Ο απαρατήρητος θάνατος της Σετσούκο Χάρα
Απαρατήρητος πέρασε στη Δύση ο θάνατος της πιο σπουδαίας ίσως γιαπωνέζας ηθοποιού του περασμένου αιώνα, Σετζούκο Χάρα, στις 5 του περασμένου Σεπτέμβρη. Υπήρξε η κορυφαία μούσα του Γιατζουχίρο Όζου, πρωταγωνιστώντας σε έξι ταινίες του, με γνωστότερο το “Ταξίδι στο Τόκιο” (1953). Ήταν 95 ετών, και πέθανε από πνευμονία.
Στο “Ταξίδι στο Τόκιο” παίζει το ρόλο μιας νεαρής γυναίκας που αρνείται να ξαναπαντρευτεί μετά το θάνατο του άντρα της, και φιλοξενεί τους γέρους γονείς του, όταν επισκέπτονται την πόλη όπου ζεί. Aπό τα ίδια τους τα παιδιά, οι δυο γέροι θεωρούνται πια βάρος, αλλά η Σετσούκο Χάρα τους δέχεται με απλή αγάπη και συμπάθεια. Η ερμηνεία της, είναι ένα μάθημα λεπτών κυματισμών και διακριτικών κινήσεων, μέσα από τις οποίες υποβάλλεται το μάθημα της αξιοπρέπειας.
Σε ένα παλιότερο κείμενό μου στη LifO, είχα γράψει γι’ αυτήν, με αφορμή την ερμηνεία της στο Γεύμα (1951) του Μικίο Ναρούσε: “Μ' αρέσει πολύ αυτή η ηθοποιός γιατί, όσο καμία άλλη, παγκοσμίως, εξέφρασε τη στωική αξιοπρέπεια απέναντι στα δεδομένα της ύπαρξης, που χοντρικά συνοψίζονται στα γνωστά τρία: γέννηση, γάμος, θάνατος. Το χαμόγελό της είναι το χαμόγελο που έχουν οι κόρες της αρχαιότητας, ο τρόπος που αποδέχεται τα πράγματα κατάγεται από τα ευγενέστερα δόγματα του ταοϊσμού. Αυτά, επίσης, την κάνουν πολύ όμορφη!”
Το πρώτο φιλμ της Σετσούκο Χάρα ήταν το “Τέλος του φθινοπώρου” του Όζου, το 1949, για την Nikkatsu -εταιρεία στην οποία περέμεινε δια βίου γυρίζοντας αναρίθμητα φιλμ. Αξιοσημείωτη είναι η συνεργασία της με τον Κουροσάβα στον “Ηλίθιο”, που είχε βασιστεί στο ομώνυμο βιβλίο του Ντοστογιέφσκι.
Παρά την μεγάλη της επιτυχία, η Σετσούκο Χάρα, αποσύρθηκε στα 42 χρόνια της, αποφεύγοντας οποιαδήποτε δημοσιότητα έκτοτε.
Έτσι, η εικόνα της (και η λαχτάρα των σινεφίλ) παρέμεινε αναλλοίωτη στη συλλογική μνήμη: Μια νεαρή γυναίκα, με καθαρά μάτια και αχνό, σχεδόν ντροπαλό χαμόγελο που προσπαθεί να σταθεί όρθια σε μια Ιαπωνία που αλλάζει άτσαλα και βιαστικά στα χρόνια μετά την ήττα του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου.
Tokyo Story (東京物語/Tokyo Monogatari - 1953)
