Το να συζητήσεις με ένα δεκαεξάχρονο παιδί, και μάλιστα τηλεφωνικά, για την τέχνη του, ακόμα κι αν αυτή φαίνεται ιδιαίτερα προχωρημένη και αρκούντως ενήλικη, φαντάζει δύσκολο. Είχα σκεφτεί ότι θα ξεκινούσα την κουβέντα όσο πιο απλά γίνεται, για να νιώσει άνετα. Δεν χρειάστηκε, γιατί από το πρώτο λεπτό της συνομιλίας μου με τον David Marinos, τον ταλαντούχο Ελληνο-ουκρανό που έχει ξεχωρίσει μέσα από τη λεγόμενη γενιά του tumblr κι ετοιμάζεται να παρουσιάσει τη δουλειά του στο αθηναϊκό κοινό στις 29 Οκτωβρίου, κατάλαβα ότι μπορώ να τον αντιμετωπίσω ως συνομήλικό μου.
Ο David αυτή την περίοδο ζει με την Ουκρανή μητέρα του στο Πλόβντιβ της Βουλγαρίας, αλλά ταξιδεύουν πολύ. Τον ρωτώ πώς ήρθε σε επαφή με τον χώρο της τέχνης. «Όταν ήμουν παιδάκι, η μητέρα μου μού έπαιρνε μπλοκ ζωγραφικής, χρωματιστά μολύβια, στένσιλ. Σχεδίαζα πολύ τότε. Όταν, όμως, μετακομίσαμε στην Αμερική, ανακάλυψα τη φωτογραφία, σε ηλικία 11 χρονών. Είχαμε ένα ειδικό μάθημα στο σχολείο και με προέτρεψε ένας φίλος να το παρακολουθήσω. Ήταν αρκετά ενδιαφέρον, μας μάθαιναν πώς να κρατάμε τη μηχανή, πώς να καδράρουμε, πώς να στήνουμε ένα σκηνικό». Τον διακόπτω υποθέτοντας ότι αναφέρεται σε ψηφιακές κάμερες και με διαψεύδει αφοπλιστικά, αναφερόμενος στην αναλογική φωτογραφία ως «η παλιά»: «Χρησιμοποιούσαμε αρχικά τις "παλιές" κάμερες κι έπειτα συνεχίσαμε με ψηφιακές. Στην αρχή έβγαλα μερικά πορτρέτα του φίλου μου, αλλά ήταν πραγματικά πολύ κακά. Πολύ σύντομα, όμως, καθώς άρχισα να μαθαίνω πώς να τη χειρίζομαι, πήγαμε σε ένα κοντινό πάρκο όπου μαζεύονται οι σκεϊτάδες, και τους τράβηξα μερικές φωτογραφίες. Πλέον με ενδιαφέρει πολύ ο ψηφιακός κόσμος και όλη η επεξεργασία που μπορείς να κάνεις σε μια φωτογραφία. Στα 12, είχαμε μάθημα Photoshop στο πλαίσιο των γραφιστικών δραστηριοτήτων, αλλά πραγματικά το βαριόμουν πολύ. Μας κατηύθυναν σε πιο εμπορικό περιεχόμενο, στο πώς να πειράζουμε τα γράμματα και τα σχετικά. Στα 13 άρχισα να το εξερευνώ μόνος μου και σταδιακά συνειδητοποίησα πόσο πολλά, παρόμοια προγράμματα υπάρχουν για να "παίξεις". Όταν συνήθισα να χειρίζομαι αυτού του είδους το software, έγινε σαν γλώσσα επικοινωνίας για μένα. Τώρα τα χρησιμοποιώ όλα μαζί, κάνω mix and match για να πάρω το αποτέλεσμα που επιθυμώ».
Οι περισσότεροι συμμαθητές και φίλοι μου γνωρίζουν με τι ασχολούμαι, αλλά δεν νομίζω ότι με παίρνουν και πολύ στα σοβαρά. Με κοροϊδεύουν όταν βλέπουν τα γυμνά μου, τα βρίσκουν απρεπή, χαζά ή αηδιαστικά. Νομίζω ότι είναι πολύ ανώριμο αυτό. Γιατί να φοβάσαι να δεις ένα γυμνό σώμα; Μας έχουν περάσει ότι δεν είναι πρέπον. Τα γυμνά σώματα είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου, άσε που όταν σου λένε ότι κάτι δεν είναι πρέπον, τελικά είναι!
Από τα λεγόμενά του καταλαβαίνω ότι φοίτησε σε κάποιο ειδικό καλλιτεχνικό σχολείο στην Αμερική και του ζητώ να μου πει περισσότερα για το είδος εκπαίδευσης που έλαβε εκεί. «Ήταν μια καλλιτεχνική ακαδημία στο Όρεγκον. Μπορούσα να επιλέξω ανάμεσα σε μαθήματα χορού, μουσικής, κινηματογράφησης, φωτογραφίας, ζωγραφικής και γλυπτικής. Είχε τεράστιες εγκαταστάσεις, τον πρώτο χρόνο κάναμε λίγο απ' όλα για να καταλήξουμε πού θα εστιάσουμε. Έτσι, εγώ επέλεξα μαθήματα ζωγραφικής, φωτογραφίας και κινηματογράφησης». Υποθέτω ότι οι γονείς του πρέπει να είναι πολύ υποστηρικτικοί για να τον κατευθύνουν προς τα εκεί και μου αντιτείνει με ένα μικρό παράπονο στη φωνή: «Η μητέρα μου, ναι. Ο πατέρας μου δεν ξέρω αν γνωρίζει καν ότι είμαι καλλιτέχνης, δεν τον έχω δει από τότε που ήμουν πέντε ετών. Η μητέρα μου, όταν ήταν νεότερη, ασχολιόταν και η ίδια με τα καλλιτεχνικά. Πλέον είναι ποιήτρια και γράφει βιβλία».
Βιάζομαι να παρακάμψω το λεπτό θέμα του χωρισμού των γονιών του και ρωτώ τον David αν οι φωτογραφίες που χρησιμοποιεί στα ψηφιακά κολάζ είναι δικές του. Μου εξηγεί ότι κάποιες φορές φωτογραφίζει δικά του μοντέλα, ενώ σε άλλα έργα του χρησιμοποιεί φωτογραφίες που βρίσκει στο Διαδίκτυο ή σε περιοδικά και παλιά βιβλία. Με πορτρέτα του εαυτού του δεν έχει ασχοληθεί ακόμα, αλλά είναι ένα κομμάτι πάνω στο οποίο θέλει να δουλέψει στο μέλλον. Τι είναι αυτό, όμως, που τον ελκύει στην απεικόνιση του γυμνού σώματος; «Πάντα πίστευα ότι το ανθρώπινο σώμα, από μόνο του, είναι πολύ μινιμαλιστικό και πολύ θορυβώδες ταυτόχρονα. Η χρήση της σάρκας, της κίνησης και της ελαστικότητάς της δίνουν πάντα ένα τελικό αποτέλεσμα που για μένα παραμένει περίεργο και μυστηριώδες. Οι περισσότεροι συμμαθητές και φίλοι μου γνωρίζουν με τι ασχολούμαι, αλλά δεν νομίζω ότι με παίρνουν και πολύ στα σοβαρά. Με κοροϊδεύουν όταν βλέπουν τα γυμνά μου, τα βρίσκουν απρεπή, χαζά ή αηδιαστικά. Νομίζω ότι είναι πολύ ανώριμο αυτό. Γιατί να φοβάσαι να δεις ένα γυμνό σώμα; Μας έχουν περάσει ότι δεν είναι πρέπον. Τα γυμνά σώματα είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου, άσε που όταν σου λένε ότι κάτι δεν είναι πρέπον, τελικά είναι!».
Του ζητώ να μου πει από πού αντλεί έμπνευση. «Οτιδήποτε λειτουργεί ως δίπολο μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για μένα. Ό,τι φαίνεται όμορφο έχει και μια άσχημη πλευρά. Σαν κάποιος να τραγουδάει πολύ ήσυχα και ξαφνικά να αρχίσει να ουρλιάζει. Οι άνθρωποι αλλάζουν όταν περνούν μέσα από τις μεγαλύτερες δυσκολίες τους. Αν στην τέχνη χρησιμοποιείς στιγμές που ενέχουν δύναμη, τότε κάνεις κάτι κι έχεις να πεις κάτι στο κοινό. Δεν είναι μόνο συναισθηματικό το ζήτημα της έμπνευσης. Η ίδια η δουλειά ξετυλίγει νέα συναισθήματα που δεν μπορείς να κατανοήσεις, που σε ενδιαφέρουν και είσαι ανοιχτός σε αυτά. Είναι τόσο όμορφο και σουρεαλιστικό όταν κάποιος φοβάται κάτι συγκεκριμένο, κάτι άγνωστο που δεν μπορεί να ερμηνεύσει, αλλά σταδιακά το προσεγγίζει, θέλει να μάθει περισσότερα και τελικά το κατανοεί».
«Κι εσένα ποιος είναι ο μεγαλύτερός σου φόβος;». «Η καθημερινότητα. Να πρέπει να σηκωθώ και να πάω σχολείο και μετά να επιστρέψω. Η επανάληψη των πραγμάτων. Η ρουτίνα είναι πολύ ενοχλητική. Δεν με φοβίζει, αλλά μπορεί να με εξοργίσει. Ξέρω ότι μπορώ να εκμεταλλευτώ τον χρόνο μου για πράγματα πιο ουσιώδη, παρά να ακολουθώ μια ρουτίνα. Τρομάζω όταν ελέγχουν άλλοι ή ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων τον χρόνο μου ή κομμάτια της προσοχής και της ενέργειάς μου. Η ελευθερία είναι ό,τι σημαντικότερο υπάρχει».
Στη συνέχεια της κουβέντας μας αρχίζει να μου μιλάει για τα αγαπημένα του πράγματα. Μου λέει πως προτιμά το σινεμά μυθοπλασίας, αυτό που του αφήνει ισχυρά νοήματα. Μια ταινία που τον έχει στιγματίσει είναι το Fight Club, γιατί «προκάλεσε θόρυβο, δείχνοντας κάτι καινούργιο». Την πρώτη φορά που την είδε έπαθε σοκ, ένιωσε ότι κάτι άλλαξε μέσα του. Σκέφτομαι ότι ο Φίντσερ γυρνούσε το Fight Club τη χρονιά που γεννήθηκε ο David. Καλλιτεχνικά του αρέσουν ιδιαίτερα ο Μεσαίωνας και η Αναγέννηση, που είναι εποχές γεμάτες συμβολισμούς, που τα έργα βγάζουν δύναμη μέσα από την κίνηση του ανθρώπινου σώματος. «Οι σημερινοί καλλιτέχνες μπορεί να μην το πετυχαίνουν, όμως είναι σημαντικό να προσπαθούν να επιδείξουν κάτι καινούργιο. Παίρνεις κάτι από το παρελθόν και το εμπλουτίζεις με στοιχεία από το προσωπικό σου στυλ. Σήμερα, δυστυχώς, είναι πολύ δύσκολο να κάνεις κάτι καινούργιο και αυθεντικό – σχεδόν ο καθένας είναι καλλιτέχνης ή δημιουργικό μυαλό». «Όλοι έχουμε γίνει φωτογράφοι μέσα από το instagram, ε;» τον τσιγκλάω, και μου απαντάει: «Είναι ενοχλητικό να βλέπεις ανθρώπους που δεν έχουν πάθος για την τέχνη, ή δεν την καταλαβαίνουν, να αυτοαποκαλούνται καλλιτέχνες. Σε τέτοιες περιπτώσεις νιώθω ότι η τέχνη εκλαμβάνεται απλως ως ένας διαφορετικός τρόπος ομιλίας, σαν να μεταπηδάς από μια γλώσσα σε μια άλλη. Όλοι μπορούν να το κάνουν αυτό».
Με το παιχνίδι των social media τι κάνει ο David; «Τα χρησιμοποιώ πολύ, αλλά κάποιες φορές είναι τόσο δύσκολο να προλαβαίνεις να ασχολείσαι με όλα. Παλιά, ένας καλλιτέχνης ασχολιόταν μόνο με την τελειοποίηση της τέχνης του και δεν τον ενδιέφερε τίποτε άλλο. Τώρα πρέπει να την "πουλάει" μέσω των social media. Βέβαια, η σωστή χρήση τους και οι δημοσιεύσεις μέσω αυτών της δουλειάς σου σού προσφέρουν πολλά. Εγώ μιλάω με πολλούς καλλιτέχνες μέσω του tumblr και του instagram. Έτσι γεννιούνται δεσμοί με άλλες χώρες που μπορεί να καταλήξουν σε ανταλλαγή ιδεών, μέχρι και συνεργασίες. Είναι τέλειο αυτό!».
Φυσικά, οι δραστηριότητες του David δεν περιορίζονται στο tumblr. Είναι ο εμπνευστής της κολεκτίβας Lucent Κids κι έχει λανσάρει ακόμα και δική του σειρά ρούχων. Μου μιλάει γι' αυτά συγκρατημένα, αλλά με υπερηφάνεια. «Τα Lucent Kids είναι παιδιά νέας εποχής. Είμαστε όλοι έφηβοι και ανήλικοι, έχουμε μαζευτεί συγγραφείς, μπλόγκερ, καλλιτέχνες με νέες, λαμπρές ιδέες, εξού και το όνομα. Τα μέλη της κολεκτίβας είναι διάσπαρτα σε όλο τον κόσμο, Ασία, Βραζιλία, Αφρική, πρόκειται για ένα διεθνές δίκτυο. Με τους περισσότερους μιλάμε μέσω mail ή μηνυμάτων, μερικές φορές κάνουμε skype, ενώ έχω συναντήσει και 2-3 παιδιά στην Αμερική. Νομίζω ότι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία στην τέχνη είναι να μπορείς να μοιράζεσαι τις ιδέες σου και να εξελίσσεσαι, όταν όλοι νομίζουν ότι θα μείνεις στάσιμος. Όσο για τη μόδα, με ενδιαφέρει εδώ και χρόνια. Πέρσι λανσάραμε τα Icey Clothes με έναν Αμερικανό φίλο, αλλά είμαστε στη φάση να τα εξελίξουμε σε κάτι πιο ενήλικο, γιατί τα αρχικά σχέδια ήταν λίγο παιδικά. Έχουμε περισσότερα εφόδια πλέον και νέο team, πιο καταρτισμένο. Με τη μόδα άρχισα να ασχολούμαι από τότε που ήμουν στο Όρεγκον. Στο μάθημα γλυπτικής ήρθα για πρώτη φορά σε επαφή με τον κόσμο της μόδας, όταν ήμουν 12 χρονών. Έπρεπε να φτιάξουμε ένα φόρεμα από υλικά της επιλογής μας. Στην αρχή πανικοβλήθηκα, μου φάνηκε πολύ περίεργο. Τελικά, το κατασκεύασα από χαρτί και ήμουν τόσο ενθουσιασμένος, σαν ένα παιδί που περπατάει για πρώτη φορά. Από τότε αγοράζω βιβλία μόδας και τη μελετάω. Πριν από δύο χρόνια πήρα δύο ραπτομηχανές. Ράβω κομμάτια υφασμάτων μεταξύ τους, φτιάχνοντας έργα που δεν έχω παρουσιάσει ακόμα σε κανέναν. Όμως έχω μαζέψει αρκετά και ίσως κάποια στιγμή να τα φωτογραφίσω ή να τα εκμεταλλευτώ αλλιώς. Όταν βαριέμαι με την τέχνη και προσπαθώ να εκφραστώ προς κάποια άλλη κατεύθυνση, καταφεύγω στη μόδα για να κάνω κάτι άλλο. Από σχεδιαστές, μου αρέσει η δουλειά των Martin Margiela, Raf Simons, Craig Green, Versace, Yohji Yamamoto – αγαπώ ειδικά αυτούς που χρησιμοποιούν πολύ το μαύρο χρώμα. Το μαύρο μεγαλώνει τις σιλουέτες, τις κάνει να δείχνουν σαν γλυπτά».
Ανυπομονώντας πλέον να τον γνωρίσω και από κοντά, τον ρωτώ τι θα παρουσιάσει στο Occupy Atopos. «Θα ανοίξουμε έναν καλλιτεχνικό διάλογο γύρω από το ανθρώπινο σώμα. Η σάρκα, ο τρόπος που ελέγχει τα πάντα και υφίσταται έλεγχο θα είναι βασικός άξονας. Στο Atopos Unlocked θα παρουσιαστούν εγκαταστάσεις, εκτυπώσεις, θα γίνει ένας πειραματισμός. Εγώ θα φτιάξω κάτι εκεί, κάτι καινούργιο! Όλα αυτά τα χρόνια έχω ξανάρθει στην Ελλάδα τρεις φορές. Η αδερφή μου ζει εκεί και την επισκεπτόμαστε με τη μητέρα μου. Νιώθω συνδεδεμένος με το παρελθόν της Ελλάδας, όλη η καλλιτεχνική μεθοδολογία, η ιστορία, η μυθολογία, το δωδεκάθεο, έχουν μεγάλη επιρροή στη δουλειά μου. Είναι αυτό που αποκαλώ "η ελληνική φύση"».
Του προτείνω να επισκεφθεί οπωσδήποτε το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης και τον ρωτώ πώς θα περάσει το βράδυ. «Δεν είμαι σίγουρος. Θα δουλέψω λίγο πάνω σε κάποιες φωτογραφίες, θα σχεδιάσω κάποια πράγματα, θα μελετήσω για την Atopos». «Είναι Παρασκευή, δεν θα βγεις καμιά βόλτα;». «Δεν το κάνω συχνά. Όταν το κάνω όμως, μου αρέσει να περιφέρομαι σε όλη την πόλη, μέσα στα φώτα!».
Ο David Marinos θα βρίσκεται στην Αθήνα την Τετάρτη 29 Οκτωβρίου από τις 19.00 έως τις 23.00 για να εγκαινιάσει το Atopos Unlocked, το νέο πρόγραμμα της Atopos cvc σε συνεργασία με την παριζιάνικη Gaîté lyrique, με αντικείμενο έρευνας την απεικόνιση του γυμνού μέσα από τις σύγχρονες ψηφιακές πλατφόρμες. Θα ακολουθήσουν μηνιαίες επισκέψεις και άλλων καλλιτεχνών μέχρι τον Μάιο του 2015.
Atopos, Σαλαμίνος 72, Μεταξουργείο, www.atopos.gr
Είσοδος ελεύθερη.
Περισσότερα έργα του David Marinos στο: http://davidmarinos.tumblr.com/
σχόλια