράδυ.
Στις περιπλανήσεις μου ανάμεσα στους στενούς πέτρινους δρόμους, στους κήπους των κολεγίων, στα ογκώδη γοτθικά κτίρια και στις εμβληματικές βιβλιοθήκες διακρίνω πολλούς νέους ‒οι περισσότεροι από εύπορες οικογένειες‒ που πραγματώνουν το όνειρό τους να φοιτήσουν σε μια πόλη με πλούσια ιστορία, ενώ σκέφτομαι ότι από τα έδρανα των κολεγίων της πέρασαν διάσημες προσωπικότητες όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Κρίστοφερ Ρεν, ο Τζον Λοκ και ο Λιούις Κάρολ.
Μάλιστα, το πιο διάσημο έκθεμα του Μουσείου Ιστορίας της Επιστήμης που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης είναι ένας μαυροπίνακας στον οποίο ο κορυφαίος φυσικός, στις 16 Μαΐου 1931, είχε κάνει υπολογισμούς σχετικά με το μέγεθος, την πυκνότητα και την ηλικία του σύμπαντος. Επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο έρχονται ειδικά γι’ αυτόν τον πίνακα που δεν τον αντιμετωπίζουν απλώς ως αντικείμενο λατρείας αλλά, όπως σημειώνει το ίδιο το μουσείο, ως το «λείψανο ενός κοσμικού Αγίου».
Οι βόλτες μου ξεκινούν από το ιστορικό κέντρο, την Queen Street και τη High Street, και εμπορικούς πεζόδρομους όπως η Cornmarket Street. Φυσικά, η πρώτη στάση μου γίνεται στο πιο χαρακτηριστικό και πολυφωτογραφημένο αξιοθέατο της Οξφόρδης, τη Γέφυρα των Στεναγμών, η οποία συνδέει τα δύο μέρη του New College και σου δίνει την εντύπωση ότι έχεις ταξιδέψει στη Βενετία της Αγγλίας. Το πραγματικό όνομα της γέφυρας είναι Hertford Bridge.
Έπειτα, αξίζει μια επίσκεψη στην κεντρική βιβλιοθήκη Μπόντλιαν, μία από τις παλαιότερες στην Ευρώπη και δεύτερη σε μέγεθος στο Ηνωμένο Βασίλειο, με πάνω από δώδεκα εκατομμύρια βιβλία και χειρόγραφα ‒ έχει σχήμα ροτόντας και είναι ηλικίας 250 ετών. Επίσης, μπορείτε να πάτε στον Πύργο Carfax, ένα εμβληματικό καμπαναριό του 12ου αιώνα που προσφέρει εκπληκτική θέα στην πόλη, αφού πρόκειται για το ψηλότερο κτίριο, αλλά και στο Κάστρο της Οξφόρδης.
Ένα από τα πιο όμορφα σημεία στο κέντρο είναι και η Σκεπαστή Αγορά του 1770, γνωστή ως «Covered Market» ‒ θυμίζει λίγο τη δική μας Βαρβάκειο, αλλά έχει πολλά μαγαζιά, ντελικατέσεν, ανθοπωλεία, καφέ, κρεοπωλεία, καταστήματα με είδη δώρων αλλά και μαγαζάκια που σερβίρουν φαγητό.
Στα θετικά της πόλης συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι μπορείς να την περπατήσεις πολύ εύκολα, ενώ τα κυριότερα αξιοθέατα βρίσκονται σε απόσταση μόλις 20 λεπτών. Ένα άλλο μουσείο που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι και το Pitt Rivers Museum, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο με τα πιο σημαντικά μουσεία εθνολογίας του κόσμου, αλλά και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.
Όσον αφορά τις φυσικές ομορφιές, επιβάλλεται η επιλογή της υδάτινης διαδρομής κατά μήκος των δυο παραποτάμων του Τάμεση που διασχίζουν την Οξφόρδη, του Ίφλεϊ και του Τσέργουελ. Επιπρόσθετα, μπορείτε να αφιερώσετε ένα από τα πρωινά σας στους Βοτανικούς Κήπους της πόλης, που συγκαταλέγονται στους σημαντικότερους της Ευρώπης.
Στην Οξφόρδη επιβάλλεται να παρακολουθήσεις κάποιο από τα ρεσιτάλ κλασικής μουσικής που πραγματοποιούνται στα παρεκκλήσια των κολεγίων, να πας σε ατμοσφαιρικά καφέ και σε βιβλιοφιλικές οάσεις, όπως το Blackwell’s, το οποίο διαθέτει εξαιρετική διακόσμηση και έναν τεράστιο υπόγειο χώρο όπου θα βρεις σίγουρα το βιβλίο που επιθυμείς. Φυσικά, η βρετανική πόλη είναι γεμάτη με παμπ, καθεμία με τη δική της ιστορία.
Ένα από τα μεγάλα ονόματα της αγγλικής λογοτεχνίας, ο Τζ. Ρ.Ρ. Τόλκιν, σύχναζε στις παμπ Lamb & Flag και Eagle and Child και κανόνιζε συγκεντρώσεις με φίλους του όπως ο Κλάιβ Στέιπλς Λιούις, τις οποίες αποκαλούσαν «Inklings». Προφανώς, αν είστε φαν των βιβλίων ή των ταινιών του Χάρι Πότερ, σίγουρα πρέπει να επισκεφθείτε το Christ Church College, το μεγαλύτερο κολέγιο της Οξφόρδης και ένα από τα παλαιότερα, καθώς ιδρύθηκε το 1525. Από αυτό έχουν αποφοιτήσει 31 Βρετανοί πρωθυπουργοί.
Στην καρδιά του εμπορικού κέντρου της πόλης και συγκεκριμένα στο καλαίσθητο Art Café συναντώ τον Μιχάλη Μαυρογιάννη, γιατρό και υποψήφιο διδάκτορα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Όταν τον ρωτώ πώς είναι η ζωή εκεί, απαντά: «Αν αφήσουμε στην άκρη το ακαδημαϊκό πνεύμα της πόλης και την εντυπωσιακή της αρχιτεκτονική, η Οξφόρδη, μέσα στην επιβλητικότητά του τοπίου της, είναι μια εύκολη πόλη για να ζεις.
Μπορείς να φτάσεις σε οποιοδήποτε σημείο της είτε με τα πόδια είτε με το ποδήλατο, που είναι και το βασικό μέσο μετακίνησης. Θυμάμαι, όταν είχα πρωτοφτάσει στην πόλη, ο Αυστραλός συμφοιτητής μου με συμβούλεψε να κάνω τρία πράγματα: να ανοίξω τραπεζικό λογαριασμό, να αποκτήσω αγγλικό αριθμό τηλεφώνου και να αγοράσω ένα ποδήλατο. Το πρώτο μού το έκλεψαν βέβαια, καθώς οι κλοπές ποδηλάτων είναι μάλλον το μοναδικό παράδειγμα εγκληματικότητας στη πόλη, αλλά ήταν όντως μια καλή συμβουλή».
Σχετικά με το τι αξίζει να κάνεις εκεί, αφηγείται: «Στην Οξφόρδη πάντα υπάρχει κάτι να κάνεις, εκτός των στενών ακαδημαϊκών ενδιαφερόντων σου. Μπορείς, καταρχάς, να περιπλανηθείς σε κάποιο από τα κολέγια. Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπως και αυτό του Κέμπριτζ ‒αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν και στην υπόλοιπη Ευρώπη‒, είναι οργανωμένο σε ανεξάρτητες ακαδημαϊκές κοινότητες, τα κολέγια. Αυτό ξενίζει αρκετούς επισκέπτες που ψάχνουν να βρουν το κυρίως campus, το οποίο κυριολεκτικά δεν υπάρχει.
»Ο βοτανικός κήπος, η βιβλιοθήκη Radcliffe Camera αλλά και το βιβλιοπωλείο Blackwell’s στην καρδιά της πόλης είναι μερικά από τα μέρη που επισκέπτομαι συχνά, ειδικά τα Σαββατοκύριακα. Ακόμη, καθώς περπατάς στην πόλη και περνάς έξω από κάποια pub ή κάποιο κολέγιο, συχνά θα αναφερθεί κάτι του τύπου “εδώ έγραψε τον “Άρχοντα των δαχτυλιδιών” ο Τζ.Ρ.Ρ. Tόλκιν”, “σε αυτό το κολέγιο ήταν ο Γκράχαμ Γκριν” ή “εδώ σπούδασε ο τάδε πρωθυπουργός της Αγγλίας”. Για την ιστορία, από τους 58 πρωθυπουργούς της Αγγλίας οι 31 έχουν σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Δεν θα σχολιάσω τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την αγγλική κουλτούρα. Όπως και να έχει, όμως, η εμπειρία τού να ζεις και να σπουδάζεις σε ένα μέρος που έχει φιλοξενήσει σημαντικές προσωπικότητες έχει το ενδιαφέρον της. Σημαντικές προσωπικότητες επισκέπτονται την πόλη ακόμη και σήμερα φυσικά. Καθημερινά γίνονται ομιλίες, διαλέξεις, συζητήσεις, παρουσιάσεις ερευνητικών εργασιών, ταινιών ή βιβλίων. Το Oxford Union Society (σε ελεύθερη μετάφραση “Ρητορική Εταιρεία της Οξφόρδης”), που ιδρύθηκε το 1823 και έχει φιλοξενήσει ως ομιλητές, μεταξύ άλλων, τον Άλμπερτ Αϊνστάιν και τον Ουίνστον Τσόρτσιλ, διοργανώνει καθημερινά ομιλίες και ρητορικούς διαγωνισμούς (debate). Είχα παρακολουθήσει διά ζώσης τις ομιλίες του Μπέρνι Σάντερς και της Nάνσι Πελόζι που αν και ανήκουν στο ίδιο κόμμα, βλέπουν τον κόσμο από εντελώς διαφορετική σκοπιά. Τον περασμένο Μάιο ήταν προσκεκλημένος ο Daron Acemoglu, στον οποίο απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών. Τις επόμενες ημέρες έχουν προσκληθεί για να μιλήσουν, μεταξύ άλλων, η ολυμπιονίκης Iμάν Κελίφ και o Σλάβοϊ Ζίζεκ.
Την προηγούμενη άνοιξη μια φοιτητική θεατρική ομάδα ανέβασε το “Oρλάντο” της Βιρτζίνια Γουλφ και ομολογώ πως, αν και συνήθως οι φοιτητικές παραστάσεις εδώ δεν είναι υψηλού επιπέδου, αυτή ήταν μία από τις ωραιότερες παραστάσεις που έχω δει. Οι ηθοποιοί ήταν κυρίως προπτυχιακοί φοιτητές 18-19 χρονών, κι αυτό το βρήκα εντυπωσιακό. Έχω παρακολουθήσει, βέβαια, και τον “Οιδίποδα Τύραννο”, που ήταν το αντίθετο του εντυπωσιακού, αλλά και μόνο η προσπάθεια να ανεβάσουν αγγλόφωνοι φοιτητές αρχαία ελληνική τραγωδία αξίζει συγχαρητήρια.
»O T.Σ. Έλιοτ, που σπούδασε εδώ για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, σε ένα γράμμα του στον Κόνραντ Άικεν την Πρωτοχρονιά του 1914 γράφει: “Η Οξφόρδη είναι πολύ όμορφη, αλλά δεν μου αρέσει να είμαι πεθαμένος” (Oxford is very pretty, but I don’t like to be dead). Η Οξφόρδη, σήμερα, αν και επισκιάζεται ελαφρώς από το πολιτιστικά πιο δραστήριο και θορυβώδες γειτονικό Λονδίνο, είναι σίγουρα μια πολύ ζωντανή και ενδιαφέρουσα πόλη. Αρκεί βέβαια να είσαι ανοιχτός στο να γνωρίσεις και να συναναστραφείς ανθρώπους από διαφορετικές κουλτούρες που κουβαλούν ιστορίες αρκετά διαφορετικές από τις δικές σου. Νομίζω ότι πέρα και πάνω από την ιστορία, το πρεστίζ και τα φαινομενικώς εντυπωσιακά πράγματα που συμβαίνουν εδώ, οι άνθρωποι που συναντάς και οι σχέσεις που χτίζεις είναι ο πραγματικός θησαυρός της πόλης».
Eπιστρέφοντας, συνειδητοποιώ πόσο πολύ λείπει από τη χώρα μας η κουλτούρα της καθημερινότητας. Η Οξφόρδη με τον άπειρο νεαρόκοσμο παραμένει μια πόλη σε κίνηση, χωρίς να έχει χάσει την ταυτότητά της. Μοντέρνα και παλιά, μυστηριώδης και ελκυστική, μελαγχολική και ζωντανή, εκστατική και παραμυθένια, διατηρεί αναλλοίωτη την ιστορική της φυσιογνωμία και παραμένει ένας υπέροχος τόπος με υψηλή αισθητική, ασύγκριτη αρχιτεκτονική και αύρα κοσμοπολιτισμού.
