ΤΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ
Στο πλαίσιο της πτυχιακής για το master του στο Photojournalism, ο Andrew O’Carroll αποφάσισε να ασχοληθεί με το ελληνικό δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου. Μερικούς μήνες μετά τα αποτελέσματα, ζήτησε από 100 νέους 18-24 ετών να συμπληρώσουν ξανά το ψηφοδέλτιο, αυτήν τη φορά με τις σκέψεις τους για το δημοψήφισμα, την πολιτική και το μέλλον τους στην Ελλάδα.
— Γιατί ένας Άγγλος αφιερώνει την πτυχιακή του στο ελληνικό δημοψήφισμα;
Οι νέοι της Ελλάδας παρουσιάζονται από τα μέσα ως άνεργοι, εξαντλημένοι και χωρίς προοπτική. Ωστόσο, πέρα από τις ευπώλητες εικόνες διαδηλώσεων που προβάλλουν, τα μέσα ασχολούνται ελάχιστα με τις απόψεις και τις ιδέες των νέων, παρά τον καθοριστικό ρόλο που έχουν παίξει στις πολιτικές εξελίξεις της Ελλάδας διαχρονικά. Η συμμετοχή ανθρώπων ηλικίας από 18 έως 24 ετών στο δημοψήφισμα ήταν πολύ υψηλή. Επίσης, στη δική μου συναναστροφή μαζί τους βλέπω πως οι Έλληνες νέοι έχουν καλλιέργεια, πάθος και ενημερωμένη τοποθέτηση σε σχέση με την πολιτική κατάσταση. Έχοντας σπουδάσει σε πανεπιστήμιο του Λονδίνου, γνώρισα πολλούς Έλληνες, μεταξύ των οποίων και η κοπέλα μου. Η δική της κατάσταση επηρεάζει και τη δική μου.
— Θεωρείς ότι οι Έλληνες είναι επιεικείς ή αυστηροί με τον εαυτό τους ως προς την ευθύνη τους για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα;
Πολλοί από τους ανθρώπους με τους οποίους μίλησα είναι θυμωμένοι με τις προηγούμενες γενιές και θέλουν να κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν την Ελλάδα. Δεδομένων του συστήματος και ίσως της ιδεολογίας των προηγούμενων γενεών, απαιτείται σημαντική προσπάθεια από την πλευρά των ίδιων των πολιτών ώστε να υπάρξει αλλαγή και να γίνουν πράγματα που για άλλες χώρες θεωρούνται αυτονόητα. Προσωπικά, πάντως, θεωρώ ότι η ευθύνη των πολιτών είναι μικρής σημασίας και ότι, για παράδειγμα, η συζήτηση για τη φοροδιαφυγή είναι μια προσπάθεια αποπροσανατολισμού από άλλα, σημαντικότερα προβλήματα.
— Αν ήσουν Έλληνας, τι θα ψήφιζες στο δημοψήφισμα;
Βλέπω την κρίση ως αποτέλεσμα του ότι οι πλουσιότεροι προωθούν και προστατεύουν τα δικά τους συμφέροντα. Η δική τους διαφθορά και απερισκεψία δημιούργησε το δημόσιο χρέος. Η κρίση προέκυψε έπειτα από δεκαετίες πολιτικών της Ε.Ε. που καθορίζονταν από οικονομικά κριτήρια τα οποία μπλόκαραν τη δυναμική της ίδιας και των μελών της. Αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις μετακινούνται με ευκολία από τις θέσεις τους σε ιδιωτικές εταιρείες σε ιδρύματα της Ε.Ε. Έτσι, οι πολίτες παραμένουν πολύ χαμηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων. Δεν συμφωνώ με τη λιτότητα, γιατί δεν θεωρώ πως το χρέος είναι δημόσιο. Θα ψήφιζα «όχι» λοιπόν, αλλά, όπως είπαν και πολλοί από αυτούς που συμμετείχαν στο πρότζεκτ, το αποτέλεσμα είχε μόνο συμβολική σημασία. Φοβάμαι πως η αθέτηση της υπόσχεσης από τον ΣΥΡΙΖΑ και η κατάχρηση του «όχι» θα αποθαρρύνει τους πολίτες όσον αφορά την προσπάθεια δημοκρατικοποίησης της Ε.Ε.
— Στο δείγμα σου υπήρχαν ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής. Τι πιστεύεις για την άνοδό της στην Ελλάδα;
Είναι σημαντικό να μπορούν όλοι να εκφέρουν άποψη. Η συγκεκριμένη ιδεολογία, όμως, είναι επικίνδυνη για τους αδύναμους και για τη δημοκρατία, καθώς μας απομακρύνει από την κατανόηση των πραγματικών αιτιών των προβλημάτων. Ο εθνικισμός και η ισλαμοφοβία δυναμώνει και σε άλλα κράτη της Ε.Ε. και αυτός είναι ένας τρόπος αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης όσον αφορά αυτούς που πραγματικά ευθύνονται για την κρίση. Επίσης, ο χειρισμός του προσφυγικού από την ίδια την Ε.Ε. είναι απαράδεκτος. Πρόκειται για καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Η Ευρώπη μπορεί εύκολα να διαχειριστεί τον αριθμό των προσφύγων και το γεγονός ότι τους αρνείται την είσοδο συμβάλλει στην περαιτέρω εξάπλωση του σκοταδισμού.
— Τι θα ψηφίσεις στο δημοψήφισμα της Αγγλίας; Θεωρείς πως υπάρχει μέλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Δεν έχω αποφασίσει ακόμη. Η απάντηση δεν είναι προφανής και η πληροφόρηση καθόλου επαρκής. Μου αρέσει ο μύθος της Ευρωπαϊκής Ένωσης: ελεύθερα σύνορα, ανθρώπινα δικαιώματα, «πράσινη» πολιτική, οικονομικώς ισορροπημένα κράτη-μέλη, ενημερωμένοι πολίτες. Ξέρω, όμως, ότι είναι μύθος. Αυτό που υπάρχει αυτήν τη στιγμή πρέπει σίγουρα να αλλάξει. Η Ε.Ε. δείχνει να μετακινείται προς μια λιγότερο δημοκρατική θέση, στην οποία οι περισσότεροι πολίτες δεν αισθάνονται ασφάλεια. Πάντως, όταν οι απόψεις περιορίζονται σε παραμονή ή έξοδο, και οι δύο επιλογές είναι αρνητικές.
— Πώς σκέφτεσαι να εξελίξεις το πρότζεκτ σου;
Θα ήθελα να το επεκτείνω και στο επερχόμενο βρετανικό δημοψήφισμα αλλά και σε περιοχές της Ισπανίας που έχουν εκλέξει τους Podemos. Πιστεύω ότι θα είναι πολύ ενδιαφέρον αν γίνει πιο πολυδιάστατο και περιλαμβάνει σύγκριση ιδεών και τάσεων από διαφορετικά μέρη της Ευρώπης.
Περισσότερα για το πρότζεκτ και άλλες δουλειές του Andrew, εδώ: www.andrewocarroll.co.uk