H περιφανής "Νίκη" του Χρήστου Χωμενίδη

H περιφανής "Νίκη" του Χρήστου Χωμενίδη Facebook Twitter
2

 

Λίγο τα social media, λίγο το ότι καταπιάστηκαν με τη πεζογραφία άνθρωποι της επικοινωνίας και των media, λίγο η δίψα των καιρών για αφηγήσεις και η εκδοτική παραγωγή ξεχειλίζει από διηγήματα. Όλοι γύρω μου, μαζί κι εγώ, εννοείται, διαβάζουν αλλά τελικά, γράφουν κιόλας μικρές ιστορίες. Το ότι η πληθωρική και περιφραστική Νέα Ελληνική βρίσκεται να υπηρετεί τη μικρή φόρμα, ένα είδος που ανθεί στις αγγλοσαξωνικές χώρες όπου η brevitas και τα συμπυκνωμένα νοήματα θεωρούνται αρετές κατεξοχήν και μάλιστα χωρίς η Νέα Ελληνική να δείχνει ν'ασφυκτιά, είναι από μόνο του ένα αξιοσημείωτο γεγονός για τη μεσογειακή χώρα με τα δύο Νομπέλ στην ποίηση.

 

Κόντρα σ' αυτό το ρεύμα όμως αποφάσισε να κολυμπήσει ο Χρήστος Χωμενίδης με τη "Νίκη", το τελευταίο του βιβλίο, αφήνοντας πίσω του εκτός από τη μόδα της μικρής ιστορίας και το δικό του σουρρεαλιστικό αφηγηματικό σύμπαν όπου το αλλόκοτο φαντάζει ως η μόνη ικανή και αναγκαία συνθήκη για να επιβιώσει ο ανθρωπισμός, η μόνη ιδεολογία στην οποία φαίνεται ότι  ο Χωμενίδης όλα αυτά τα χρόνια έχει στρατευθεί με συνέπεια.

 

Ο Χωμενίδης δεν ωραιοποιεί την Αριστερά και δεν στήνει το γνωστό, γεμάτο κλισέ κατηγορώ απέναντι στη Δεξιά ενώ κάποιος θα μπορούσε να πει ότι η οικογενειακή του ιστορία και τα βιώματά του του έδιναν αυτό το δικαίωμα. Ο ανθρωπιστής συγγραφέας στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και περιβάλλει με απέραντη αγάπη και κατανόηση όχι μόνο τους κεντρικούς ήρωές τους αλλά όλα τα πρόσωπα της ιστορίας

H περιφανής "Νίκη" του Χρήστου Χωμενίδη Facebook Twitter
Προσπάθησα πολύ να ρίξω τον ρυθμο της ανάγνωσης μου για να μην τελειώσει το βιβλίο αμέσως. Κλείνοντάς το, σκέφτηκα πόσο πολύ χρειαζόμουν αυτή την ανθρωπιστική ξενάγηση στο οδυνηρό παρελθόν. Άνθρωποι που έπεσαν στις φλόγες της ιστορίας και διασώθηκαν όχι εξαιτίας της ιδεολογίας τους ή χάρις στην γενναιότητά τους ή την τύχη αλλά γιατί επέλεξαν να παραμείνουν άνθρωποι.

 

H περιφανής "Νίκη" του Χρήστου Χωμενίδη Facebook Twitter
O Χωμενίδης στήνει μια μεγάλη χορταστική ιστορία, επικών διαστάσεων στο χρόνο... Φωτ.: Σπύρος Σιμωτάς/ LIFO

Με μόνο του όπλο το βασικό του συγγραφικό προτέρημα, δηλαδή, την ικανοτητα να πλάθει ολόκληρες εικόνες μοναδικής ζωντάνιας και μάλιστα σε αλληλουχία τέτοια που να δημιουργεί στον αναγνώστη την εντύπωση ότι παρακολουθεί κινηματογραφική ταινία, ο Χωμενίδης στήνει μια μεγάλη χορταστική ιστορία, επικών διαστάσεων στο χρόνο. Κι εδώ παίρνει το δεύτερο και μεγαλύτερο, ίσως, ρίσκο. Δεν διστάζει να ξεδιπλώσει την ιστορία του στην πιο φορτισμένη για τις περίεργες μέρες που ζούμε σήμερα, εποχή. Θα πει κάποιος ότι αυτή η αφηγηματική επιλογή δεν είχε κανένα απολύτως ρίσκο αφού η πρωταγωνίστρια του βιβλίου, η Νίκη, δεν είναι άλλη από τη μητέρα του που έζησε από πρώτο χέρι όλα τα γεγονότα της εποχής μετά τον πόλεμο και τον Εμφύλιο. Δεν είναι όμως έτσι. Θα μπoρούσε πολύ άνετα να χρησιμοποιήσει την ιστορία της επώνυμης οικογένειας των αριστερών αγωνιστών ως πρόσχημα για να αφηγηθεί την ιστορία της μητέρας του, όμως όχι. Στη "Νίκη" η αληθινή πρωταγωνίστρια είναι η ίδια η χώρα και όσα συνέβησαν τα πιο ταραγμένα χρόνια της σύγχρονης ιστορίας της.

 

Στη "Νίκη" όλα τα πρόσωπα είναι υπαρκτά αλλά πλην της ηρωίδας, έχουν μασκαρευτεί από τον συγγραφέα με διαφορετικά ονόματα. Η επιθυμία του αναγνώστη να διακρίνει την ιστορική αλήθεια από την μυθιστορία αν και είναι έντονη στις πρώτες σελίδες, στη συνέχεια υποχωρεί. Οι χαρακτήρες είναι τόσο ωραία πλασμένοι που τελικά έχει λίγη σημασία αν είναι αληθινοί, τα γεγονότα λίγο ή πολύ είναι αυτά και ομολογώ ότι η μόνη φορά που αντιστάθηκα σθεναρά στην επιθυμία να τηλεφωνήσω στον συγγραφέα για να μου πει αν το επεισόδιο είναι αληθινό, η στιγμή που ο Αντώνης Αρμάος ανατινάζει το σπίτι του, είναι ίσως και η μόνη για την οποία τελικά δεν θέλω να ξέρω την αλήθεια κι αυτό γιατί η "Νίκη" μας θυμίζει τη μια αλήθεια που τις περισσότερες φορές επιλέγουμε να ξεχάσουμε: η ιστορία είναι η πιο σκληρή ανθρώπινη κατάσταση και χωρίς το φίλτρο της λήθης, της προσωπικής αντίληψής της και της αφήγησης είναι αδύνατον να την αντέξεις στο διάβα του χρόνου, ιδιαίτερα αν την έχεις ζήσει στο πετσί σου.

 

 

Στη "Νίκη" με εντυπωσίασε πολύ το εύρημα που χρησιμοποίησε ο συγγραφέας για να αμβλύνει τον πόνο και την πικρία των ηρώων ώστε να πειστεί ο αναγνώστης ότι δεν έχασαν ποτέ την ανθρωπιά τους παρ' όλα όσα τους συνέβησαν και δεν είναι άλλο από την οικογένεια, την ελληνική οικογένεια αλλά όχι ως περιορισμό ή καταπίεση όπως συνηθίζουμε τα τελευταία χρόνια να την προβάλλουμε αλλά ως χωνευτήρι συγκρούσεων και ιδεοληψιών που επιτρέπουν όχι απλώς τη συμβίωση μετά από τελετουργικές υποχωρήσεις αλλά αφήνει χώρο στις υπάρξεις ν' ανθίσουν.

 

Τί να πει κανείς για τη μορφή της γιαγιάς; Καποια στιγμή, στη μέση του βιβλίου, άρχισα να υποψιάζομαι ότι η οικογένεια Αρμάου κάτω από τις φτερούγες της γιαγιάς Αρμάου συμβολίζει για τον συγγραφέα την ιδεατή Ελλάδα όπου στο τέλος όλοι μας, Αριστεροί και Δεξιοί μπορούμε όχι απλώς να συμβιώσουμε ειρηνικά αλλά και να ακμάσουμε ακόμα ως αυτόνομες οντότητες. Η μορφή της γιαγιάς και η αγάπη της για όλους λειτούργησε ως το μαγικό συστατικό στη συνταγή της αφήγησης, αυτό που μεταμορφώνει στα μάτια του αναγνώστη και τα πιο ανεξήγητα, όπως το γιατί τ' αδέλφια δεν μισούνται μεταξύ τους,  πιστευτά. Το βρήκα πολύ εμπνευστικό. Την ίδια στιγμή, ένιωσα μεγάλη ανακούφιση με την επιλογή του συγγραφέα να διατηρήσει έναν αποφορτισμένο τόνο ως προς τη βασική πολιτική σύγκρουση που δημιούργησε όλο το χάος: ο Χωμενίδης δεν ωραιοποιεί την Αριστερά και δεν στήνει το γνωστό, γεμάτο κλισέ κατηγορώ απέναντι στη Δεξιά ενώ κάποιος θα μπορούσε να πει ότι η οικογενειακή του ιστορία και τα βιώματά του του έδιναν αυτό το δικαίωμα. Ο ανθρωπιστής συγγραφέας στέκεται στο ύψος των περιστάσεων και περιβάλλει  με απέραντη αγάπη και κατανόηση όχι μόνο τους κεντρικούς ήρωές τους αλλά όλα τα πρόσωπα της ιστορίας.

 

Κλείνοντάς το, σκέφτηκα πόσο πολύ χρειαζόμουν αυτή την ανθρωπιστική ξενάγηση στο οδυνηρό παρελθόν. Άνθρωποι που έπεσαν στις φλόγες της ιστορίας και διασώθηκαν όχι εξαιτίας της ιδεολογίας τους ή χάρις στην γενναιότητά τους ή την τύχη, αλλά γιατί επέλεξαν να παραμείνουν άνθρωποι.

 

Το μόνο ελαττωμα της "Νίκης" είναι ότι απουσιάζει ο βαθύτερος στοχασμός της ηρωίδας πάνω σ' αυτά που της συμβαίνουν. Υπήρχαν στιγμές που είχα την ανάγκη να μετακινηθώ ως αναγνώστης από την πλοκή, στον στοχασμό: τί αισθανόταν πραγματικά για όλα αυτά η Νίκη; Τί σκεφτόταν ως γυναίκα ή ως άνθρωπος; Αν το μυθιστόρημα περιείχε μεγαλύτερες δόσεις στοχασμού τότε θα μιλάγαμε για ένα τεράστιο βιβλίο.

 

Προσπάθησα πολύ να ρίξω τον ρυθμο της ανάγνωσης μου για να μην τελειώσει το βιβλίο αμέσως. Κλείνοντάς το, σκέφτηκα πόσο πολύ χρειαζόμουν αυτή την ανθρωπιστική ξενάγηση στο οδυνηρό παρελθόν. Άνθρωποι που έπεσαν στις φλόγες της ιστορίας και διασώθηκαν όχι εξαιτίας της ιδεολογίας τους ή χάρις στην γενναιότητά τους ή την τύχη, αλλά γιατί επέλεξαν να παραμείνουν άνθρωποι.

 

Πάνω απ'όλα, η "Νίκη" του Χρήστου Χωμενίδη είναι ένα βάλσαμο για την καρδιά, ένα βάλσαμο που όλοι χρειαζόμαστε ειδικά μετά από αυτά που έχουμε περάσει τα τελευταία χρόνια και συνεχίζουμε να περνάμε. Διαβάστε την οπωσδήποτε.

 

 

 

 

 

Βιβλίο
2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Η διαμάχη ανάμεσα στην Τζόαν Ντίντιον και την Ιβ Μπάμπιτζ συνεχίζεται και μετά θάνατον σε μια «διπλή» βιογραφία

Βιβλίο / Τζόαν Ντίντιον vs. Iβ Μπάμπιτζ: Μια διαμάχη που συνεχίζεται και μετά θάνατον

Η Ντίντιον και η Μπάμπιτζ πέθαναν με διαφορά έξι ημερών τον Δεκέμβριο του 2021: «Θέλω να πιστεύω ότι η Τζόαν Ντίντιον έζησε μια επιπλέον εβδομάδα από κακία», είχε γράψει τότε μια δημοσιογράφος σε ένα tweet που έγινε viral.
THE LIFO TEAM
Τα ημερολόγια του Αλέξη Ακριθάκη σε μια νέα έκδοση

Βιβλίο / Τα ημερολόγια του Αλέξη Ακριθάκη σε μια νέα έκδοση

Με αφορμή τη συμπλήρωση τριάντα χρόνων από τον θάνατο του καλλιτέχνη κυκλοφορεί το βιβλίο «Γράφοντας τη ζωγραφική - Ημερολόγια 1960-1990» που αφηγείται τη δημιουργική αγωνία και τον σύντομο, πλην πλούσιο και ταραχώδη βίο του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Μην πεις λέξη»: Ένα καταιγιστικό βιβλίο για την άλλη «ματωμένη» Κυριακή

Βιβλίο / «Μην πεις λέξη»: Ένα καταιγιστικό βιβλίο για την άλλη «ματωμένη» Κυριακή

Το πολυβραβευμένο βιβλίο του Patrick Radden Keefe που έγινε μίνι σειρά στο Disney+, εκτός από τη συγκλονιστική ιστορία της Jean McConville που απήχθη και δολοφονήθηκε από τον IRA, φέρνει και ένα παράδειγμα έντασης γραφής και έρευνας που δεν το συναντούμε συχνά.
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΒΑΛΛΙΕΡΑΚΗΣ
 Δημήτρης Χατζής  (Νίκος Γουλανδρής «491 δελτία για τον Δημήτρη Χατζή»)

Το πίσω ράφι / «Αν δεν γυρίσω, σα συγγραφέας είμαι χαμένος»: Ο Δημήτρης Χατζής μέσα από 491 δελτία

Στο βιβλίο του Νίκου Γουλανδρή, μέσα από έγγραφα, φωτογραφίες και επιστολές καταγράφεται ο κόσμος που θέλησε ν’ αλλάξει ο Χατζής, ως πολίτης, ως πεζογράφος, ως ιδεολόγος.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Βιβλίο / Διαβάζοντας για την Αμερική του Τραμπ

Μόλις μία εβδομάδα μετά τις αμερικανικές εκλογές, βιβλία δυστοπικού περιεχομένου και πολιτικής θεωρίας εκτοξεύτηκαν στις πρώτες θέσεις των παγκόσμιων πωλήσεων, αποδεικνύοντας ότι η ανάγνωση παραμένει το ένα και μοναδικό όπλο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

σχόλια

2 σχόλια
Στη "Νίκη" η αληθινή πρωταγωνίστρια είναι η ίδια η χώρα και όσα συνέβησαν τα πιο ταραγμένα χρόνια της σύγχρονης ιστορίας της. Πηγή: www.lifo.grη οπτική ματιά του Χωμενίδη στην σύγχρονη ιστορία πρέπει να είναι το μόνο αποτρεπτικό στοιχείο για να διαβάσεις το βιβλίο
Kύριε ΧωμενίδηΕκτός του ότι σας διαβαζω ανελλιπώς στη lifo, θαθελα να σας συγχαρώ για το εξαιρετικό βιβλίο σας που έδωσε στο φετινό καλοκαίρι εμου και των δύο φιλων μου τη ξεχασμένη αίσθηση του να βυθιστείς και να ταξιδεψεις σε καιρους με αξίες και νόημα.Σας ευχαριστούμε πολύ