Δέκα από τα αγαπημένα μου βιβλία που θα μπορούσαν να είναι εκατό, για να μην πω 1000!
1.
Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλυν - Μπέττυ Σμιθ
Όπως πολλά παιδιά που μεγάλωναν τη δεκαετία του 1960, έγινα φίλη με τη Φράνση και τον Νήλι Νόλαν.
Τα Σαββατόβραδα που περνούσα με το μικρότερο αδερφάκι μου στη Φωκίωνος Νέγρη έμοιαζαν με τα δικά τους φτωχικά Σαββατόβραδα στο Γουίλλιαμσμπεργκ. Πιπιλούσαμε, νομίζω, τις ίδιες καραμέλες και κάναμε συλλογή από ασημόχαρτα. Πολλά χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκα κι εγώ στο Μπρούκλυν – αλλά στην πέρα γειτονιά. Εκείνη η γειτονιά έγινε σκηνικό ενός μυθιστορήματος που έγραψα το 1995 με τίτλο «Σάββατο βράδυ στην άκρη της πόλης», το χρονικό μιας υπέροχης νιότης στη Νέα Υόρκη.
2.
Τα ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου
Ήταν μια έκδοση του 1999 που περιείχε τις συλλογές «Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν» του 1938, «Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής» του 1939, «Μπολιβάρ» του 1944, «Επιστροφή των πουλιών» του 1946, «Έλευσις» του 1948, «Ο Ατλαντικός» του 1954, «Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω» του 1957. Ο Νίκος Εγγονόπουλος ήταν μεγαλειώδης ποιητής: μου άρεσε η σκληρή του φαντασία και η ειρωνεία του που τον ξεχώριζαν από υπεραισθηματικούς Έλληνες ποιητές. Θεωρούσε την εποχή του «σακάτικη» – αναρωτιέμαι τι θα σκεφτόταν για τούτη την εποχή. Διαβάζω συχνά ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου: δεν τον συνάντησα ποτέ, αλλά νομίζω ότι θα συμφωνούσαμε.
3.
Η τρέλα της μέρας - Μωρίς Μπλανσό
Ένα σύντομο κείμενο για τον θάνατο και τις γήινες απολαύσεις, που συμπλήρωσε ένα άλλο, εκτενέστερο κείμενο του Μπλανσό για τον χώρο της λογοτεχνίας
4.
Καντίντ - Βολταίρος
Αυτό το παραμύθι για την αισιοδοξία με επηρέασε όταν ήμουν πολύ νέα: τώρα, καθώς γράφω ένα μυθιστόρημα με φόντο τους εμφυλίους πολέμους στην Αγγλία του 17ου αιώνα, αισθάνομαι ότι το blueprint του κεντρικού ήρωα είναι ο Καντίντ. Bαδίζουμε σε ώμους γιγάντων... Κι ότι, όπως συμβαίνει συχνά, ο Καντίντ είμαι εγώ η ίδια. Για μια μακρά εποχή διάβαζα λογοτεχνία του 18ου αιώνα: μαζί με τον Καντίντ, Χένρυ Φήλντινγκ, Λώρενς Στερν, Τομπάιας Σμόλετ... Ογκώδη, περιπετειώδη μυθιστορήματα. Κι αργότερα διάβαζα Θάκερεϋ. Οι ήρωες περνούσαν από πολλές λαχτάρες, επιζούσαν, στο τέλος πέθαιναν. Σκέφτομαι συχνά τον Καντίντ: πώς θα περπατούσε, άραγε, στον σύγχρονο κόσμο.
5.
Στον δρόμο - Τζακ Κέρουακ
Νομίζω πως έχω διανύσει πολύ περισσότερα χιλιόμετρα από τον Τζακ Κέρουακ, από τη μια ακτή στην άλλη και πάλι πίσω. Με εντυπωσίαζε το ότι ο Κέρουακ δεν ήξερε να οδηγεί. Πώς μπορείς να νιώσεις την ποίηση των αμερικανικών δρόμων χωρίς να οδηγείς; Ο Νηλ Κάσσαντυ οδηγούσε τουλάχιστον κι ήταν επιδέξιος παρκαδόρος.
6.
Χέγκελ - Κώστας Παπαϊωάννου
Μια προσωπική, ποιητική ανάγνωση του Γερμανού φιλοσόφου και της περιπέτειας του πνεύματος. Έχω το βιβλίο στο κομοδίνο μου εδώ και κάμποσες δεκαετίες. Καμιά φορά σκέφτομαι ότι ο Κώστας Παπαϊωάννου βλέπει στον Χέγκελ κάτι που δεν υπάρχει, αλλά και πάλι...
7.
Ρομπέρ Ντεσνός, Ποιήματα
Ένας από τους πιο αγαπημένους μου Γάλλους ποιητές, παρότι δεν μου αρέσει ιδιαίτερα η ερωτική ποίηση: με συγκινούν ποιητές όπως ο Φίλιπ Λάρκιν, ο Τεντ Χιουζ, ο Μπλεζ Σαντράρς, ο Γιόζεφ Μπρόντσκυ.
Αλλά ο Ντεσνός έβαλε σε τάξη μερικές σκέψεις και συναισθήματα μέσα στο κεφάλι μου.
8.
Τ.Σ. Έλιοτ, Ποιήματα
Προφανής επιλογή: λίγοι άνθρωποι που διαβάζουν ποίηση παρακάμπτουν τον Τ.Σ. Έλιοτ. Μικρή, λάτρευα τον Προύφροκ (αναμενόμενο κι αυτό). Αυτές τις μέρες των συνεχιζόμενων πνιγμών σκέφτομαι την "Έρημη Χώρα", ένα κομμάτι που μιλάει για τον θάνατο από πνιγμό. Ο Τ.Σ. Έλιοτ μού φαίνεται η φωνή της Ευρώπης που κυλάει μέσα μας.
9.
Το κεντρί της ύπαρξης - Σέρεν Κίργκεγκορ
Θα μπορούσα να σημειώσω οποιοδήποτε από τα έργα του Κίργκεγκορ που διαβάζαμε με τον φίλο μου τον Χρήστο τη δεκαετία του 1980. Εκείνη την εποχή συζητούσαμε- αργότερα νομίζω πως δεν υπήρχε περιθώριο συζήτησης: επικρατούσε η ελαφρότητα που μας έφερε ως εδώ. Όταν διαμαρτυρόμασταν γι' αυτήν μάς χαρακτήριζαν «δήθεν» και γκρινιάρηδες. Το 1998 ο Χρήστος πέθανε και τίποτα δεν ήταν πια ίδιο. Εν πάση περιπτώσει, ο πρώιμος υπαρξισμός του Κίργκεγκορ μού φαινόταν πιο βαθυστόχαστος από εκείνον του Σαρτρ.
10.
Εγκόλπιο ανασκολοπισμού - Ε.Μ. Σιοράν
Ο Σιοράν επηρέασε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζω την ατομική ελευθερία, μολονότι ο μισανθρωπισμός του δεν μου ταιριάζει. Πίστευε πως είχε γεννηθεί κάτω από κακό αστέρι... Πιθανότατα θα τον ξανασυναντήσω στο μέλλον: η ανθρώπινη βλακεία έχει αρχίσει να διαβρώνει την πίστη που είχα στην ανθρώπινη φύση. Θα δούμε.
σχόλια