Παράξενη η σύμπτωση του κατ' οίκον εγκλεισμού μας με την κατασκευή στην Αθήνα ενός μικρού, αλλά μοναδικού δείγματος της «αναπνέουσας αρχιτεκτονικής» του κορυφαίου Ιάπωνα αρχιτέκτονα Κένγκο Κούμα με τίτλο «Κουκούλι» (2020). Ο λόγος για την ξύλινη ιαπωνική αίθουσα τσαγιού («Οριμπέ») στον κεντρικό αύλειο χώρο του Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου, στη Βασιλίσσης Σοφίας 22. Αυτό το «ζωντανό» και «παλλόμενο» αρχιτεκτόνημα μοιάζει αληθινά να αναπνέει μέσα στον κήπο της Βίλας Ιλίσια.
Το μικρό αρχιτεκτόνημα αποτελεί την υψηλής αισθητικής ιαπωνική απάντηση στο φλερτ του μοντερνισμού με την παράδοση και σχεδιάστηκε από τον Κένγκο Κούμα, τον «Καλατράβα της Άπω Ανατολής», ως αυτόνομο έργο τέχνης αλλά και ως κτίριο συνοδευτικό της σχεδιαζόμενης έκθεσης «Λαμπαδηδρομία προς το Τόκιο - Κληρονομιά & Αφομοίωση». Η εν λόγω έκθεση, που αναβλήθηκε λόγω της πανδημίας, θα ήταν η συμβολή του Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου (σε συνεργασία με το Ιαπωνικό Πολιτιστικό Ινστιτούτο και την Ιαπωνική Πρεσβεία στην Αθήνα) στις εορταστικές εκδηλώσεις της τελετής παράδοσης της Ολυμπιακής Φλόγας των Ολυμπιακών & Παραολυμπιακών Αγώνων - Τόκιο 2020.
Το έργο αυτό επιλέχτηκε για τη μετάβαση του κοινού από τον εξωτερικό χώρο στον εσωτερικό της έκθεσης, γιατί, όπως χαρακτηριστικά τόνισε εξαρχής η διευθύντρια του μουσείου, δρ. Αικατερίνη Π. Δελλαπόρτα: «Είναι μια νεωτερική (τεχνολογικά, πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά) ερμηνεία του παραδοσιακού περιπτέρου τσαγιού και ως εκ τούτου αναδεικνύεται σε σύμβολο του μοντερνισμού της Ιαπωνίας με βαθιές ρίζες στην τοπική παράδοση ως ζωντανό και εξελισσόμενο γίγνεσθαι και αυτήν ακριβώς τη σχέση του χθες με το σήμερα επιλέγει να αναδείξει το μουσείο μας».
Το μικρό αρχιτεκτόνημα αποτελεί την υψηλής αισθητικής ιαπωνική απάντηση στο φλερτ του μοντερνισμού με την παράδοση και σχεδιάστηκε από τον Κένγκο Κούμα, τον «Καλατράβα της Άπω Ανατολής», ως αυτόνομο έργο τέχνης αλλά και ως κτίριο συνοδευτικό της σχεδιαζόμενης έκθεσης «Λαμπαδηδρομία προς το Τόκιο - Κληρονομιά & Αφομοίωση».
Όμοιας αντίληψης με το περίπτερο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, αλλά διαφορετικό κατασκευαστικά, είναι το πρώτο έργο του αρχιτέκτονα στη Γερμανία, συγκεκριμένα στο πάρκο του Μουσείου Εφαρμοσμένων Τεχνών της Φρανκφούρτης επί του ποταμού Μάιν. Στην Αθήνα, η δομή του αρχιτεκτονήματος, διαστάσεων 6,55 μ. x 4,80 μ. x 3,30 μ. (ύψος), αποτελείται από 72 κάθετα πάνελ από κόντρα πλακέ σημύδας, πάχους 1,5 εκ. το καθένα, τοποθετημένα πάνω σε μεταλλική βάση, όπου αόρατα ενσωματώθηκε η εγκατάσταση του νυχτερινού φωτισμού LED, και σε απόσταση 7,5 εκ. μεταξύ τους, ώστε εξωτερικά να δημιουργείται ένα οργανικό σχήμα όμοιο με κουκούλι και μήτρα, ενώ, στο εσωτερικό, το μεταβαλλόμενο φυσικό φως δημιουργεί μυστικιστική εντύπωση σπηλαίου.
Οι γνώστες της ιαπωνικής τέχνης στην ανομοιογένεια της εξωτερικής φόρμας του περιπτέρου αναγνωρίζουν επίσης τις επιρροές από την ιαπωνική κεραμική, πιο συγκεκριμένα από τις αγαπημένες κούπες του ειδήμονα του τσαγιού Φουρούτα Οριμπέ (1543-1615), το όνομα του οποίου πήραν όλες οι αντίστοιχες αίθουσες τσαγιού.
Η εκτέλεση του έργου των Αθηνών πραγματοποιήθηκε με τη στενή συνεργασία του αρχιτεκτονικού γραφείου «Kengo Kuma & Associates» (Τόκιο - Παρίσι) και της ομάδας του επίκουρου καθηγητή στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, κ. Παναγιώτη Βασιλάτου.
Ο προϊστάμενος του τμήματος Εκθέσεων, Επικοινωνίας & Εκπαίδευσης του Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου, πρωτ. Περίανδρος Ι. Επιτροπάκης, αναφερόμενος στη σπουδαιότητα του έργου, μας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «η ιδιόμορφη δομή του αρχιτεκτονήματος, με την ιδιαίτερη ανάδειξη των λεπτομερειών που συνθέτουν το σύνολο, αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των αρχιτεκτονικών κατασκευών του Κούμα.
Το γνωστό πλέον ως "περίπτερο τσαγιού Κούμα των Αθηνών", ταυτόχρονα κλειστό και ανοιχτό στον περιβάλλοντα χώρο, αναπνέει μαζί με τους επισκέπτες του και δικαιολογεί απόλυτα τον τίτλο του, καθώς προσομοιάζει στα διάφορα κουκούλια των εντόμων (από ξυλοπολτό, χώμα, μετάξι ή φύλλα δένδρου) και, εκτός των άλλων, μας αφορά ως χρονοκάψουλα μετασχηματισμού του χθες σε σήμερα».
Κεντρική αυλή - Κήπος Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου
Λεωφ. Βασ. Σοφίας 22
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια