«Εκείνη την εποχή ανακάλυπτα τη Leica. 'Εβρισκα σ' αυτή τη μηχανή ένα τέλειο εργαλείο για γρήγορα σκίτσα και την εξάσκηση του βλέμματος πάνω στη ζωή. Πήγαινα σκαλίζοντας, δεν υπάρχει άλλη λέξη, οσμιζόμουνα με τη μηχανή που δεν την άφηνα ποτέ από τον καρπό μου. Το βλέμμα μου περνούσε από συνεχή ακτινογραφία τη ζωή. Τότε αισθάνθηκα πολύ κοντά στον Proust όταν λέει στο τέλος της Αναζήτησης ότι η ζωή, η πραγματική ζωή που ξαναβρίκεις πάλι είναι η Λογοτεχνία. Για μένα ήταν η Φωτογραφία. 'Οσο με αφορά, το να φωτογραφίζω είναι ένας τρόπος κατανόησης που δεν μπορεί να διαχωριστεί από τα άλλα μέσα οπτικής έκφρασης. Είναι ένας τρόπος να φωνάζω, να απελευθερώνομαι, και όχι να αποδεικνύω η να επιβεβαιώνω τη δική μου ιδιαιτερότητα. Είναι τρόπος ζωής».
(Απόσπασμα από τον εισαγωγή "Το Φανταστικό εκ φύσεως" στην 'Εκθεση του 1981 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Παρισιού).
Ο Henri Cartier Bresson γεννιέται τον Αύγουστο του 1908 στο Chanteloup-en-Brie, κοντά στο Παρίσι. Η οικογένεια του ανήκει στη μεγαλοαστική τάξη και αυτό του δίνει την ευκαιρία να φοιτήσει στα καλύτερα σχολεία και να να σπουδάσει ζωγραφική. Μαθητεύει δίπλα στον κυβιστή ζωγράφο Andre Lhote και τον Jacques Εmile Blanche. Μέσα από τους καλλιτεχνικούς του κύκλους γνωρίζει τις φωτογραφίες του Eugene Atget και εντυπωσιάζεται. Επηρεασμένος, δοκιμάζει να φωτογραφίσει με μια μηχανή μεγάλου φορμά, αλλά γρήγορα καταλαβαίνει ότι δεν του ταιριάζει. "Πατέρες" του θεωρεί τον Andre Kertesz και τον Walker Evans.
Στα 24 του, έχοντας εγκαταλείψει τις σπουδές του στη ζωγραφική και μετά από ένα μεγάλο ταξίδι στην Αφρική πέφτει στα χέρια του μία από τις πρώτες Leica. Όπως λέει ο ίδιος ''έγινε η προέκταση του ματιού μου και έκτοτε δεν με εγκατέλειψε ποτέ". Χρησιμοποιεί πάντα, φακό νορμάλ των 50mm. Το 1936-39 εργάζεται σαν βοηθός του σκηνοθέτη Jean Renoir. Περπατάει ατελείωτα χιλιόμετρα, ταξιδεύει και φωτογραφίζει συνεχώς. Μέχρι να πουλήσει τις πρώτες του δουλειές στο Vu, τον βοηθάει οικονομικά η οικογένεια του. Το 1940 στρατολογείται και περνά 35 μήνες αιχμάλωτος των Γερμανών, όπου μετά απο δύο αποτυχημένες προσπάθειες, τελικά καταφέρνει να δραπετεύσει και να επιστρέψει στη Γαλλία. Εν τω μεταξύ στο ΜοΜΑ με την είδηση ότι σκοτώθηκε στον πόλεμο, ετοιμάζουν προς τιμήν του έκθεση, στην διοργάνωση της οποίας βοηθάει τελικά και ο ίδιος. Το 1947, μαζί με τους Robert Capa, David Seymour, George Rodger, William Vandivert, Rita Vandivert και την Maria Eisner ιδρύει το διεθνές φωτοειδησεογραφικό πρακτορείο Magnum.
Τα επόμενα χρόνια γυρίζει τον κόσμο και παράγει έναν τεράστιο όγκο δουλειάς. Έζησε και κατέγραψε με τη μηχανή του μερικές από τις καθοριστικότερες στιγμές της ιστορίας του 20ου αιώνα. Από την Κίνα του Μάο, την Σοβιετική Ένωση, την Αφρική, την Ινδία, το Μεξικό, τον πόλεμο στην Ευρώπη, τον εμφύλιο της Ισπανίας. Παράλληλα με την υπόλοιπη θεματολογία του κάνει και πολλά πορτρέτα. Έχει πρόσβαση και φωτογραφίζει, τις περισσότερες φορές στον προσωπικό τους χώρο, πρόσωπα της παγκόσμιας ελίτ, από πολιτικούς, διανοούμενους και καλλιτέχνες, μέχρι σταρ του Χόλιγουντ. Συνήθως αδιαφορεί για το τελικό αποτέλεσμα. Τον ενδιαφέρει και τον ικανοποιεί μόνο η στιγμή της λήψης και χαρακτηριστικό είναι ότι δεν ασχολήθηκε ποτέ με την εμφάνιση των φιλμ και τα τυπώματα των φωτογραφιών του. Οι φωτογραφίες του αλλά και η φιλοσοφική του θεώρηση απέναντι στη φωτογραφία θα επηρεάσει όλες τις επόμενες γενιές φωτογράφων.
Το 1968, αρχίζει να αφήνει την αγαπημένη του Leica για να ασχοληθεί κυρίως με το σκίτσο και όπως αναφέρει ''η φωτογραφία είναι μια άμεση πράξη, το σχέδιο είναι στοχασμός''. Θα κάνει δύο γάμους. Το 1937 με την χορεύτρια Ratna Mohini και το 1970 με τη φωτογράφο Martine Franck. Από τον δεύτερο του γάμο απέκτησε μια κόρη, την Melanie. Το 2003 για τη διάσωση του έργου του δημιουργεί το Henri Cartier Foundation και τον Αύγουστο του επόμενου χρόνου πεθαίνει στο σπίτι του στο Παρίσι, σε ηλικία 96 ετών. (Κείμενο: Πάρις Ταβιτιάν)
Henri Cartier - Bresson Just Plain Love (2001), ντοκιμαντέρ για τον φωτογράφο από τον γεωργιανό σκηνοθέτη Otar Iosseliani.
L' Espagne vivra (Η Ισπανία θα ζήσει) 1938, Ντοκιμαντέρ του Henri Cartier-Bresson γυρισμένο στον Εμφύλιο της Ισπανίας για τη διεθνή οργάνωση συμπαράστασης στους Ισπανούς Δημοκρατικούς, Κόκκινη Βοήθεια.
Le Retour (Η Επιστροφή), 1945. Ντοκιμαντέρ του Henri Cartier-Bresson για το άνοιγμα των γερμανικών στρατοπέδων, την απελευθέρωση των κρατουμένων και τις μαζικές μετακινήσεις μέσα στο χάος της γονατισμένης Ευρώπης.
Ο Iνδός σκηνοθέτης Satyajit Ray αφηγείται πως ανακάλυψε τις φωτογραφίες του Henri Cartier-Bresson μέσα από τις σελίδες του Verve, του περιοδικού του Tériade, και πως αυτό τον επηρέασε στη διαμόρφωση της πρώτης του ταινίας Pather Panchali.
σχόλια