Κρασί, ψωμί κι αλάτι
Στο Λούβρο, πίσω από τη Μόνα Λίζα (που δεν έχει πια γούστο να τη δεις, με τόσες σέλφις) μπορείς να δεις με σχετική ησυχία τέσσερις πίνακες του Τισιανού. Ο ένας ιδίως ―«To δείπνο στο Εμμαούς»― με συγκινεί βαθύτατα.
Είναι μια στιγμή αναγνώρισης. Μόλις ο άντρας στη μέση αρχίζει να κόβει το ψωμί με το χέρι του, οι δύο συνταξιδιώτες του ξαφνικά συνειδητοποιούν ότι αυτός είναι ο νεκρός τους Διδάσκαλος. Από τις αρχαίες τραγωδίες ως εδώ, η στιγμή που ξαναβρίσκεις τον χαμένο σου άνθρωπο είναι σαν κεραυνός. Ο Λουκάς, αποσβολωμένος, γέρνει το σώμα του προς τα πίσω για να δεί αν τα μάτια του τον γελάνε. Στα πόδια του ένα σκυλί γαβγίζει σε μια γάτα.
Αλλά εξίσου με το θέμα, με συγκινεί η νεκρή φύση αυτού του πίνακα― δικαίως η ταμπέλα του Μουσείου γράφει ότι είναι από τις ωραιότερες της βενετσιάνικης ζωγραφικής: το άσπρο τραπεζομάντηλο, το ψωμί και το υποκόκκινο κρασί, μια χούφτα αλάτι («εσείς είστε το αλάτι της γης») και τα μικρά, μοβ άνθη, που αρχικά νόμιζα ότι είναι βιολέτες, αλλά είναι μπουράντζα ― ένα βότανο που τρώγεται στη Μεσόγειο, και στη Βενετία το 'βαζαν στο κρασί και τις σαλάτες. Απλή και στιβαρή, αυτή η νεκρή φύση είναι σαν να σου λέει πώς να ζήσεις και μου ανακαλεί βέβαια το λομβαρδιανό ίχνος του νησιού μου ― που νόμιζα χαμένο, αλλά τελικά είναι η μόνη μου αλήθεια.
Ο άνθρωπος δεν ξεγίνεται.
